Morgunblaðið - 05.12.1998, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1998 57
AÐSENDAR GREINAR
Utsvarshækkun
og útúrsnúningar
EINS og flestum er
kunnugt ákvað meiri-
hluti borgarstjórnar
Reykjavíkur fyrr í
þessari viku að hækka
útsvar Reykvíkinga
um p,75% fyrir næsta
ár. í þessari ákvörðun
felst að síðasti áfangi
þeirrar 4% lækkunar
tekjuskatts sem ríkis-
stjórnin ákvað til að
greiða fyrir gerð
kjarasamninga á
síðasta ári, þ.e. 1%
lækkun tekjuskatts
sem kemur til fram-
kvæmda 1. janúar nk.,
nær aðeins að takmörkuðu leyti til
íbúa höfuðborgarinnar. Þótt
Reykjavíkurborg hafi ekki átt
beina aðild að ákvörðunum ríkis-
stjórnarinnar tók hún þátt í kjara-
samningagerð við sína starfsmenn
á þessum tíma og naut þar með
góðs af skattalækkuninni í krafti
minni hækkunar launakostnaðar
en ella. Jafnframt er óumdeilt að
Reykjavíkurborg hefur, líkt og
önnur sveitarfélög í landinu, notið
góðs af þeim efnahagsstöðugleika
og auknu umsvifum sem fylgdu í
kjölfarið.
í ljósi þessa verður að teljast af-
ar óheppilegt að borgarstjórnar-
meirihlutinn skuli nú, VÆ ári eftir
að ríkisstjórnin ákvað að lækka
tekjuskatta á einstaklingum,
ákveða að hrifsa til sín hluta af
þeim lækkun. Með þessari
ákvörðun er gengið þvert á þá
þjóðarsátt sem náðist í síðustu
kjarasamningum og ríkisstjórnin
tók virkan þátt í. Enda hafa um-
mæli ýmissa forystumanna
launþegasamtaka og annarra sem
tóku þátt í síðustu kjarasamninga-
gerð flest verið á sömu lund, þ.e. að
fordæma þessa ákvörðun.
Rangfærslur borgarstjóra
Eg skil vel að fulltrúar meiri-
hlutans í Reykjavík eigi í erfiðleik-
um með að réttlæta þessa útsvars-
hækkun. Ekki aðeins vegna þess
að þessi ákvörðun gengur þvert á
þá stefnu sem mörkuð var í tengsl-
um við kjarasamningana og ég hef
þegar nefnt. Heldur einnig vegna
þess að útsvarshækkunin stangast
á við þau hagstjórnarviðhorf sem
Geir H. Haarde
nú eru almennt viður-
kennd, að minnsta
kosti í flestum
vestrænum iðmikjum,
um að stjómvöld eigi
að leitast við að draga
úr opinbemm umsvif-
um og lækka skuldh-
með aðhaldi í útgjöld-
um fremur en hækkun
skatta. Þessi viðhorf
hafa meðal annars
verið höfð að leiðar-
ljósi í hagstjóm hér á
landi undanfarin ár
með góðum árangri
eins og alþjóð veit.
Hitt er þó lakara að
borgarstjóri skyldi gera sig seka
um rangfærslur þegar hún reyndi
að réttlæta útsvarshækkunina með
því að fullyrða að tekjur ríkisins
>>
Utsvarshækkun R-list-
ans, segir Geir Haarde,
gengur þvert á þá þjóð-
arsátt, sem náðist í síð-
ustu kjarasamningum.
myndu hækka mun meira en tekj-
ur Reykjavíkurborgar á áranum
1997-1999, þrátt fyrir útsvars-
hækkunina. Hér fór borgarstjóri
með rangt mál eins og ég hef bent
á í viðtölum við fjölmiðla. Tekjur
ríkisins munu hækka mun minna
en tekjur Reykjavíkurborgar, enda
er ríldsstjórnin að lækka skatta, en
Reykjavíkurborg að hækka skatta.
Borgarstjóri hefur nú viðurkennt
með myndarlegum hætti að hafa
haft rangt fyrir sér.
En það er ekki aðeins að borgar-
sjóri hafí farið með rangt mál held-
ur hafði hún í raun endaskipti á
hlutunum. Mér fínnst því nauðsyn-
legt að það komi skýrt fram og
enginn vafi leiki á um hvað er rétt
og hvað er rangt í þessu máli.
Borgarstjóri hélt því fram að tekj-
ur ríkissjóðs hækkuðu um meira en
30%. Hér er skotið hressilega yfir
markið. Hið rétta er að skatttekjur
ríkissjóðs hækka aðeins um helm-
ing þessa, eða um 17-18%. A sama
tíma hækka tekjur borgarsjóðs á
hinn bóginn um 23%, eða mun
meira en tekjur ríkissjóðs. Þegar
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
HSM pappírstætarar
Leiðandi merki - Margar stærðir
Þýzk gæði - Örugg framleiðsla
50 |
HSMÍ05
HSM125 I
HSM 386
HSM 390
: 12.388 m/vsk.
33.707 m/vsk.
r 52.544 m/vsk.
Kr 89.563 m/vsk.
Kr. 123.685 m/vsk.
RSTVIUDSSON HF.
' ii-nSS Shipholti 33, 105 Reykjovíh, sími 533 3535
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
Fréttagetraun
á Netinu
borgarstjóri viðurkenndi mistök
sín láðist henni hins vegar að nefna
að um leið og réttar tölur era
notaðar til samanburðar fellur
þessi réttlæting borgarstjórnar-
meirihlutans fyrir útsvarshækkun-
inni um sjálfa sig. Þetta er auðvitað
grandvallaratriði.
Ríkið greiðir hluta
af útsvarshækkuninni
í grein sem borgarstjóri ritar í
Morgunblaðið 2. desember sl. fjall-
ar hún, auk fyrrgreindra rang-
færslna, í nokkram hneykslunar-
tón um að ríkisstjórnin hafi ekki
haft samráð við sveitarfélögin þeg-
ar hún ákvað að lífeyrisiðgjöld
launþega skyldu vera undanþegin
skatti, né heldur þegar ákveðið var
að hækka tryggingargjald á at-
vinnureksturinn eða þegar samið
var um lækkun tekjuskatts í síð-
ustu kjarasamningum. Eg tel ekki
ástæðu til að elta sérstaklega ólar
við þennan málflutning, svo villandi
sem hann er. Þó vil ég nefna að
ríkisstjórnin ákvað ekki einungis
að hækka tryggingargjaldið heldur
var líka ákveðið að samræma það.
Þetta leiddi til þess að sumir
þurftu að greiða hærra gjald, en
aðrir, og þar á meðal Reykjavík og
önnur sveitarfélög, greiða hins
vegar lægra gjald.
Ennfremur er nauðsynlegt að
rifja upp að þegar viðræður stóðu
yfír milli ríkisstjómarinnar og
verkalýðshreyfingarinnar um
lækkun tekjuskatts óskaði ríkis-
stjórnin eftir því við sveitarfélögin
að þau tækju þátt í þessum aðgerð-
um. Af hálfu sveitarfélaganna var
slíkri aðild hins vegar alfarið
hafnað. Það er því rangt sem borg-
arstjóri heldur fram í fyrrgreindri
grein að sveitarfélögin hafi ekki
verið spurð hvað þau gætu lagt af
mörkum. Þvert á móti var gengið á
eftir þeim og óskað eftir þátttöku
þeirra í þessum aðgerðum.
Þá era og furðulegar útlegging-
ar borgarstjóra um hver spurði
hvem og hver hafði ekki samráð
við hvem. Þetta era útúrsnúning-
ar. Ekki bað borgarstjóri um
samþykki ríkisstjórnarinnar fyrir
því að ríkissjóður greiddi um 100
m.kr. af hinni nýju 1.000 m.kr.
útsvarshækkun Reykjavíkurborg-
ar vegna þeirra einstaklinga sem
eru undir skattleysismörkum og
munu því ekki sjálfir gi'eiða
útsvarshækkunina. Sú fjárhæð
lendir nefnilega á ríkissjóði, en
þeirri staðreynd hefur borgar-
stjórnarmeirihlutinn haldið vand-
lega leyndri. Það er ekki víst að all-
ir viti að útsvar sveitarfélaga
leggst á hverja einustu krónu sem
launþegar vinna sér inn. Þeir ein-
staklingar sem eru undir skattleys-
ismörkum þurfa hins vegar ekki að
greiða útsvarið sjálfir heldur kem-
ur sú greiðsla úr ríkissjóði.
Nauðsyn samráðs
Atburðirnir í samskiptum ríkis
og Reykjavíkurborgar í þessari
viku era vægast sagt óheppilegir.
Á fjái-málaráðstefnu sveitarfélag-
anna í síðustu viku kynnti ég hug-
myndir um nánara samráð ríkis og
sveitarfélaga um efnahagsmál.
Hugmyndin var að tryggja sam-
stöðu um meginmarkmið og að
þessir aðilar spilltu ekki vísvitandi
hver fyrir annars markmiðum.
Utsvarshækkun R-listans sýnir í
hnotskurn þörfína fyrir samstarf af
þessu tagi. I því máli er borgin að
spilla fyrir því að markmið ríkisins
og aðila vinnumarkaðarins um auk-
inn kaupmátt og stöðugleika í efna-
hagsmálum nái fram að ganga eins
og ráðgert var í kjarasamningum á
síðasta ári.
Höfundur er fjármálaráðherra.
Skóveisla
Við erum tíu ára og í tilefni af því
veitum við 15-30% afslátt af flestum
vörum verslana okkar í tíu daga
BLAY
30%
ROOTS
-20-30%
PONNY
-20%
GABOR
-15-30%
RALPH BOSTON
-20%
GREGOR
-15%
VICTORY VIVALDI
ADIDAS IN TENZ
NIKE
BABYBOTTE
ECC0
MISS M0NA B0NITA
5-3
RR S
rEU skóhöllih IEU
Kringlunni 8-12 - Sími 557 5777
Bæjarhrauni 16 - Sími 555 4420