Morgunblaðið - 14.11.1998, Síða 10

10 LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Skýrsla starfshóps um olíuleit á íslenska landgrunninu
Lagt til að rann-
sóknir haldi áfram
IÐNAÐARRÁÐHERRA hyggst
skipa þriggja manna samráðsnefnd
með fullti-úum iðnaðaiTáðuneytis,
utanríkisráðuneytis og Orkustofn-
unar til að vaka yfír íslenskum
hagsmunum á sviði olíu- og land-
grunnsmála og samhæfa viðbrögð
íslenskra stjórnvalda vegna fyrir-
spuma oMuleitarfyrirtækja um
rannsókna- og vinnsluleyfi í ís-
lenskri lögsögu.
Eins og fram hefur komið í
Morgunblaðinu hafa tvö erlend ol-
íuleitai’fyrirtæki, breskt og banda-
rískt, beint fyrirspurnum af þessu
tagi til stjórnvalda.
Starfshópur sem iðnaðarráð-
herra skipaði vorið 1997 til að meta
hvort rétt sé að hefja markvissar
rannsóknir á því hvort olía eða gas
finnst á landgrunni Islands hefur
lokið störfum. Niðurstöður starfs-
hópsins eru að nokkrar Mkur séu til
að olíumyndandi berg sé að finna í
setlögum fyrir Norðurlandi og að
þar geti jafnframt verið hentugt
geymsluberg. Hætt sé við að oMu-
og gasefni sleppi út áður en þau ná
að safnast fyrir í vinnanlegu magni
vegna skorts á þakbergi og vegna
brotahreyfinga á svæðinu.
Hópurinn telur líkur á því, að
annaðhvort gas eða oMa hafi mynd-
ast vera um 12%. Meiri líkur eru á
gasi en oMu, þ.e. 9,6% á móti 2,4%.
Líkumar em byggðar á útreikning-
um Anthony G. Doré, séríræðings
hjá norska oh'ufélaginu Statoil, en
hann starfaði sem óháður ráðgjafi
starfshópsins. Starfshópurinn telur
að þessar líkur séu ekki nægilegar
til að freista oMufélaga en ítarlegri
rannsóknir gætu breytt því.
Leitað samstarfs við
erlend fyrirtæki
Starfshópurinn leggur því til að
rannsóknum verði haldið áfram og
þeim skipt í tvo áfanga. í þeim
fyrri, sem tæki þrjú ár, yrði mark-
miðið að svara því hvort beinn vott-
ur um olíu finnist í setlögunum
með rannsóknum á sjó án þess þó
að staðsetja olíuMndir sem þar
kunna að finnast.
Gert er ráð fyrir að gerð verði
kort úr dýptarmælingum Sjómæl-
inga til að staðsetja stalla þar sem
hugsanlegt smit úr setlögunum
kynni að finnast, gerðar verði end-
urkastsmælingar á botni og setlög-
um til að kortleggja brot, and-
hverfur og gasgíga og mæla olíu-
efni í botnsýnum. Talið er að
kostnaður við þennan áfanga geti
orðið 30-50 milljónir kr. Að áfang-
anum loknum yrðu líkur á oMu eða
gasi endurmetnar og áhugi olíufé-
laga kannaður.
Reyndist ástæða til halda áfram
yrði í öðrum áfanganum gerð djúp-
könnun og borun á svæðinu. Sá
áfangi, sem tæki þrjú til fimm ár,
yrði mun dýrari og vart á færi ann-
arra en olíuleitarfélaga sem keyptu
til þess leitar- og vinnsluleyfi. í
honum er gert ráð fyrir þéttari
endurkastsmæMngum til að kanna
þykkt, útbreiðslu og lagskiptingu
setlaganna og rannsóknarborun á
eyju, t.d. Grímsey, til að kanna
dýpri setlög og hvort í þeim hafi
þroskast olía.
Finnur Ingólfsson iðnaðar- og
viðskiptaráðherra sagði á blaða-
mannafundi þar sem skýrslan var
kynnt að hann legði áherslu á að
hraða rannsóknum á þessu sviði.
Hann sagði að vissulega væru líkur
á oMu- eða gasfundi á landgrunni
íslands litlar en þær væru þó fyrir
hendi. Erlendir aðilar sýndu þess-
um málum áhuga núna.
„Hvers vegna ættum við ekki að
taka upp samstarf við þessa aðila
til þess að láta á það reyna hvort
við getum haldið áfram með rann-
sóknimai-? Það er það sem við
leggjum höfuðáherslu á að sam-
ráðshópurinn fari í viðræður við
þessa aðila tO þess að láta á það
reyna hvort við getum fengið er-
lent fjármagn til þess að ganga úr
skugga um það hvort möguleikarn-
ir séu meiri en menn hafa búist
við,“ sagði Finnur.
36% líkur á olíu á
Hatton-Rockall-svæðinu
Starfshópurinn lagði einnig mat
á önnur svæði á landgrunni Islands
með tilliti til líkinda á olíu eða gasi.
Líklegast er taMð að Hatton-Roc-
kaO-svæðið geymi oh'u eða gas í
vinnanlegu magni en þar er ágrein-
ingur um réttindi Islendinga á
svæðinu. Þar telur starfshópurinn
að líkurnar séu 36%.
A Jan Mayen-svæðinu, þar sem
Islendingar og Norðmenn eiga
sameiginlegra hagsmuna að gæta,
eru líkumar á því að oMa eða gas
finnist taldar vera um 24%.
Morgunblaðið/Kristinn
KRISTJÁN Karlsson, Finnbjörn Hermannsson, Björn Bjarnason, Har-
aldur Sumarliðason og Ingi Bogi Bogason við undirritun samningsins.
Menntamálaráðuneytið
semur við Menntafélag
byggingariðnaðarins
BJÖRN Bjarnason, menntamála-
ráðherra, Haraldur Sumarliðason,
formaður Samtaka iðnaðarins og
Finnbjörn Hermannsson, formað-
ur Samiðnar, undirrituðu í vik-
unni samning vegna umsýslu
sveinsprófa og námssamninga í
bygginga- og mannvirkjagreinum.
Samningurinn felur í sér að MB
tekur að sér, sem vertaki, að ann-
ast framkvæmd sveinsprófa í
bygginga- og mannvirkjagreinuin,
þ.e. í húsasmíði, húsgagnabólstr-
un, húsgagnasmíði, málaraiðn,
múraraiðn, pipulögnum og vegg-
fóðrun.
Andlát
SVANHVÍT
EGILSDÓTTIR
LÁTIN er í Reykjavík
Svanhvít Egilsdóttir
prófessor. Hún var 84
ára.
Svanhvít EgOsdóttir
fæddist í Hafnarfirði
10. ágúst 1914 og voru
foreldrar hennar Egill
Guðmundsson og Þór;
unn Einarsdóttir. I
Hafnarfirði hóf hún
feril sinn sem tónlistar-
maður. Hóf hún átta
ára nám hjá Ingibjörgu
Benediktsdóttur og sex
árum síðar var hún far-
in að leika á píanó í bíói
bæjarins. Sextán ára hóf hún píanó-
nám við Tónlistarskólann í Reykja-
vík og var kennari hennar þar dr.
Franz Mixa. Hjá honum byrjaði
hún einnig söngnám.
Áiið 1946 giftist Svanhvít tékk-
neska tónlistai-manninum Jan Mor-
ávek og bjuggu þau
fyrst í stað í Austur-
rQti. Nokkru eftir
heimsstyrjöldina flutt-
ust þau til íslands en
árið 1950 hóf Svanhvít
framhaldsnám í söng á
Ítalíu og síðar í Salz-
burg í Austurríki. Hún
fluttist til Vínar árið
1960 og kenndi við
Tónlistarakademíuna
þar. Að fáum árum
liðnum var hún skipuð
prófessor við akademí-
una og gegndi þeirri
stöðu í 23 ár.
Svanhvít hélt árieg söngnám-
skeið hérlendis um árabil og hélt
áfram kennslu lengi eftir að hún lét
af starfi sem prófessor. Síðustu
æviárin dvaldi hún langdvölum á
íslandi auk þess sem hún hélt
heimili í Vín.
Misskilningur a
misskilning ofan
LEIKIjIST
Þjoðleikhúsið —
Stóra sviðið
TVEIR TVÖFALDIR
Höfundur: Ray Cooney. Þýðing og
staðfærsla: Árni Ibsen. Leikstjóri:
Þór H. Tulinius. Leikmynd: Siguijón
Jóhannsson. Búningar: Helga I. Stef-
ánsdóttir. Lýsing: Páll Ragnarsson.
Leikarar: Bergur Þdr Ingólfsson,
Edda Heiðrún Backman, Hilmir Snær
Guðnason, Kjartan Guðjónsson, Lilja
Guðrún Þorvaldsdóttir, Margrét Vil-
hjálmsdóttir, Ragnheiður Steinddrs-
dóttir, Randver Þorláksson, Steinunn
Ólína Þorsteinsddttir og Örn Árna-
son. Föstudagur 13. nóvember.
FARSI sá sem hér um ræðir er
skrifaður með breskt þjóðfélag í
huga. Hér ríkja breskar siðvenjur
hvað stjórnmál og fjölmiðla varðar:
Blaðamenn sitja um að stjórnmála-
mennimir misstígi sig í kynMfinu
svo hægt sé að blása það upp í fjöl-
miðlum og gera að hneyksli. Síðan
eru þeir neyddir af 'andstæðingum
sínum með liðsinni blaðanna til að
segja af sér og fjölmiðlungar þerra
á sér fituga kjammana, saddir og
ánægðir.
Varla þarf að taka fram að þessu
er öðruvísi farið hér á landi. Kyn-
lífshegðun stjórnmálamanna hefur
hingað til verið talin þeirra einka-
mál, þó að auðvitað þýði ekki að
veifa t.d. samkynhneigð framan í
flokkseigendur; þeir eru jú alltaf af
gamla skólanum. VandamáMn sem
fylgja því að taka gamanleik frá
Bretlandi, þar sem pempíuskapur
og tvöfeldni í kynferðismálum eru
landlægur andskoti, og gróðursetja
í íslenskan jarðveg eru því augljós.
Ámi Ibsen á heiður skilinn fyrir
að aðlaga þetta efni meistaralega að
íslenskum aðstæðum. Þessi vinna
hélt áfram eftir að þýðingu verksins
var lokið og skilar heilsteyptum og
trúverðugum gamanleik sem hittir
beint í mark.
Það er athyglisvert að þó að nöfn
þekktra stjómmálamanna og stofn-
ana kitli hlátui’taugar áhorfenda og
hið hefðbundna framhjáhaldsgrín
og bjöguð íslenska falM í kramið hjá
Morgunblaðið/Kristinn
ÖRN Árnason, Hilmir Snær Guðna-
son og Randver Þorláksson reyna
að greiða úr einni flækjunni.
þeim þá virðast þeir fyrst sleppa al-
gjörlega fram af sér beislinu þegar
samkynhneigð bar á góma í leikn-
um. Sú blanda af hneykslun og
gamni sem gömlu farsarnir náðu
fram (og Þóra Borg í baðfötunum)
verður í dag einungis náð með sama
gamla tabúinu - eða þá berstrípun
leikaranna, en því miðm- voru þeir
ranglandi fi-am og aftur um sviðið
íklæddir náttfötum og efnismikl-
um nærfótum.
Þetta er farsi sem teygir hina
klassísku misskilningsflækju eins
langt og mögulegt er. Hann er
firnalangur og misskilningur tek-
ur við af misskilningi þar til
áhorfendur (og sumir leikaranna)
eru nær því búnir að missa út-
haldið. Leiknum er skipt í fjölda-
mörg stutt atriði þar sem
hringsviðið er notað til hins
ýtrasta. Sögusviðið er hótel í
Reykjavík, móttakan á jarðhæð
og tvær svítur á þeirri sjöttu.
Sviðsmynd og búningar verða að
vera raunsönn til að hægt sé að
leggja trúnað á þau skrípalæti
sem þar eiga sér stað. Búningar
eru hæfilega ýktir en sviðsmynd-
in er algjört meistaraverk - mót-
takan og herbergin eru glæsilegt
dæmi um hinn steingelda, óper-
sónulega stíl sem ríkir á stórum
hótelum og hræðilega ljót mál-
verkin kóróna sköpunarverkið.
Hilmir Snær sýndi á sér hlið sem
hann hefur þróað meira í sjónvarpi
en í sviðsleik og lék af fádæma
krafti og útsjónarsemi. Edda
Heiðrún hefur til að bera hárfína
tilfinningu fyrir tímasetningu, og
kom henni vel að þingmannsfrúin á
margar bestu setningarnar í leikrit-
inu. Örn Árnason sýndi fjölhæfni
sína og öryggi, en sýndi þreytu-
merki undir lokin. Kjartani Guð-
jónssyni tókst einstaklega vel upp
sem hinn grunnhyggni, ljóshærði
leikari í atvinnuleit, en Margrét Vil-
hjálmsdóttir íslenskaði týpuna sein
hún lék í Poppkorni og var bæði
kynþokkafull og fyndin. Bergur Þór
Ingólfsson lék á als oddi sem er-
lendi þjónninn, sem ekki lét leika á
sig, og Steinunn Ólína bjó til enn
eina skandinavísku týpuna, sem hún
auðvitað gerði Mstavel. Randver
Þorláksson var hófstilltur og smell-
inn sem hinn langþreytti hótelstjóri
og Ragnheiður Steindórsdóttir var
fullkomin í litlu hlutverki móttöku-
stjórans. Lilja Guðrún var mjög
trúverðug sem þingmaður Norður-
landskjördæmis eystra, en sá
hængur er á málinu að hún var ekki
fyndin og alls ekki nógu afgerandi
til að áhorfendur gætu skilið þá
skelfingu sem þingmaðurinn vakti
hjá hinum persónunum. Þarna er
bæði við höfund og þann er skipaði í
hlutverldn að sakast.
Þór Tulinius hefur unnið stórvirki
við að koma þessum flókna og langa
farsa sómasamlega á fjalirnar. Að
vísu komast ekki allii’ brandararnir
til skila, en það skiptir litlu máli því
að það er ógrynni af þeim og hér er
það hraðinn sem skiptir mestu máH.
Þessi „megafarsi" gerir miklar kröf-
ur til áhorfenda um úthald og skiln-
ing á misskilningi á misskilning ofan.
Sveinn Haraldsson