Morgunblaðið - 12.03.1999, Blaðsíða 40

Aukin þjónusta
Stóraukið vöruval
Áfram lágt verð
Opnunartímar
kl. 8 -18 virka daga
kl. 10 -14 laugardaga
MRbúöin
Lynghálsi 3
Sími: 5401125 «Fax: 5401120
/
Avallt í leiðinni ogferðarvirði
40 FÖSTUDAGUR 12. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Algengt að hafa brúk-
unarhross úti allt árið
Framleiðnisjóður styrkir hrossarækt
Rúmar 8 milljónir til
rannsókna á sumarexemi
AKVEÐIÐ var á fundi framleiðni-
sjóðs í vikunni að veita 8.250.000
króna styrk til samstarfsverkefnis yf-
irdýralæknisembættisins, Tilrauna-
stöðvarinnar á Keldum, Félags
hrossabænda og ónæmisfræðideildar
dýralæknaháskólans í Hannover um
rannsóknir á sumarexemi í íslenskum
hrossum.
Jón Guðbjömsson framkvæmda-
stjóri framleiðnisjóðs sagði að sum-
arexem væri það vandamál sem
brennur helst á íslenskum hrossa-
bændum og útflytjendum nú og hefði
því verið ákveðið að styrkja þessar
rannsóknir. Hann sagði að styrknum
fylgdi fyi-irheit um hliðstæðan stuðn-
ing næstu tvö ár að uppfylltum vissum
skiiyrðum, svo sem framvindu verk-
efnisins.
Einnig var samþykktur styrkur til
Félags hrossabænda að upphæð
1.500.000 krónur vegna átaks til kynn-
ingar á íslenska hestinum og hesta-
mennsku innanlands.
Að sögn Huldu G. Geirsdóttur
mai'kaðsfulltrúa Félags hrossabænda
sótti félagið um 6 milljóna ki-óna styi’k
vegna þríþætts verkefnis tii kynning;
ar á hestinum og hestamennsku. I
fyrsta lagi er um að ræða kynningu á
hestamennsku í grunnskólum í sam-
starfi við skóla- og fræðsluyfii-völd og
hestamannafélög. I öðru lagi að kynna
hestamennsku sérstaklega sem val-
kost fyrir fjölskyldur sem vilja verja
frítíma sínum saman. Og í þriðja lagi
yrði um almenna kynningu á hestin-
um og hestamennsku að ræða í sem
víðustum skilningi, þai- sem hesturinn
verður gerður sýnilegur og eftirsókn-
arverður í þjóðlífinu.
Hulda sagði að líklega verði áhersia
iögð á að ná til skólabarna til að byrja
með en reynt að sinna hinum mark-
miðunum eins og hægt er. Ljóst sé að
reynt verði að vekja athygli á hestin-
um hvenær sem tækifæri gefst.
Morgunblaðið/Ásdís Haraldsdóttir
AÐ LOKNUM útreiðartúr á Vindhólum var breitt yfir hestinn og hon-
um gefið kjarnfóður. Síðan var honum sleppt út í gerði til
liinna hrossanna.
Umgjörð hestamennskunnar hefur þróast
með ólíkum hætti hér á landi og 1 öðrum
löndum. A ferð hóps áhugamanna um
-' hrossarækt til Pýskalands í síðasta mánuði
— — ■ —
komst Asdís Haraldsdóttir að því að á fá-
um stöðum búa íslenskir hestar við önnur
eins þægindi og flottheit og í heimalandinu.
SÚ venja sem skapast hefur hér á
landi í gegnum tíðina að hafa brúkun-
arhross á húsi er mjög föst í sessi og
varla að nokkrum Islendingi dytti í
hug að hafa hross úti en brúka þau
samt yfir vetrartímann. Hross sem á
annað borð eru á húsi eru yfirleitt í
vel byggðum og vel einangruðum
húsum. Sífellt er verið að finna nýjar
leiðir til að auka þægindi bæði fyrir
menn og hesta í hesthúsunum og ný
reglugerð um aðbúnað hrossa gerir
miklar kröfur til þeirra sem halda
hross í þessum efnum.
Hesthúsahverfí þekkjast ekki
í Þýskalandi er venjan sú að hesta-
mennskan sé stunduð á búgörðum
þar sem fólk fær leigða aðstöðu fyrir
hesta sína hjá einstaklingum sem þar
búa. Hesthúsahverfi eins og hér hafa
byggst upp við alla þéttbýliskjarna
þekkjast ekki.
Þrátt fyrir að hross séu á járnum
_^og brúkuð á veturna er algengt að
þau séu höfð úti þar sem þeim er gef-
ið. Eftir notkun er venjulega sett á
þau ábreiða og þeim leyft að þorna
um hríð og oft er þá tækifærið notað
og þeim gefið kjarnfóður á meðan.
Síðan er ábreiðan tekin af eftir mis-
jafnlega langan tíma og þau ýmist
sett í þaga eða hólf.
A Islandi er talið að þetta skapi
hættu á hósta og heymæði. Þegar
forvitnast var um þetta í Þýskalandi
taldi fólk svo ekki vera. Þeir sem
undirrituð spjallaði við töldu að ef
hross fengju hósta stafaði það frekar
af smitsjúkdómum en ofkælingu.
Aðstaða fyrir hross sem hópurinn
skoðaði var mjög misjöfn eftir stöð-
um. Sums staðar voru þau í stíum í
hesthúsum, sem þó virtust yfirleitt
óeinangruð. Ýmist voru þetta eins
eða tveggja hesta stíur. Þar sem
hross voru höfð úti voru þau sums
staðar í eins eða tveggja hesta gerð-
um, sem að hluta til voru yfirbyggð
og annars staðar í venjulegum girð-
ingum eins og við þekkjum, þó yfir-
leitt í smærri kantinum. Þó sáust
stórar girðingar eða stór svæði þar
sem girðingahólf voru vel skipulögð
svo sem á Kronshof og Wiesenhof.
Algengt vai’ að sjá hross höfð í gerð-
um, 10-20 saman og jafnvel fleiri.
Sums staðar voru þau höfð úti allan
sólarhringinn, annars staðar vora
þau rekin inn í stór, óeinangruð og
óinnréttuð hús yftr nótt og enn ann-
ars staðar höfðu þau aðgang að slík-
um húsum.
Það vakti athygli að á fæstum bú-
unum voru hross í það stórum gerð-
um að þau gætu sprett úr spori og
leikið sér. Og hvergi sá maður hesta
vera að leika sér eða slást eins og
húshestar og jafnvel útigangshestar
gera gjarnan hér á landi. Kannski
var það kuldinn og bara ekki komið
vor í þá enn.
Skítur var hreinsaður úr gerðun-
um ýmist daglega eða honum safnað
FLEST hrossin í Aegiedienberg eru höfð í svona gerðum þótt þar sé einnig boðið upp á
einkastíur bæði úti og inni.
Uthlutað úr útflutnings- og markaðssjóði
Félag hrossabænda og
LH fá 1.250 þúsund
FÉLAG hrossabænda og Lands-
samband hestamannafélaga fá hvort
um sig 1.250 þúsund króna styrk úr
útflutnings- og markaðssjóði ís-
lenska hestsins. Alls bárust 11 um-
sóknir en 5 hlutu styrki samtals að
upphæð 3,9 milljónir króna. Þar af
er 300.000 krónum úthlutað með
ákveðnum skilyrðum.
Að sögn Sveinbjörns Eyjólfssonar
formanns útflutnings- og markaðs-
nefndar fær Félag hrossabænda
1.250.000 króna styrk til að standa
straum af kostnaði vegna starfs
markaðsfulltrúa félagsins eins og
undanfarin ár. Landssamband
hestamannafélaga fær sömu upp-
hæð vegna þátttöku í heimsmeist-
aramótinu sem fram fer í Þýska-
landi í sumar.
Auk þeirra fá Krossaneshestar
400.000 krónur vegna Irlandsævin-
týris og Bændasamtök Islands
500.000 krónur vegna tölvuforritsins
Islandsfengs.
Þá fær Islensk hrossakynning
ehf. 500.000 króna styrk vegna
heimasíðunnar Hrossabankinn þar
sem eru skráð og kynnt söluhross
hrossabænda í Skagafirði. Svein-
björn sagði að 200.000 krónum yrði
úthlutað strax en þegar Islensk
hrossakynning getur sýnt fram á
300.000 króna tekjur af Hrossabank-
anum fær hún sömu upphæð úr
sjóðnum. Nú kostar 1.000 krónur að
skrá hvert hross og þarf því að fá
skráð 300 hross til viðbótar til að fá
allan styrkinn.
saman í nokkra daga og síðan fjar-
lægður. Þetta þarf einnig að gera í
smæiri girðingarhólfunum því ann-
ars er hætta á að allt vaðist út í skít
og sáum við reyndar dæmi um það.
Hreinir og fínir á hálminum
Hesthúsin eru yfirleitt ekki ein-
angrað og þótti okkur stundum enn
kaldara inni í þeim en úti, en frostið
fór niður í 15° þegar við vorum þarna
á ferðinni. Þennan kalda dag voru
margir á útreiðum og virtust ekkert
hlífa hrossunum. En inn á milli sá
maður einnig hesta sem fóru ákaf-
lega rólega og höfðu einhverjir á orði
að líklega lærðu hrossin sem væru
úti að fara sér hægt og hlífa sér til að
svitna ekki. Það ber að hafa í huga að
veturinn hefur verið óvenju langur
og kaldur í Þýskalandi að þessu sinni.
Inni í húsunum var eingöngu not-
aður hálmur undir hestana og voru
þeir hreinir og fínir og virtist fara vel
um þá. Ýmist var heyið gefið á fóður-
gang eða ofan á hálminn í stíunum. Á
búgarðinum Ki’onshof var slíkur fóð-
urgangur úti og lágu gerði að honum
HROSSIN raða sér við yfirbyggða fóðurganginn á Kronshof.
hvort sínum megin. Fóðurgangurinn
var yfirbyggður og svo breiður að
auðvelt var að aka dráttarvél með
rúllu upp á hann. Gerðin voru einnig
yfirbyggð að hluta og undir þakinu
var hálmur. Þar voru einnig brynn-
ingartæki. Annars staðar voru hross
höfð í tveimur girðingarhólfum.
Nokkuð mörg hross voru í hvorum
haga fyrir sig og til þess að öll
kæmust að í einu er notast við afrúll-
ara sem er tengdur aftan við dráttar-
vélina. Þannig er dreift úr rúllunni og
hrossin raða sér eins og á garða.
Þarf nýjar aðferðir við að ijalla
um sumarexem
Eins og búast mátti við bar sum-
arexem oft á góma í ferðinni, enda
viðurkennd staðreynd að stór hluti
hrossa sem fædd eru hér á landi fá
sumarexem þegar þau koma til ann-
arra landa. Hér á landi hefur verið
talað um að Þjóðverjar noti þessa
staðreynd til markaðssetningar á sín-
um eigin hrossum. Það kom því
nokkuð á óvart að gestgjafarnir vildu
ekki gera mjög mikið úr vandamálinu
hvað þá sjálfa varðar. Meðal annars
kom fram að staðsetning búgarðanna
skipti miklu máli um hvort sumarex-
em var mikið eða lítið vandamál.
Einar Hermannsson á Vindhólum
skammt frá Hamborg sagðist sleppa
vel við sumarexem þó svolítið beri á
því. Walter Feldman á Aegiedien-
berg sagði það hins vegar vera þó
nokkurt vandamál á heildina litið. Þó