Morgunblaðið - 03.03.1999, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 3. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Reuters
„Járnfrúin“ tilbeðin
Tveggja daga heimsókn Madeleine Albright til Kína lokið
Stormasamar viðræður um
stöðu mannréttinda í Kína
Reuters
MADELEINE Albright svarar spurningum fréttamanna
við lok heimsóknar sinnar í gær.
NÝR rússneskur stjórnmála-
flokkur „Thatcher-sinnar Rúss-
lands“ efndi í gær til síns fyrsta
flokksþings en flokkurinn var
formlega stofnaður í siðustu
viku. Liðsmenn þessa nýja flokks
aðhyllast stefnu Margaretar
Thatcher, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Bretlands, í efnahags-
málum og líta svo á að allt myndi
horfa til betri vegar í Rússlandi
yrðu kenningar Thatchers tekn-
ar upp þar. Taka hinir rússnesku
Thatchersinnar aðdáun sína á
,járnfrúnni“ svo alvarlega að
vopnaðir verðir stóðu heið-
ursvörð um málverk af Thatcher
við upphaf flokksþingsins í gær.
MADELEINE Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði í
gær að samskipti Bandaríkjamanna
og Kínverja mjökuðust í rétta átt
jafnvel þótt hart hefði verið deilt
um mannréttindi, viðskiptamál og
stöðu Taívans í tveggja daga opin-
berri heimsókn hennar til Kína, sem
lauk í gær.
Albright ítrekaði eftir fund sinn
með Jiang Zemin, forseta Kína, að
stjórnvöld í Washington væru stað-
ráðin í að efna til uppbyggilegrar
samvinnu við Kína. „Samband okk-
ar, sem þó er enn nokkuð langt frá
því að ná þessu takmarki, er komið
á það stig að geta þolað jafnvel
harðar deilur,“ sagði AJbright.
Hún var hins vegar harðorð í
garð kínverskra stjórnvalda vegna
frammistöðu þeirra í mannréttinda-
málum og sagði að Bandaríkjamenn
myndu aldrei skirrast við að brydda
upp á þessu viðkvæma máli í sam-
skiptum ríkjanna. „Þegar allt kem-
ur til alls þá eru samskipti okkar við
Kínverja um þessar mundir hvorki
með besta né versta móti,“ sagði Al-
bright hins vegar einnig.
Rætt um inngöngu Kína í
Heimsviðskiptastofnunina
Mannréttindamál voru efst á
baugi í viðræðum Albright og Zhu
Rongji, forsætisráðherra Kína, í
heimsókn utanríkisráðherrans
bandaríska en sjálfur mun Zhu
heimsækja Bandaríkin í apríl. Lýsti
Albright þeirri skoðun sinni í við-
ræðunum að stjómvöld í Peking
yrðu að auka mál- og ritfrelsi í land-
inu og byggja upp fjölflokka lýð-
ræðisríki. Kínverjar sátu hins vegar
við sinn keip, sögðu sjónarmið til
mannréttindamála afstæð og að
stefna ætti að samráði í þeim mál-
um, en ekki að átökum vegna
þeirra.
Spenna í samskiptum ríkjanna
vegna viðskiptamála var einnig á
dagskrá í ferð Albright enda hafa
Bandaríkjamenn nú áhyggjur af
halla á viðskiptum við erlend ríki,
auk þess sem hart er deilt um með
hvaða hætti inngöngu Kína í
Heimsviðskiptastofnunina (WTO)
skuli bera að. Kínverjar vilja ganga
í WTO á sömu skilmálum og þróun-
arríki en Bandaríkjamenn, sem
urðu að horfa upp á 57 milljarða
dollara halla á viðskiptum sínum við
Kína á síðasta ári, segja Kína of
mikið stórveldi til að hægt sé að
hugsa sér að Kínverjar fái að ganga
í WTO sem eitt af fátækustu ríkjum
veraldar væri.
Leiðtogi skæruliðasveita Austur-Tímor
Sakar leyniþjónustu hersins
um að kynda undir átökum
Jakarta. Reuters.
Réttarhöld yfír andófs-
mönnum sæta gagnrýni
XANANA Gusmao, leiðtogi skæru-
liðasveita Austur-Tímor, sakaði í
gær leyniþjónustu indónesíska
hersins um að kynda undir átökum
í A-Tímor þar sem mikil spenna
hefur ríkt undanfamar vikur og
mánuði. Fór Gusmao fram á það að
leyniþjónusta hersins(SGI) yrði
kölluð heim frá A-Tímor.
Gusmao hrósaði hernum fyrir
varnarhlutverk hans í A-Tímor en
sagði að SGI-menn hefðu önnur
áform og ættu þess vegna ekkert
erindi í landinu. A svo að heita að
SGI lúti stjórn indónesískra hern-
aðaryfírvalda í Dili, höfuðborg A-
Tímor, en Gusmao fullyrti á
fréttamannafundi í gær að stjórn-
andi hersins í Dili hefði ekki fulla
stjóm á starfsemi SGI á A-Tímor.
Gusmao, sem setið hefur í fang-
elsi í Jakarta, höfuðborg
Indónesíu, síðan árið 1992, var ný-
lega færður í stofufangelsi. Hann
var á sínum tíma dæmdur í tuttugu
ára fangelsi fyrir að stýra and-
spyrnuhreyfingu A-Tímorbúa gegn
indónesískum yfirráðum.
Stjórnvöld í Jakarta buðu A-
Tímor í síðasta mánuði sjálfstjórn-
arréttindi en sögðu að þau myndu
hugleiða að veita landinu sjálf-
stæði höfnuðu A-Tímorbúar boð-
inu. Mikil spenna hefur hins vegar
verið á A-Tímor enda býr þar
fjöldi fólks sem ekki vill segja skil-
ið við Indónesíu, og hefur komið
til átaka milli þeirra og sjálfstæð-
issinna að undanförnu.
Abilio Soares, landsstjóri A-
Tímor, reyndi í gær að róa taugar
þeirra Indónesa sem búa á A-
Tímor og sagði að engin ástæða
væri fyrir þá að flýja landið vegna
hættunnar á óeirðum, öryggis-
sveitir í landinu myndu hafa hemil
á átökum sem hugsanlega myndu
blossa upp.
Havana. Reuters.
STJÓRNVÖLD á Kúbu leiddu fjóra
þekktustu andófsmenn landsins fyr-
ir rétt á mánudag en mennirnir hafa
nú þegar setið í nítján mánuði í
fangelsi án dóms og laga. Mál þetta
hefur vakið athygli meðal ráða-
manna og mannréttindasamtaka
um heim allan, og þykir bera þess
merki að mannréttindi á Kúbu séu
enn fótum troðin þrátt fyrir að teikn
hafí verið á lofti um umbætur í þeim
efnum eftir heimsókn Jóhannesar
Páls páfa til Kúbu fyrir rúmu ári.
Sakbomingarnir, Vladimir Roca,
Marta Beatriz Roque, Felix Bonne
og Rene Gomez Manzano eru öll á
sextugsaldri og bíður þeirra fimm
til sex ára fangelsisvist verði þau
sakfelld. Þau voru handtekin árið
1997 fyrir undirróður, en þau
gagnrýndu einflokkakerfið í land-
inu og hvöttu til lýðræðislegra um-
bóta.
Erlendum fréttamönnum og
stjómarerindrekum var meinaður
aðgangur að réttarhöldunum, sem
og baráttufólki fyrir mannréttind-
um er hugðist íylgjast með þeim.
Tugir andófsmanna, sem höfðu
lýst því yfir að þeir hygðust vera
viðstaddir réttarhöldin, voru fang-
elsaðir við upphaf þeirra. Öðmm
stuðningsmönnum sakborninganna
var ráðlagt af yfirvöldum að vera
ekki viðstaddir réttarhöldin.
Mál andófsmannanna hefur dreg-
ið athygli manna að bágri stöðu
mannréttinda á Kúbu og hafa
beiðnir, þess efnis að andófsmenn-
imir fái að fara frjálsir ferða sinna,
borist víðsvegar að frá ríkisstjóm-
um og mannréttindasamtökum.
Forsetakosningar í Argentínu
Menem segist
ekki ætla fram
Buenos Aires. Reuters.
^NOHA
Brunaslöngur
frá Noregi
Viðurkeimd brunavöm
Fáanlegar með og án skáps
„ÞETTA er síðasta kjörtímabil
mitt,“ sagði Carlos Menem, forseti
Argentínu, við fréttamenn á mánu-
dag og batt þar með enda á vanga-
veltur um það hvort hann ætlaði
sér að knýja fram stjórnarskrár-
breytingu svo að hann gæti boðið
sig fram til forseta þriðja kjörtíma-
bilið í röð. Forsetakosningar verða
haldnar í Argentínu í október á
þessu ári.
Menem notaði tækifærið og
greindi frá ákvörðun sinni eftir að
hann setti argentínska þingið í
fyrradag. Deilur og vangaveltur
um framtíð Menems hafa sett svip
sinn á argentínsk stjórnmál á liðnu
ári. Þær hafa meðal annars valdið
því að Perónistaflokkurinn hefur
enn ekki valið frambjóðanda til for-
setakosninganna í haust. Fram-
bjóðandi Alianza, sem er bandalag
tveggja stjómarandstöðuflokka,
Fernando de la Rua, borgarstjóri
Buenos Aires, nýtur mestrar hylli
kjósenda samkvæmt skoðanakönn-
unum.
Stjómarskrá Argentínu leyfir
ekki að forseti sitji lengur en tvö
kjörtímabil samfleytt. Þrátt fyrir
það hefur Carlos Menem unnið að
því á bak við tjöldin á liðnum miss-
emm að stjómarskránni verði
breytt svo að hann geti boðið sig
fram til forseta í þriðja sinn.
Menem var fyrst kosinn forseti Ar-
gentínu árið 1989. A mánudag
sagði Menem að stjórnarskránni
Reuters
CARLOS Menem, forseti Ar-
gentínu, yfirgefur þinghúsið í
Buenos Aires.
yrði ekki breytt en bætti við að
ekki væm allir sammála þeirri nið-
urstöðu.
Stjórnarandstæðingar höfðu
hótað því fyrir þingsetninguna að
ganga á dyr gæfi forsetinn því
undir fótinn í ræðu sinni að hann
hygðist reyna að bjóða sig fram
þriðja sinni. Að lokmni þingsetn-
ingu var haft eftir Gracielu Fern-
andez Meijide, einum helsta leið-
toga stjórnarandstöðunnar, að nú
hefði Menem flutt sína kveðju-
ræðu.
Helsti keppinautur og andstæð-
ingur Menems innan Perónista-
flokksins er Eduardo Duhalde,
héraðsstjóri Buenos Aires-héraðs.
Þær raddir hafa heyrst innan
flokksins að Duhalde hygðist kljúfa
hann léti Menem ekki af tilburðum
til þess að bjóða sig fram í þriðja
sinn.
Stuðningsmenn segja
ekki fullreynt
Stuðningsmenn Carlosar
Menems era ekki allir sáttir við yf-
irlýsingu leiðtoga síns. Verkalýðs-
leiðtoginn Antonio Cassia sagðist
mundu halda ótrauður áfram bar-
áttu fyrir því að Menem bjóði sig
fram enn á ný. Lítill hópur stuðn-
ingsfólks hafði safnast saman fyrir
framan þinghúsið á mánudag og
hélt á loft spjöldum með áletmn-
inni: Menem ‘99.