Morgunblaðið - 23.05.1999, Blaðsíða 30

30 SUNNUDAGUR 23. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Ríflega helmingur
af okkar verkefnum
síðustu misserin
tengist kvikmynda-
og auglýsingagerð.
Það hefur orðið
gríðarleg aukning á
því sviði og það er
nóg að gera.
færi sem gefur víðsýni, hæð og
hraða. Við landslagsmyndatökur,
t.d. í kvikmynda- og auglýsinga-
gerð, þá einfaldlega flýgurðu þyrl-
unni á ákveðinn stað eða staði, tek-
ur myndimar og ekki meira með
það. A meðan menn notuðu fiugvél-
ar þurfti e.t.v. að fara margar ferð-
ir. í stuttu máli þá næst ný vídd á
skemmri tíma við vissar aðstæður.
Þetta kunna menn að meta, nýtt
sjónarhom.“
Er ekki erfítt að stjórna slíku
tæki?
„Það lærist eins og annað, en það
er ljóst að það er gerólíkt því að
stjóma flugvél. Þyrla getur verið
kyrr í loftinu og farið í allar áttir úr
kyrrstöðunni. Þetta er svona jafn-
vægisdæmi fyrir flugmanninn sem
verður að hafa stjórn á fínum hreyf-
ingum. En eins og ég gat um áðan
þá er þetta ekki meira hættuspil
heldur en að fljúga flugvél og sumir
kalla þyrlurnar ömggustu eins
hreyfíls vélamar."
Hvað með vöxt og viðgang?
„Það era í sjálfu sér ekki sérlega
margir viðskiptavinir þótt þeim hafí
fjölgað, en verkefnin era iðulega
tímafrek. Við höfum t.d. til skoðun-
ar framtíðarverkefni sem fæli í sér
að stærri þyrlan væri úti á landi hjá
viðskiptavininum allt sumarið."
Kaliar það ekki á að þið bætið við
fíotann ykkar?
„Við gætum þurft að skoða þann
möguleika. Og við höfum velt því
fyrir okkur. Það verður þó tæplega
gert á þessu ári, en við þurfum að
skoða það mál, sérstaklega með til-
liti til framtíðarverkefna. Það er
nefnilega þannig, að viðskiptavin-
imir sjá þyrluna sem tæki til að
lengja vinnutíma, sérstaklega til
fjalla þar sem aurbleyta og frost í
jörðu kemur í veg fyrir að menn
geti notað bifreiðar. Tíu ára þekk-
ing og reynsla með þyrlur á íslandi
hafa vísað mönnum inn á þá braut.
En það liggur einig á borðinu að
það er svolítið annað að kaupa þyrlu
en flugvél. Ef þú ert með sambæri-
lega þyrlu og flugvél, þ.e.a.s. báðar
taka jafn marga auk flugmanns, þá
er þyrlan tíu sinnum dýrari í inn-
kaupum en flugvélin. Minni þyrlan
okkar, kennsluvélin, kostaði notuð
10 milljónir. Stærri þyrlan 35 millj-
ónir.“
Hvers vegna er þetta svo?
„Þyrlan er einfaldlega flóknari
smíð. Hún getur stoppað í loftinu. í
þyrlu era fleiri hlutir tímasettir fyr-
irfram. Fleiri hluti þarf að skipta
um og það era fleiri hlutir sem snú-
ast. Fyrir vikið þarf hún meira eft-
irlit.“
Breytt umhverfi
Halldór talar um breytt starfs-
umhverfi og aukin verkefni fyrir
kvikmyndatökur, en ríflega helm-
ingur verkefna Þyrluþjónustunnar
snýst nú í kring um þess háttar
starfsemi. Osnortin náttúran hafí
þegar laðað að erlenda aðila, m.a.
erlenda bílaframleiðendur. Þetta
þekki hérlendir sjónvarpsáhorfend-
ur sem hafí margséð land sitt í
þessu samhengi hin síðari misseri.
Hefur bragðið íyrir Jökulsárlóni,
Skógafossi, Kleifarvatni o.m.fl.
Það læðist að manni að þrátt fyrir
aukið verkefnaframboð þá sé þyrlu-
þjónusta mjög árstíðabundin?
„Það er alveg rétt, verkefnin eru
meira og minna í gangi frá vori
fram á haust. Á veturna er lítið við
að vera nema kennslan og í hana er
gengið alltaf þegar veður leyfir.
Ekki að við gætum ekki oft verið á
ferli á vetram. Það er mesta furða
hvaða veður þyrlumar ráða við. Það
sem við reynum ævinlega að kom-
ast hjá er mikið hvassviðri í fjall-
lendi, en góðar þyrlur ráða við
furðu margt."
eftir Guðmund Guðjónsson
Halldór er fæddur í Kópa-
vogi á nýársdag 1956.
Skólaganga hans var
nokkuð hefðbundin og
lauk í Oklahoma í Bandaríkjunum
með flugvirkjagráðu árið 1980.
Hann starfaði síðan sem flugvirki
til ársins 1988, að hann hélt til
Kanada til að nema þyrluflug. Vor-
ið 1989 kom hann heim aftur með
fiugprófíð í vasanum og fljótlega
hafði hann stofnað Þyrluþjónust-
una. Jón Kjartan Björnsson hefur
verið yfírflugstjóri frá upphafi og
síðar bættist í hópinn Walter Er-
hrat yfirflugkennari.
Fyrsta þyrla Þyrluþjónustunar
var bandarísk, Bell Long Ranger,
sem tekur sex farþega auk flug-
manns. Halldór hitti umboðsmann
hér á landi sem seldi honum vélina
sem var notuð og hafði verið í notk-
un í Frakklandi.
„Þetta var gullfalleg og lítið flog-
in þyrla. Passaði alveg til að byrja
með. Eg gekk með það í maganum
að stofnsetja svona þjónustu þegar
ég fór út í flugnámið og taldi mig
vera í góðum málum að halda utan
um slíkt með flugvirkjanámið
einnig í bakhöndinni."
Árið 1991 leigði Halldór þyrluna
til Grænlands og fékk nýja í rekst-
urinn hér á landi, minni vél að
nafni Bell Jet Ranger, sem tekur
fjóra í sæti auk flugmanns. Fyrsta
vélin var síðan ýmist á Grænlandi
eða heima uns hún kom alkomin
heim eftir að minni þyrlan fórst á
Austfjörðum árið 1997. Ný vél
bættist síðan í flotann, Hughes 300,
þriggja manna þyrla með flug-
manni. Sú er einkum notuð við
kennslu.
Halldór segir þessar þyrlur vera
„öraggar“ og til marks um það séu
Bell-þyrlurnar nánast óbreyttar í
dag frá frumútgáfunni árið 1964.
eins hreyfíls vélar sem fáanlegar
eru,“ segir Halldór.
Breyttist fljótt
Halldór segir að til hafi staðið í
byrjun að stunda útsýnisflug og ým-
is mælingarverkefni fyrir stofnanir
á borð við Landsvirkjun og Orku-
stofnun.
„Mælingarverkefnin voru og era
enn til staðar og þau hafa aukist
fremur en hitt. Utsýnisflugið var
hins vegar minna hægt að byggja á,
enda byggist það á góðu veðri og þá
vilja allir fara af stað. Hins vegar
kemur fyrir að við getum ekki ann-
að en svarað kalli, t.d. þegar eldgos-
ið varð í Vatnajökli, það fyrra, þá
voram við dögum saman með báðar
þyrlurnar í Freysnesi. Þetta eru þó
undantekningar, en segja má að
enn meiri fjölbreytileiki verkefna
hafi vegið það algerlega upp og vel
það.“
Hver er þessi aukni fjölbreyti-
leiki?
„Ríflega helmingur af okkar
verkefnum síðustu misserin tengist
kvikmynda- og auglýsingagerð. Það
hefur orðið gríðarleg aukning á því
sviði og það er nóg að gera. Annað
sem hefur aukist er alls konar híf-
ingarvinna, t.d. fyrir Símann, þá er-
um við að fljúga með senditæki
hingað og þangað. Þá eru alls konar
smærri verkefni, eins og t.d. að
fljúga með timbur, rotþrær og fleira
vegna sumarbústaðagerðar þar sem
erfítt er að koma bílum við, t.d.
vegna skóglendis."
Er það einhver tíska að nota þyrl-
ur í kvikmynda- og auglýsingagerð?
„Ekki veit ég hvort rétt sé að
kalla það tísku, en það er ljóst að
menn hafa verið að átta sig á því í
ríkari mæli í seinni tíð hverju hægt
er að ná út úr þyrlunotkun. Þyrlan
er ekkert annað en verkfæri. Verk-
VIÐSKIPTIAIVINNULÍ F
ÁSUNNUDEGI
►Þyrluþjónustan á Reykjavíkurflugvelli hefur nú starfað í
áratug og forstjórinn, Halldór Hreinsson, marga fjöruna sopið
í rekstrinum á þeim tíma. Miklar breytingar hafa orðið á
starfsumhverfinu og verkefnum hefur mjög fjölgað með því
að nýjar starfsgreinar nýta sér þyrluna sem verkfæri. Morgun-
blaðið hitti Halldór í vikunni til að ræða um Þyrluþjónustuna
á fyrrnefndum tímamótum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
F.V. Halldór, Jón Kjartan Björnsson og Walter Erhrat, þyrlukennari.
Þar hafl menn greinilega ratað á
klassíska útfærslu strax í byrjun
og gert svo vel að varla sé hægt að
gera betur.
„Þetta eru í aðalatriðum sömu
vélarnar og notaðar voru í Ví-
etnam-stríðinu. Bara minni,“ segir
Halldór og getur þess að andstætt
trú margra séu þyrlur engan veg-
inn hættumeiri farartæki heldur en
flugvélar. „Þvert á móti er oft talað
um þessar vélar sem öruggustu
w//
////
ÞYRLUR ERU EKKERT
ANNAÐ EN VERKFÆRI