Morgunblaðið - 12.03.1999, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 12. MARZ 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
STUTT
Ummæli
Karls
vekja reiði
RÆÐA sem Karl Bretaprins
hélt í opinberu kvöldverðar-
boði í Buenos Aires á þriðju-
dagskvöld, og sem rituð var af
fulltrúum breska utanríkis-
ráðuneytisins eins og venja er,
hefur vakið mikla reiði Argent-
ínubúa, en í ræðunni sagði
Karl sjálfstæði Falklandseyja
ekki koma til greina, heldur
yrðu þær áfram undir stjórn
Breta. Bæði almenningur og
ráðamenn hafa brugðist
ókvæða við ummælunum og
sagði Carlos Ruckauf, forsæt-
isráðherra, þau „algjörlega
óviðeigandi og dæmigerð fyrir
breska stórveldið sem rændi
eyjunni af Argentínu." Heim-
sóknin, sem marka átti upphaf
betri samskipta og aukinna
viðskipta milli landanna, virðist
nú ekki ætla að bera tilætlaðan
árangur.
Clinton biður
íbúa Gvatemala
afsökunar
BILL Clinton, forseti Banda-
ríkjanna, bað íbúa Gvatemala
afsökunar á því í gær að
Bandaríkin hefðu stutt hægri
stjóm Gvatemala, sem strá-
felldi borgara í tugþúsunda tali
í 36 ára borgarastyrjöld í land-
inu. Clinton viðurkenndi einnig
hlutdeild Bandarfkjanna í
borgarastyrjöldum á áttunda
og níunda áratugnum í öðrum
löndum Mið-Ameríku og sagði
Bandaríkin vilja stuðla að
auknum og bættum samskipt-
um ríkjanna í milli og aðstoða
við uppbyggingu á svæðinu.
2 konur í ríkis-
stjórn Sviss
SVISSNESKA þingið kaus í
gær Ruth Metzler til að sitja í
ríkisstjóm, en þetta er í fyrsta
skipti sem tvær konur gegna
embætti ráðherra. Metzler var
kjörin til að taka við af Amold
Koller dómsmálaráðherra en
Joseph Deiss mun skipa sæti
Flavio Cotti, utanríkisráð-
herra. Metzler, sem er 34 ára,
er lögfræðingur og fjármála-
fræðingur að mennt.
Vilja halda
ríkisþing-
hússnafni
FLESTIR Þjóðverjar vilja
halda í nafnið „Reichstag“ á
þinghúsinu í Berlín, sem reist
var á keisaratímanum en gagn-
gerar endurbætur hafa nú ver-
ið gerðar á, áður en Sambands-
þingið („Bundestag") flytur
þangað frá Bonn. 59% að-
spurðra í skoðanakönnun sem
gerð var á vegum Forsa-stofn-
unarinnar fyrir sjónvarpsstöð-
ina RTL kusu að byggingin
héldi sínu gamla nafni - ríkis-
þing - þrátt fyrir að sumum
nútímaþjóðverjum þyki það
vekja óþægilegar minningar
um keisara- og nazistatímann,
þ.e. „annað“ og „þriðja“ þýzka
ríkið, og kjósi frekar að bygg-
ingin beri nafn Sambands-
þingsins. I könnuninni lýstu þó
aðeins 29% sig hlynnt slíkri
nafnbreytingu á byggingunni,
sem er ein sú þekktasta sem
þýzka höfuðborgin státar af.
Oskar Lafontaine segir af sér embættum fjármálaráðherra og formanns SPD
Lyktir langvinnrar valda-
og hugmyndafræðibaráttu
Ákvörðun Lafontaines kom í kjölfar
mikils átakafundar ríkisstjórnarinnar
Reuters
OSKAR Lafontaine (t.h.) og líklegur arftaki hans í embætti fjármála-
ráðherra, Hans Eichel, sem er fráfarandi forsætisráðherra Hessen.
GERHARD Schröder eftir að hann tilkynnti fréttamönnum í gær að
hann hefði samþykkt afsögn Lafontaines.
MEÐ AFSÖGN sinni í gær lét
Oskar Lafontaine loks undan í
löngu stríði sem hann og Gerhard
Schröder hafa háð bæði innan
flokksins og ríkisstjórnarinnar, það
tæpa hálfa ár sem liðið er frá því
hún tók við völdum eftir 16 ára
valdatíma miðju-hægristjómar
Helmuts Kohls.
Schröder hefur lengi verið álit-
inn einn helzti málsvari viðskipta-
lífsvinsamlegrar stefnu innan
Jafnaðarmannaílokksins (SPD) og
hann var öðrum fremur holdgei’v-
ingur þeirrar „nýju miðju“ sem of-
urkapp var lagt á í kosningaáróðri
SPD fyrir þingkosningarnar í sept-
ember sl. Lafontaine aftur á móti
hefur staðið fyrir „eldri“ gildi hefð-
bundinnar vinstristefnu, og í krafti
þess að meirihluti almennra flokks-
manna SPD hefur hingað til meira
hneigzt til fylgis við slíkar hug-
myndir var Lafontaine kjörinn í
formannsstólinn haustið 1995.
Nú þegar Lafontaine hefur vikið
af sviðinu er talið víst að Schröder
taki við sem flokksformaður; þess
má geta, að hann er fyrsti kanzlar-
inn í sögu sambandslýðveldisins
sem ekki er jafnframt leiðtogi síns
flokks.
Átök allt frá fyrsta degi
„rauð-grænu“ stjórnarinnar
Allt frá fyrsta degi hinnar nýju
ríkisstjórnar SPD og gi’æningja,
sem tók til starfa í lok október, bar
mikið á misvísandi skilaboðum frá
stjómarherrunum og ágreiningi
um áherzlur, m.a. í skatta- og pen-
ingamálum. Pessi ágreiningur var
reyndar mest áberandi milli kanz-
larans og fjármálaráðherrans.
í þessum deilum kom skýrt í Ijós
að innan forystu SPD hafa tekizt á
tvenns konar hagstjómarhug-
myndakerfi - í einfaldaðri mynd er
þar um að ræða „Keynes-isma“
sem Lafontaine og fylgismenn
hans aðhyllast og hins vegar meiri
markaðshyggjumenn, sem Schröd-
er er talinn til.
Átökin á milli þessara tveggja
fylkinga innan stjómarinnar náðu
hámarki á ríkisstjómarfundi í
fyrradag, þar sem kanzlarinn sagði
hinum vinstrisinnaðri ráðherrum
sínum til syndanna. Talsmaður
Schröders, sagði það reyndar
ranghermt í gær að kanzlarinn
hefði óbeint hótað að segja af sér ef
vissir liðsmenn stjómarinnar héldu
áfram að þrýsta á um að fram-
fylgja stefnu sem viðskiptalífið
teldi sér fjandsamlega, en afsögn
Lafontaines sannar að harkalega
hafi verið tekizt á og þá ekki sízt
milli þeirra Lafontaines og
Schröders.
Dagblöðin Die Welt og Bild
höfðu haldið því fram að Schröder
hefði látið svo um mælt að hann
sæi sér ekki lengur fært að axla
ábyrgðina á slíkri stjómarstefnu.
Schröder vai- sagður hafa varað
eindregið við hættunni á því að
þýzkt viðskiptalíf í heild sinni héldi
að sér höndum í fjárfestingum og
skapaði engin fleiri störf. Slíkt
væri einsdæmi í heiminum. Stjóm-
in ætti ennfremur í vandræmum í
samskiptum sínum við verkalýðsfé-
lögin; mótmælaaðgerðir verka-
manna í orkugeiranum gegn lokun
kjamorkuvera taki hann mjög al-
varlega.
Talsmaðurinn, Uwe-Karsten
Heye, tjáði fréttamönnum áður en
fréttist af afsagnarákvörðun
Lafontaines, að möguleikinn á af-
sögn kanzlarans hefði alls ekki
borist í tal. Schröder hefði hins
vegar gefið stjórninni fyrirmæli
um að forðast að leggja frekari
byrðar á atvinnulíf og skattgreið-
endur Þýzkalands.
Málamiðlun í ríkisborgara-
réttarmálinu
Yfir 60% þýzks almennings hafa
reynzt mótfallin tillögum græn-
ingja, sem eiga tvo ráðherra í
stjóminni, um breytingar á lögum
um ríkisborgararétt, og fleiri bar-
áttumál þeirra hafa fallið í grýttan
jarðveg hjá meirihluta fólks, svo
sem ofurskattar á eldsneyti og
áform um lokun hinna 19 kjarn-
orkuvera landsins.
I gær skýrði innanríkisráðherr-
ann Otto Schily, sem er í SPD þótt
hann hafi á sínum tíma átt þátt í
stofnun Græningjaflokksins, frá
því að stjómin hefði náð samkomu-
lagi við Frjálsa demókrata (FDP)
um málamiðlun í ríkisborgararétt-
armálinu, í því skyni að auðvelda
afgreiðslu fmmvarpsins í báðum
deildum þingsins.
Samkomulag um umbætur á landbúnaðarsjóðakerfí ESB
Brusscl. Rcuters.
EFTIR átján tíma lokalotu samn-
ingaviðræðna, sem staðið höfðu í
þrjár vikur, tókst landbúnaðarráð-
herrum Evrópusambandsins
(ESB) í fyrrinótt að ná samkomu-
lagi um umbætur á sameiginlegri
landbúnaðarstefnu sambandsins.
Fögnuðu þeir flestir niðurstöð-
unni sem róttækustu endurskoðun
stefnunnar frá því hún varð til fyrir
40 árum, en að mati sumra er ekki
gengið nógu langt í umbótaátt og
ekki þykir útilokað að leiðtogar
ESB, sem koma saman til að reyna
að ganga frá heildarsamkomulagi
um endurskoðun fjármála sam-
bandsins á aukafundar í Berlín 24.-
25. marz, hafni landbúnaðarsam-
komulaginu. Öðrum þykir hins
vegar hugsanlegt að samkomulagið
opni leið að sáttum um heildar-
umbætur fjármálanna.
Þótt ráðamenn margra aðildar-
ríkja sambandsins hefðu í gær lýst
yfir ánægju sinni með að sam-
komulag skyldi yfirleitt hafa náðst
var Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, fljótur að láta í Ijósi óá-
nægju, sem vakti ótta um að hann
kynni að varpa því fyrir róða þegar
á hólminn kemur í Berlín, ef fast
verður þrýst á Breta að gefa eftir
þær sjálfvirku endurgreiðslur sem
þeir fá úr sameiginlegum sjóðum
sambandsins og Margaret
Thatcher samdi
um fyrir 14 ár-
um.
Sumir frétta-
skýrendur líta á
landbúnaðarsam-
komulagið sem
vísbendingu um
þá tegund málamiðlunar sem líkur
bentu til að komið gæti út úr Berlín-
arfundinum, en einkennandi fyrir
það er að ákvarðanir í málum sem
mestur ágreiningur er um - svo
sem brezku endurgreiðslumar - er
slegið á frest, jafnvel til margra ára.
Lækkun á viðtniðunarverði
korns, kjöts og mjólkur
Umbæturnar á fjármálakerfi
ESB eru nauðsynlegar vegna fyrir-
hugaðrar fjölgunar aðildarríkja, en
allt að 12 lönd í Mið- og Austur-
Evrópu munu væntanlega fá inn-
göngu á næsta
áratug.
Mestu breyt-
ingamar sem
fólust í því sem
ráðherramir 15
sömdu um á
næturfundinum
í Bmssel er lækkun á viðmiðunai'-
verði koms (-20%), nautakjöts (-
20%) og mjólkurafurða (-15%) nið-
ur að því sem næst því marki sem
telst heimsmarkaðsverð. Þannig er
ætlunin að gera evrópska landbún-
aðarframleiðslu samkeppnishæfari
og koma að einhverju leyti til móts
við kröfur um að ESB dragi úr nið-
urgreiðslum til að uppfylla reglur
Heimsviðskiptastofnunarinnar
(WTO) um sanngjarna samkeppni í
alþjóðaviðskiptum.
En samkomulagið, sem var
ákveðið í atkvæðagreiðslu með
auknum meirihluta (Portúgal var á
móti), mun að öðru óbreyttu
sprengja fjárlagarammann, sem
ætlunin hafði verið að landbúnað-
arútgjöld færu ekki yfir, um allt að
560 milljarða króna á tímabilinu
2000-2006. Og umsamin lækkun
niðurgreiðslna til mjólkurvöru-
framleiðslu gengur ekki í gildi fyrr
en árið 2003.
„Þetta er framfór, en er ekki
fullnægjandi að okkar mati,“ sagði
talsmaður Tony Blairs, og tók fram
að samkomulagið heimilaði enn
hækkun á heildarútgjöldum til
landbúnaðarmála.
Starfinu ólokið
„Að mínu viti er þessu starfi
ólokið. Það er viss hætta á að sam-
komulagið muni stranda á hinum
fjárhagslegu forsendum," tjáði
franski landbúnaðarráðherrann Je-
an Glavany fréttamönnum.
Franz Fischler, sem fer með
landbúnaðarmál í framkvæmda-
stjórn ESB, viðurkenndi að sam-
komulagið væri ekki eins metnað-
arfullt og tillögumar sem lagt var
upp með, en hann sagðist vona að
það auðveldaði leiðtogum ESB að
sameinast um lausn á hinni svoköll-
uðu „Dagskrá 2000“, nýjum heild-
arfjármögnunar- og útgjalda-
ramma sambandsins.
Opnar hugsan-
lega leið að
heildarumbótum
i