Morgunblaðið - 05.12.1998, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
-
FRÉTTIR
Síðari umræðu um nýja Orkuveitu Rcykjavikur frestað
Um átta milljarða kr.
hækkun við endurmat
BORGARSTJÓRN Reykjavíkur
frestaði í fyrrakvöld síðari umræðu
um reglugerð fyrir Orkuveitu
Reykjavíkur, fyrirtækið sem verður
til við sameiningu Hitaveitu
Reykjavíkur og Rafmagnsveitu
Reykjavíkur. Borgarstjóri kveðst
gera ráð fyrir um 8 milljarða króna
hækkun á eigin fé sameinaða fyrir-
tækisins eftir endurmat sem nú
stendur yfir.
Borgarstjórnin samþykkti hinn
15. október sl. sameiningu Hitaveit-
unnar og Rafmagnsveitunnar. Ráð-
gert er að hið nýja sameinaða fyrir-
tæki taki til starfa um næstu ára-
mót og að sameiningunni verði að
fullu lokið ári seinna. Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir borgarstjóri tjáði
Morgunblaðinu í gær að ástæðan
fyrir frestun síðari umræðunnar
væri sú að ekki hefði tekist vegna
veikinda að fara nákvæmlega yfir
öll lögfræðileg atriði reglugerðar-
innar, en hún yrði tilbúin til síðari
Allir nem-
endurnir
leika á tón-
leikum
ALLIR átta nemendur Finn-
bogastaðaskóla í Trékyllisvík,
þrjár stelpur og fimm strákar,
hafa síðastliðna viku dvalið í
Reykjavík hjá ættingjum sínum
og tekið þátt í undirbúningi fyr-
ir aðventutónleika Forskóla
Tónlistarskóla Sigursveins D.
Kristinssonar. Fara þeir fram í
Langholtskirkju í dag, laugar-
dag og heijast kl. 14 með þátt-
töku 120 annarra barna í For-
skólanum.
Kennsla nemendanna, sem
eru á aldrinum 6-14 ára, hefur
að mestu farið fram heima hjá
Elfu Lilju Gísladóttur, tónlistar-
kennara þeirra, sem hefur kennt
þeini í Trékyllisvík, en þar að
auki hafa nemendurnir farið á
námskeið víðsvegar í bænum og
sótt sér ýmiss konar skemmtun
aðra, svo sem orgelkynningu hjá
umræðu á næsta borgarstjórnar-
fundi.
Borgarstjóri sagði fyrirtækin
hafa verið vel stæð fjárhagslega,
með hærra eiginfjárhlutfall en al-
mennt þekkist og skýrðist það með-
al annars af því að eignarhluti
Reykjavíkur í Landsvirkjun, um
13,5 milljarðar króna, hefur verið
foiTnlega eignfærður hjá Rafmagns-
veitunni. Hún sagði það mat sér-
fræðinga að óæskilegt væri að hið
nýja fyrirtæki, sem væri samkeppn-
isaðili og viðskiptavinur Landsvirkj-
unai’, færi með svo stóran hlut í
Landsvirkjun. Hafi verið lagt til að í
tengslum við sameininguna verði
eignarhlutinn færður til borgar-
sjóðs þannig að saman fari formleg
og eiginleg eignarráð.
Hún sagði þessa tilfærslu engin
áhrif hafa á peningalega stöðu borg-
arsjóðs, en lækka talsvert eiginfjár-
hlutfall hins nýja fyrirtækis, þar
sem skráðar eignir þess, um 38
milljarðar alls um næstu áramót,
munu lækka um 13,5 milljarða, eða í
24,5 milljarða. Megi á hinn bóginn
búast við hækkun í efnahagsreikn-
ingi eignamegin vegna endurmats
eigna í tengslum við sameininguna.
Borgarstjóri sagði í samtali við
Morgunblaðið f gær að það myndi
þýða um 8 milljarða hækkun á eigin
fé hins sameinaða fyrirtækis og
væri það jafnvel varlega áætlað.
Hún sagði ekki verða farið með eig-
infjárhlutfallið niður fyrir 70%.
„Að öllum líkindum mun endur-
mat eigna leiða í ljós að inni í fyrir-
tækjunum eru fólgin dulin verð-
mæti vegna mismunar sem kann að
hafa safnast upp í áranna rás á milli
bókfærðs verðs og raunverulegs
verðmætis. Þetta endurmat mun þá
gefa svigrúm til þess að fyrirtækið
skili eiganda sínum einhverjum
fjármunum í borgarsjóð sem notað-
ir verða til að greiða niður skuldir,"
sagði borgarstjóri meðal annars.
Morgunblaðið/Þorkell
NEMENDUR Finnbogastaðaskóla ásanit skólastjóra sínum, Haraldi
Oskarssyni og Elfu Lilju Gísladóttur tónlistarkennara.
Herði Áskelssyni organista í
Hallgrímskirkju, hlýtt á tónleika
og inargt fleira.
„Börnin eru mjög áhugasöm
og opin,“ segir Elfa um vini sína
að vestan. „Hörður Áskelsson
ætlaði til dæmis aldrei að losna
við okkur í Hallgrímskirkju,
vegna allra spurninganna, sem
rigndu yfir hann. Þau eru eld-
hress og til í allt.“
Mikil vinna hefur samt legið á
nemendunum þar sem þeir
þurftu að læra 40 mínútna langa
efnisskrá á fímm dögum sem
Elfa segir að sé vel mjög vel af
sér vikið og lýsti jafnframt yfír
ánægju sinni með traustið sem
Finnbogastaðaskóli sýndi henni
með því að fá hana til að aðstoða
nemendurna við undirbúning
tónleikanna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
GOÐ mæting var á fund Vinstrihreyfingar.
Landsráðstefna Vinstrihreyfíngar
Lágmarkslaun
hækki og vinnu-
vika styttist
í DRÖGUM að ályktun um kjara-
og velferðarmál Vinstrihreyfingar -
græns framboðs er lagt til að kaup-
taxtar verði hækkaðir upp í eitt
hundrað þúsund krónur á mánuði
og stefnt verði að því að vinnuvikan
verði stytt úr 40 stundum í 35
stundir. Þá er lögð áhersla á hækk-
un bóta í almannatryggingakerfinu
og afnám komugjalda á heilsu-
gæslustöð.
Yfir 100 manns voru á landsráð-
stefnu Vinstrihreyfingarinnar á
Hótel Sögu í Reykjavík í gær og var
setið í öllum sætum í salnum. Fyn--
verandi félagar í Alþýðubandalag-
inu voru áberandi á fundinum, en
þar var einnig fólk sem hefur tekið
virkan þátt í starfi Kvennalistans og
fleiri flokka.
í drögum að ályktun um byggða-
mál er lögð áhersla á markvissar
aðgerðir til að koma á jafnvægi í
byggðum landsins. Aðgerðirnar eigi
m.a. að miða að því að gera stórátak
í vegamálum, jafna aðstöðumun
fjölskyldna til náms, gera stórátak í
að manna stöður í heilbrigðiskerf-
inu og hverfa frá sveltistefnu sem
einkennt hafi þennan málaflokk
eins og komist er að orði. Þá þurfi
að jafna húshitunarkostnað og allan
orkukostnað og því er varpað fram
að til greina komi að jafna vöruverð
í landinu með því að hafa lægri virð-
isaukaskatt á almennri neysluvöru á
afmörkuðum svæðum.
I drögum að ályktun í sjávarút-
vegsmálum segir að til greina komi
að byggðatengja að einhverju leyti
réttinn til fiskveiða. Taka þurfi á
þeim þáttum sjávarútvegsmála sem
mestri óánægju hafa valdið. Sölu-
hagnaður veiðiheimilda skuli gerður
upptækur gegnum skattkei’fið. Þá
er lagt til að lagðar verði veiðiheim-
ildir í sérstakan viðlagasjóð til að
mæta áföllum í einstökum byggða-
lögum og jafna sveiflur.
Itarleg stefna var lögð fram á
fundinum í umhverfismálum. Þar er
m.a. lagst gegn stóriðju og stór-
virkjunum í þágu mengandi iðnað-
ar. Lagt er til að íslendingar gerist
virkir aðilar að Kyoto-bókuninni.
í drögum að ályktun um utanrík-
ismál er aðild að Evrópusamband-
inu algerlega hafnað. „Samskiptin
við Evrópusambandið ber að þróa í
átt til einfaldari, tvíhliða samninga
um viðskipti og samvinnu, til dæmis
á sviði menntamála, vinnumarkaðs-
mála og umhverfismála."
Lögð er áhersla á að endi verði
bundinn á veru erlends hers í land-
inu og úrsögn úr Atlantshafsbanda-
laginu. Einnig segir að brýnt sé að
friðlýsa landið og lögsögu þess fyrir
kjarnorkuvopnum og umferð kjarn-
orkuknúinna farartækja.
Fjölmenni á fundi Mannverndar um frumvarp um miðlægan gagnagrunn
Gag*nagTunnurinn yrði
bjagaður og ótraustur
FJÖLMENNI tók undir ræður
framsögumanna á fundi Mann-
verndar, samtaka um persónuvernd
og rannsóknafrelsi, í Norræna hús-
inu á fimmtudag. Þar var rætt
frumvarp um miðlægan gagna-
grunn á heilbrigðissviði og tínd til
margs konar rök gegn frumvarpinu
og gagnagrunninum sjálfum, yrðu
lög um hann samþykkt.
Allir framsögumenn voru sam-
mála um að ótækt væri að leggja
eins mikla áherslu á að koma frum-
varpinu fljótt í gegnum Alþingi eins
og þeim virtist raunin vera og lýsti
Ólafur Hannibalsson því svo að Al-
þingi stæði frammi fyrir hálfunnu
verki. Ræður fluttu auk Ólafs, Dögg
Páldsóttir hrl., Sigurður A. Magn-
ússon rithöfundur, Einar Árnason
prófessor og Ólafur Ólafsson, fyrrv.
landlæknir.
Grundvöllur skýrslugerðar
ótraustur
Dögg Pálsdóttir fjallaði um nokk-
ur álitaefni í ræðu sinni, sem hún tel-
ur að þurfi að skoða vegna frum-
varpsins og sagði að mikilvægi
gagnagrunnsins vegna skýrslugerðar
á heilbrigðissviði hefði verið undir-
strikaður, en þá væri nauðsynlegt að
spyrja: „Hvers konar skýrslugerð
kemur út úr gagnagrunni sem ekki
er skylt að vera í ?“ sagði Dögg. „Og
hverjir munu aðallega leggja bann
við að upplýsingar um þá verði í
grunninum? Væntanlega þeir sem
eru helstu notendur heilbrigðisþjón-
ustunnai’. Hinum, sem vita að litlar
sem engar upplýsingar um þá eru til
mun sennilega verða sama. Þar með
verður allur grundvöllur skýrslu-
gerðarinnar ótraustur og þýðir í raun
að á honum einum og sér verður ekki
byggt við skýrslugerð í heilbrigðis-
þjónustu."
Dögg sagði að ekki hefðu verið
gerðar miklar tilraunir til að útskýra
nánar tilgang grunnsins. Um 10. gr.
frumvarpsins, þar sem komið er inn
á tilgang grunnsins um að þróa eigi
nýjar/bættar aðferðir við heilsuefl-
ingu, forspá, greiningu og meðferð
sjúkdóma, til að leita hagkvæmustu
leiða í rekstri heilbrigðiskerfa og
þágu skýrslugerðar á heilbrigðis-
sviði, sagði Dögg, að engin tilraun
væri gerð í greinargerð með 10. gr.
til að útskýra hvemig unnt verður að
nota upplýsingamar með þeim hætti
sem 10. gr. fjallar um. í fyrstu grein
fimmvarpsins, þar sem fjallað er um
að auka þekkingu til að bæta heilsu
og efla heilbrigðisþjónustu, benti
Dögg á, að heldur væri dregið úr
orðalagi í greinargerð með 1. gr. þar
sem talað væri um að nýrrar þekk-
ingar mætti afla með því að safna
upplýsingum úr sjúkraskrám. „Eftir
stendur því eingöngu fjárhagsleg
hagnýting upplýsinga fyrir rekstrar-
leyfishafann og ljóst er að hann mun
geta notað þessar upplýsingar í fjár-
hagslegum tilgangi," sagði Dögg.
IVflög erfítt að leiðrétta gögn
vegna dulkóðunar
Einar Árnason prófessor, sagði í
sinni ræðu að mikilvægara væri að
byggja upp smáa hágæða gagna-
grunna heldur en einn stóran, þar
sem fagfólk hefði betri yfirsýn yfir
gögn í grunnunum.
„Við notum dulkóðun einungis til
að tryggja að óviðkomandi komist
ekki í gögnin," sagði Einar. „En
fagfólkið, sem kemur málið við
verður að hafa aðgang til að leið-
rétta og uppfæra grunnana. Við
treystum því fólki sem við höfum
falið umsjón þessara grunna og
þetta fólk hefur ekki brugðist
trausti okkar.“ Einar taldi að mjög
erfitt yrði hins vegar að leiðrétta
gögn og uppfæra þau í miðlægum
gagnagrunni á heilbrigðissviði
vegna hinnar miklu dulkóðunar,
sem þar yrði.
Bjagaður gagnagninnur
meiðir fóik
Einar sagði ennfremur að gagn-
grunnur á heilbrigðissviði yrði bjag-
aður og myndi þar af leiðandi meiða
fólk og rökstuddi þá staðhæfingu
með dæmi. „Flestir hafa heyrt um
BRCA (Breast Cancer) genin, sem
eru áhættuþættir krabbameins. Nú k
er verið að markaðssetja í Banda-
ríkjunum próf fyrir þessum áhættu-
þáttum. Konur með stökkbreytingu
í þessum genum eru, í Bandaríkjun-
um, sagðar vera í 70-90% áhættu á
að fá krabbamein við sjötugsaldur.
Hvað er síðan gert við svona upp-
lýsingar? Fólki er gefin ráðgjöf á
grundvelli þessa. Ef þú ert kona á
ákveðnum aldri er ráðið oft að fara í
aðgerð og láta taka af þér brjóstin.
Og þetta gera margar konur.“ L
Einar þar síðan saman sambæri-
legar tölur frá íslandi við þær
bandarísku, sem leiddu í ljós 37% 1
áhættu á stökkbreytingu við sjö-
tugsaldurinn. Þótt ýmsar skýringar
kunni að vera á þessum mikla mun,
taldi Einar að veigamikil skýring
lægi í gæðum gagnanna. Valið væri
inn í gagnagrunnana, sem notaðir
væru í Bandaríkjunum og út úr
þeim kæmu bjagaðar upplýsingar,
„og bjagaðar upplýsingar meiða l
fólk. I þessu tilfelli konur, sem láta
taka af sér brjóstin vegna þess að |
þeim er sagt að áhættan sé miklu |
meiri en hún í reynd er. Konan er
blekkt."