Morgunblaðið - 21.03.1999, Qupperneq 1

67. TBL. 87. ÁRG.
SUNNUDAGUR 21. MARZ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Tímamót í
sögu flugsins
Genf. Reuters.
SVISSLENDINGURINN Bertrand
Piccard og Bretinn Brian Jones
eru fyrstir manna til að fljúga
umhverfis jörðina í Ioftbelg. Tví-
menningarnir flugu laust fyrir
klukkan tíu á laugardagsmorgun
yfír marklínuna, sem liggur á ní-
undu gráðu vestlægrar lengdar,
norður af Máritaníu á vestur-
strönd Afríku. Höfðu þeir þá ver-
ið nítján sólarhringa á lofti í
Breitling Orbiter 3-loftbelgnum
og lagt að baki 42.400 km.
Héldu þeir áfram för sinni og
áætla að lenda í Egyptalandi
snemma í dag, sunnudag. I sam-
tali við loftferðaeftirlitið í
Senegal í gær sagðist Piccard
ekki ætla að lenda í Máritaníu eða
Malí eins og menn höfðu ætlað.
Aðspurður sagði hann: „Nei. Við
ætlum ekki að lenda. Við ætlum
að halda til Egyptalands. Við er-
um loftbelgsfarar á leið umhverf-
is jörðu."
Ferðin hófst í Sviss fyrsta þessa
mánaðar og fóru þeir Piccard og
Jones sem leið lá yfir eyðimerkur
Norður-Afríku og Miðaustur-
landa, yfir Indland og Suðaustur-
Asíu. Félagarnir töfðust á leið
sinni yfir Kyrrahafið en náðu að
vinna upp tíma þegar hagstæðir
loftstraumar báru þá yfir Atlants-
hafið á 200 km hraða á klukku-
stund.
Piecard sagði í samtali um
gervihnött við AP-fréttastofuna í
gær: „Við sitjum hér meðal engla
og erum ólýsanlega hamingju-
samir. Við verðum ævinlega
þakklátir hinni ósýnilegu hendi
sem hefur vísað okkur veginn í
þessari stórkostlegu ferð.“
Jones sagðist mundu hafa næg-
an tíma til að fagna metinu, fyrst
ætlaði hann að hringja í eigin-
konu sína, sem er í stjórnstöðinni
í Genf, og segjast elska hana.
„Síðan mun ég, eins og allir sann-
ir Bretar, fá mér góðan bolla af
tei.“
Reuters
SAMSTARFSMENN loftbelgsfaranna Bertrands Piccards og Brians Jones fögnuðu innilega þegar ljóst varð
að tvímenningarnir eru fyrstu menn sem flogið hafa umhverfis jörðina í loftbelg.
Alþjóðlegir eftirlitsmenn ÖSE hafa allir yfírgefíð Kosovo
Lech Walesa, fyrrver-
andi forseti Póllands
Starfsfólk vestrænna
sendiráða yfírgefur Belgrad
Reuters
EFTIRLITSMENN ÖSE á leið til Makedóníu.
Pristina. Reuters.
FJÓRTÁN hundruð alþjóðlegir eftir-
litsmenn á vegum Öryggis- og sam-
vinnustofhunar Evrópu (ÖSE) í
Kosovo hófu brottflutning til ná-
grannaríkisins Makedóníu þegar i
dögun i gær. Urður Gunnarsdóttir,
upplýsingafulltrúi hjá ÖSE, sagði í
samtali við Morgunblaðið, að allir eft-
irlitsmenniniir hefðu verið komnir yf-
ir landamærin um hádegisbilið í gær
og að ferðir þeirra hefðu gengið
áfallalaust. Vegabréfsáritanir eftir-
litsmanna hefðu hins vegar verið aft-
urkallaðar við landamærin, sem gæti
torveldað endurkomu þeirra. Loft-
árásir á vegum NATO eru taldar yfir-
vofandi eftir að friðarviðræður fóru út
um þúfur á fóstudag. Friðarsamning-
urinn, sem kveður á um sjálfstjóm
Kosovo-Albana í héraðinu, undir al-
þjóðlegu eftirliti, hefur þegar verið
undirritaður af Kosovo-Albönum.
Blendnar tilfinningar hafa verið
meðal eftirlitsmanna vegna brott-
flutningsins, þar sem um 1.700 Serb-
ar og Albanar starfa fyrir ÖSE í
Kosovo og munu þeir verða eftir.
Hafa áhyggjur manna beinst að því
að brottförin kunni að
valda óttá meðal íbúa
héraðsins og koma af
stað nýjum flótta-
mannastraumi. Sagði
Urður að á þeirri
stundu er fréttist að
ÖSE hygðist flytja
burt eftirlitssveitir sín-
ar, hefðu innfæddir Al-
banar þegar byijað að
flýja þörp og bæi á
helstu átakasvæðum.
Mikill óhugur væri í
mönnum og búist væri
við hinu versta. I við-
tali við blaðamann AP-
fréttastofunnar sagð-
ist William Walker, yfirmaður eftir-
litssveita ÖSE, búast við „hættu-
meiri tímum“ framundan.
Atök voru á milli serbneski’a ör-
yggissveita og vopnaðra sveita frels-
ishers Kosovo (UCK) nálægt Prist-
ina í gær. Lokuðu sveitir Serba veg-
inum frá Pristina til Belgrad og
komu i veg fyrir ferðir fréttamanna.
Sögðu Serbar ástæðuna vera þá að
sveitir UCK hefðu sprengt upp lög-
reglustöð í Luzane, 18 km frá Prist-
ina. Almennir borgarar sáust flýja
heimili sín í kjölfar bardaga.
Stanslaus liðsafnaður og vígvæð-
ing Serba í Kosovo að undanfórnu
hefur valdið áhyggjum um að stór-
sókn Serba gegn UCK kunni að hefj-
ast þá og þegar.
Starfsfólk vestrænna sendiráða í
Belgrad hóf brottflutning í gær í
kjölfar harðnandi átaka í Kosovo og
yfirvofandi ógnar af loftárásum
NATO. Bandaríska sendiráðið hóf
brottflutning síns fólks þegar á
föstudag og hafa önnur vestræn
sendiráð fylgt fordæmi þeirra. „Hér
gæti ástand orðið mjög ótryggt,
þannig að skynsamlegast er að færa
starfsfólk og fjölskyldur þess til ör-
uggari staða,“ sagði vestrænn sendi-
ráðsfulltrúi.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
sagði á blaðamannafundi á fóstudag
að loftárásir á serbnesk skotmörk
kynnu að vera nauðsynlegar til að
vernda innfædda Kosovo-Albana í
héraðinu, tryggja trúverðugleika
NATO og koma í veg fyrir útbreiðslu
stríðsins á Balkanskaga. „Eitt er
víst. Ef okkur og bandamenn okkai’
skortir vilja til aðgerða munu
fjöldamorðin halda áfram,“ sagði
Clinton, en bætti við: „Við verðum að
vega og meta þá áhættu, gegn hætt-
unni sem af aðgerðaleysi stafar. Ef
við gerum ekkert mun stríðið breið-
ast út.“
Lýðræðið
var í hættu
LECH Walesa, fyrrverandi forseti
Póllands, segist hafa talið brýna
nauðsyn á að bjóða sig fram til emb-
ættis forseta árið 1990, þar sem
hann hafi haft veður af samsæri
kommúnista um að snúa við lýðræð-
isþróun í Póllandi og öðrum ríkjum
Austur-Evrópu. Hafi jafnvel verið
uppi áform um að beita vopnavaldi í
því skyni. Þetta kemur fram í viðtali
sem blaðamaður Morgunblaðsins
átti við hann í Varsjá fyrir viku.
„Það var bara ein ástæða fyrir því
að ég gerðist forseti. Ég skynjaði að
á þeim tíma lá gagnbylting í loftinu,
og meira að segja gagnbylting með
vopnavaldi. Ég fann það á mér að
gömlu valdaöflin voru að safna liði á
nýjan leik,“ segir Walesa í samtali
við Morgunblaðið.
Walesa kveðst einnig hafa haft
upplýsingar um leynilegan fund
æðstu fulltrúa fyrrverandi kommún-
istaríkja á Krímskaga um svipað
leyti. „Þeir voru h'klega að hugsa um
að gera árás. En þeir þurftu á Pól-
Iandi að halda, og því miður fyrir þá
var Lech Walesa yfirmaður pólska
hersins og lögreglunnar," segir Wa-
lesa.
■ Ég er byItingarmaður/B12
Vimi hverg'i
Skylda mín
að benda
á lausnir
í Evrópu-
málum
HASKOLIFYRIR
HAPPDRÆTTISFÉ