Morgunblaðið - 05.12.1998, Blaðsíða 1

278. TBL. 86. ÁRG.
LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1998 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Reuters
Varnar-
hlutverk
ESB aukið
Saint-Malo. Reuters.
STJÓRNVÖLD í Bretlandi og
Frakklandi hafa ákveðið að auka
hlutverk Evrópusambandsins í
varnarmálum, meðal annars með
það fyrir augum að það geti gripið
til hernaðaraðgerða, teljist það
nauðsynlegt.
Var um þetta samið á tveggja
daga fundi þeirra Tony Blairs, for-
sætisráðheira Bretlands, og Jacq-
ues Chiracs, forseta Frakklands, í
Saint-Malo í Frakklandi. Sagði
Blair, að um sögulegt samkomulag
væri að ræða, en með því hafa Bret-
ar sagt skilið við andstöðu sína við
sérstaka, evrópska vamarstefnu.
Mun styrkja NATO
Bretar hafa ætíð staðið fast með
Bandaríkjamönnum í öryggismál-
um, en George Robertson, varnar-
málaráðheira Bretlands, sagði í
gær, að ekkert væri að óttast,
Bandaríkjamenn hefðu ávallt óskað
eftir meira framlagi Evrópuríkj-
anna til öryggismála og því myndi
samkomulagið verða til að styrkja
NATO.
Þótt þeir Blair og Chirac hafi
orðið ásáttir um varnarmálin, er
enn mikill ágreiningur um skatta-
málin og framlög ríkjanna í hina
sameiginlegu sjóði Evrópusam-
bandsins. Þeir kváðust þó vona, að
um þau næðist eitthvert samkomu-
lag fyrir mitt næsta ár.
■ Snúa við/34
Prímakov vill fínna „rússneska lausnu á kreppunni
Vonleysið verra en
efnahagsvandinn
Moskvu. Reuters.
JEVGENÍ Prímakov, forsætisráð-
herra Rússlands, sagði í gær, að
ríkisstjórnin stefndi að því að koma
á frjálsum markaðsbúskap í land-
inu, en á hinn bóginn yrði að fínna
„rússneska lausn“ á kreppunni,
sem nú ríkti. Sagði hann, að efna-
hagsöngþveitið væri ekki mesti
vandinn, sem við væri að glíma,
heldur hitt, að landsmenn væru að
missa trú á sjálfum sér og framtíð-
inni.
Prímakov, sem átti í gær fund
með Borís Jeltsín, forseta Rúss-
lands, á sjúkrahúsi í Moskvu, lýsti
þessu yfir á fundi WEF, alþjóðlegs
umræðuhóps um efnahagsmál, en
hann sækja jafnan frammámenn í
atvinnu- og fjármálalífi víðs vegar
um heim. Sagði hann, að Rússar
yrðu þó að leysa kreppuna með sín-
um hætti, þar sem hinar hefð-
bundu, vestrænu aðferðir hefðu
ekki dugað og gengið mjög nærri
landsmönnum. Sagði hann brýnast
að vekja þjóðina og draga úr von-
leysinu, sem umlyki allt.
Rússneskir ráðamenn hafa hins
vegar vísað á bug þeim ummælum
bandaríska auðjöfursins George
Soros, að ástandið í Rússlandi sé
orðið „stjórnlaust" og ekki á færi
erlendra ríkja að hjálpa upp á sak-
imar.
Oleg Sysújev, aðstoðarstarfs-
mannastjóri Jeltsíns, sagði í gær,
að Rússar þyrftu á meiri erlendum
lánum að halda ef koma ætti í veg
fyrir samfélagslega upplausn.
Óhjákvæmileg útgjöld ríkisins á
næsta ári yrðu verulega meiri en
það réði við. Kommúnistar og þjóð-
ernissinnar á þingi lýstu hins vegar
yfir í fyrradag, að hætta bæri öllu
samstarfi við IMF, Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn.
Neyðast til að éta hundana
Borís Mísník, formaður þing-
nefndar í málefnum norðurhérað-
anna, sagði í viðtali við Reuters-
fréttastofuna, að hægt væri að
komast hjá hungursneyð í Rúss-
landi ef yfirvöld í Moskvu og hér-
uðunum tækju saman höndum um
það. Sagði hann, að ástandið væri
alvarlegt og sums staðar, til dæmis
í Jakútíu, hefði fólk neyðst til að
éta hundana sína.
Samkvæmt upplýsingum frá
rússnesku hagstofunni hefur Rúss-
um fækkað um eina milljón sl. þrjú
ár. Er ástæðan sögð hærri dánar-
tíðni vegna skorts, mikillar áfeng-
isneyslu og mikillar fækkunar fæð-
inga.
Gott lið í
grísnum
FRANSKIR bændur eru ekki sátt-
ir við sinn hlut enda hefur verð á
mörgum afurðum þeirra Iækkað
vei-uíega, til dæmis á svínakjöti.
Til að vekja athygli á þessu trufl-
uðu þeir lestarferðir nálægt borg-
inni Lille í gær með því að koma
fyrir búfénaði á teinunum. Að því
búnu hélt hver til síns heima, þar
á meðal þessir tveir, sem hafa þó
hugsanlega orðið að borga fyrir
þrjá í hraðlestina.
Reuters
Þýski seðlabanka-
stjórinn
Telur vera
litla hættu
á kreppu
Frankfurt. Reuters.
HANS Tietmeyer, yfirmaður
þýska seðlabankans, sagði í gær,
að efnahagslífið í Bandaríkjunum
og í Evrópu væri þróttmikið og lítil
hætta væri á alþjóðlegri fjár-
málakreppu. A hinn bóginn væni
erfiðleikarnir víða um heim famii’
að valda nokkrum samdrætti í iðn-
ríkjunum.
Tietmeyer sagði, að þótt erfið-
leikarnir í Asíu og víðar væru farn-
ir að valda nokkrum samdrætti
annars staðar, væri samt lítil hætta
á alþjóðlegii fjármálakreppu eins
og ýmsir hefðu þó verið að spá.
Þrótturinn í bandarísku og evr-
ópsku efnahagslífi mælti gegn allri
svartsýni af því tagi.
Skynsamleg peningastefna
tryggir stöðugleika evrunnar
Um samræmdar vaxtalækkanir í
þeim Evrópusambandsríkjum, sem
verða með í myntbandalaginu frá
næstu áramótum, sagði Tietmeyer,
að þær hefðu verið viðbrögð við
ástandinu í efnahags- og peninga-
málum en lagði áherslu á, að í Evr-
ópu hefði tekist að koma á stöðug-
leika í verðlagi og ekkert benti til,
að á því yrði breyting.
Tietmeyer sagði, að stöðugleiki
evrunnar, nýja gjaldmiðilsins, sem
verður að veruleika um áramótin,
myndi ráðast jafnt af ákvörðunum
Evrópska seðlabankans og þeim
ákvörðunum, sem teknar yrðu af
ríkisstjómum í aðildarlöndum
myntbandalagsins. í þeim efnum
yrði skynsamleg peningastefna
höfð að leiðarljósi.
Kosninga-
(%• 4. /
ijor a
Tævan
ÞINGKOSNINGAR eru á Tævan
í dag og einnig verður kosinn
borgarsljóri í höfuðborginni,
Tæpei, og í borginni Kaohsiung.
Kosningar í landinu einkennast
af mikilli litadýrð og þetta lit-
skrúðuga fólk safnaðist í gær
saman til að lýsa yfir stuðningi
við einn borgarstjóraframbjóð-
andann í Tæpei. Raunar þykja
borgarstjórakosningarnar hafa
skyggt á þingkosningarnar en
þar takast 400 frambjóðendur á
um 225 þingsæti. Er ágreiningur-
inn við Kína ekki ofarlega á
blaði, heldur aðallega áhyggjur
af fjármálakreppunni í Asíu.
Alþjóðadómstóllinn vísar „grálúðusti íðinu‘‘ frá sér
Hefur ekki lögsögu í málinu
Ilaag. Rcuters.
ALÞJÓÐADOMSTOLLINN í
Haag úrskurðaði í gær, að hann
hefði ekki lögsögu í „grálúðustríð-
inu“ svokallaða, deilu milli Spán-
veija og Kanadamanna. Kom
málið upp í mars 1995 þegar
kanadíska strandgæslan færði til
hafnar spænskan togara, sem var
á veiðum á alþjóðlegu hafsvæði
undan austurströnd Kanada.
Taka togarans olli miklum
ágreiningi með Kanadastjórn og
Evrópusambandinu en seint á ár-
inu 1995 var komist að samkomu-
lagi um kvóta og veiðireglur á
hafsvæðinu undan Nýfundna-
landi. Spánverjar ákváðu hins
vegai- að fara með málið fyrir Al-
þjóðadómstólinn.
Kanadastjórn réttlætti töku
togarans með því, að samkvæmt
kanadískum lögum um verndun
fiskstofna héldi hún uppi eftirliti
á viðkomandi svæði þótt það væri
utan lögsögunnar og hélt því
fram, að dómstóllinn hefði ekki
lögsögu í málinu þar sem stjórnin
hefði komið á framfæri við hann
sérstökum fyrirvara hvað varðaði
deilur um fiskvernd og veiði-
stjórnun í maí 1994.
Stephen Schwebel, forseti
dómsins, sagði í gær, að sam-
þykkt hefði verið með 12 atkvæð-
um gegn fimm, að „grálúðustríð-
ið“ félli undii’ fyrii’vara Kanada-
stjómar og því hefði dómstóllinn
ekki lögsögu í því máli.
Philippe Kirsch, helsti ráðu-
nautur Kanadastjórnar í deil-
unni, fagnaði í gær niðurstöðunni
en Spánverjar voru vonsviknir.
Talsmaður þeirra lagði hins veg-
ar áherslu á, að aðeins hefði verið
skorið úr um lögsögu Alþjóða-
dómstólsins en ekki hvort taka
spænska togarans hefði verið
lögleg.