Morgunblaðið - 23.07.1999, Blaðsíða 44

J*!4 FÖSTUDAGUR 23. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
VILBERGUR
JÚLÍUSSON
á íslandi, félags sem
hefur friðarboðskap-
inn að leiðarljósi óháð
stjórnmálum, trúar-
brögðum eða kyn-
þætti. Vilbergi fannst
hugsjónin góð og sú
hugmynd að ef böm
kynntust hvert öðru
án fordóma fullorðna
fólksins, væri aukinn
möguleiki á friði í
heiminum.
Vilbergur Júlíusson
var kjörinn fyrsti heið-
ursfélagi CISV á ís-
+ Vilbergur Júlí-
usson fæddist
að Eyrarhrauni við
Hafnarfjörð 20. júlí
1923 og ólst þar
upp. Hann lést 1.
júlí síðastliðinn og
fór útförin fram 9.
júií.
Árið 1979 var Vil-
bergur Júlíusson,
_,skólastjóri í Flata-
skóla í Garðabæ,
staddur í Færeyjum
og hitti að máli norsk-
an mann, Ketil Lehland, sem sagði
honum frá fyrirhuguðum sumar-
búðum sem halda átti í Færeyjum
seinna um sumarið. Þátttakendur í
búðunum áttu að koma frá mörg-
um löndum og þegar Vilbergur
sýndi málinu mikinn áhuga, spurði
Ketil hvort hann gæti fundið fjögur
íslensk börn og fararstjóra til þátt-
töku í þessum alþjóðlegu sumar-
búðum sem halda átti eftir mánuð.
Vilbergur tók áskoruninni og stóð
við loforðið. Þannig hófust afskipti
Vilbergs af Alþjóðlegum sumar-
•"búðum barna, en þau áttu eftir að
verða miklu meiri.
Vilbergur tók nefnilega að sér að
vera tengiliður á íslandi við al-
þjóðaskrifstofu Childrens Inter-
national Summer Villages sem er í
Newcastle upon Tyne í Englandi
og næsta sumar á eftir sendi hann
þrjá hópa í slíkar sumarbúðir. Það
var svo í október árið 1981 að
CISV á íslandi var stofnað form-
lega og var Vilbergur kjörinn fyrsti
formaður félagsins. Sumarið 1984
Mr voru fyrstu sumarbúðimar á ís-
landi svo haldnar, en allt frá árinu
1979 hefur starfsemin dafnað og
aukist til muna og er brautryðj-
endastarfí Vilbergs fyrst og fremst
að þakka hversu vel hefur gengið.
Vilþergur var nefnilega brautryðj-
andi og hörkuduglegur til þeirra
verka sem hann tók að sér. Hann
tók þátt í alþjóðaþingum CISV
víðsvegar um heim og var laginn að
leita styrkja og stuðnings til CISV
landi og er enn notast við ýmsar af
þeim hugmyndum og starfsaðferð-
um sem hann mótaði á fyrstu árum
félagsis hér á landi. Hann var ótrú-
lega fróður, ekki aðeins á einu eða
tveimur sviðum, heldur á fjölmörg-
um sviðum og var nánast sama
hvaða málefni bar á góma, alltaf
vissi Vilbergur um það sem rætt
var og hafði skoðanir á flestum
málefnum. Hann var trúr skoðun-
um sínum og lét aldrei staðar
numið fyrr en búið var að tryggja
öllu réttan farveg og mikilvæg mál
í höfn. Samferðamenn Vilbergs,
víða um heim, senda honum bestu
þakkir fyrir vel unnin störf og
óbilandi elju fyrir félagsskapinn.
Við sendum eiginkonu hans og
nánustu ættingjum innilegar sam-
úðarkveðjur og þökkum Vilbergi
fyrir vel unnin störf í þágu félags-
ins og friðar í heiminum.
Stjóm Alþjóðlegra sumarbúða
bama —CISV á íslandi.
Vilberg Júlíusson skólastjóri lést
á Landspítalanum hinn 1. júlí síð-
astliðinn eftir skamma en mjög erf-
iða legu. Hann hafði átt við mikið
heilsuleysi að stríða nokkur undan-
farin ár. Stundum virtist skammt
milli lífs og dauða, svo skammt, að
nánast mátti heita kraftaverk, að
hann náði sér og gat sinnt störfum.
Undir lok júnímánaðar var hann
fluttur á Landspítalann sárþjáður
og átti ekki afturkvæmt þaðan.
Það mun hafa verið um vorið
1967, að ég lagði leið mína í barna-
skóla Garðahrepps, sem nú heitir
Flataskóli, og kom að máli við Vil-
berg skólastjóra um að fá kennara-
stöðu hjá honum. Fátt man ég
þeirra orða, er á milli okkar fóru,
en ekki hafði ég lengi talað við Vil-
berg og virt hann fyrir mér, en við
þekktumst ekki þá, er ég fann, að
þar var hlýlegur maður með mik-
inn áhuga á skólastarfi og velferð
æskulýðsins.
Um haustið hóf ég kennslu, og
stóð samstarf okkar Vilbergs þar
til hann lét af störfum árið 1984, að
einu ári undanteknu, er ég fékk
ársleyfi. Tókust brátt góð kynni og
sú vinátta, sem hefir haldist æ síð-
an.
Vilbergur var ekki margorður
um sjálfan sig eða æskuár sín, en
þó komu stundir, er hann sagði
mér frá þeim og þá einkum sem
lýsingu á lífi og kjörum verkafólks
á þeim tímum. Hann var fæddur
og uppalinn í Eyrarhrauni við
Hafnarfjörð. Þar bjuggu foreldrar
hans, hjónin Helga Guðmunds-
dóttir og Júlíus Jónsson verka-
maður með stóran hóp barna. Á
kreppuárunum á fjórða tug aldar-
innar, þegar Vilbergur var enn í
bernsku, lá fé ekki á lausu hjá
þorra fólks og var svo hjá foreldr-
um hans.
Vilbergur ólst upp í fögru um-
hverfi í hrauninu vestan við Hafn-
arfjarðarbæ skammt ofan sjávar-
máls. Hann unni heimaslóðunum
og hreifst af fegurð þeirra og líf-
inu, sem þar var. Eg get séð í huga
mér þau systkinin í leik í hrauninu
með klið og kvak fugla í eyrum og
kynjamyndir hraunsins fyrir aug-
um, breytilegar í samspili ljóss og
skugga. Þar hefir frjótt ímyndun-
araíl ungra sálna fengið að njóta
sín til vaxtar og þroska. Sömuleið-
is hafa hin kröppu kjör líka haft
mótandi áhrif til góðs en á annan
veg. Trúlega hafa þau styrkt Vil-
berg og hert hann til dáða. Hann
var ævinlega ákveðinn í að halda
sínu striki, þótt gefið gæti á bát-
inn, og létt fátt eða ekkert aftra
sér frá að koma góðu máli í höfn
án tafar. Hann var mikill hugmað-
ur í hverju verki og lét hendur
standa fram úr ermum. Stundum
gat hann átt það til að sýna stífni
og einstefnu, þótt alla jafna væri
hann mjög ljúfur maður og þægi-
legur í allri umgengni og sannur
vinur vina sinna.
Vilbergur brautskráðist úr
Kennaraskóla Islands vorið 1944.
Hann kenndi í Barnaskóla Hafnar-
fjarðar og Flensborgarskóla í sam-
tals tíu ár áður en hann réðst
skólastjóri við Barnaskóla Garða-
hrepps, þegar hann hóf göngu sína
haustið 1958. Þá var skólinn ekki
stór né heldur byggðarlagið, en á
næstu árum og til þessa dags hefir
íbúunum hraðfjölgað, skólinn
stækkað að sama skapi.
Vilbergur var vakinn og sofinn í
öllu, sem hann taldi æskulýðnum
til heilla. Hann átti þátt í að stofna
Æskulýðsfélagið Stjömuna, Nor-
ræna félagið í Garðahreppi, Rauða
kross deild Garðahrepps, Tónlist-
arfélag Garðahregps, skátafélagið
Vífil, Garðabæ, íslandsdeild Al-
þjóðasumarbúða bama, Bókasafn
Garðabæjar o.fl. og kom að mörgu
fleiru, sem til heilla horfir. Hann
kom á fót bókasafni í skólanum,
sem fljótt jókst og stækkaði. Það
sannaði þegar gildi sitt, er í ljós
kom, að bömin sóttu það vel og
framfarir í lestri urðu meiri og
skjótari en áður.
Vilbergur fór margar náms- og
kynnisferðir víða um lönd. Árið
1955 kom út eftir hann ferðabókin
Austur til Ástralíu. Hún er eina
ferðabókin eftir hann, en hann var
sískrifandi og samdi og þýddi ótal
barnabóka auk þess að ritstýra
Skátabókinni, sem kom út 1974, og
fjölda blaða og annarra rita. Þá má
ekki gleyma Kennaratalinu, sem
hann var hvatamaður að og vann
að ásamt öðrum árin 1952-1964 og
viðbótinni árin 1983-1988. Nokkr-
ar kennslubækur samdi hann í
samvinnu við aðra.
Hægt væri að skrifa mörg orð
um Vilberg, því að af miklu er að
taka og hreint með ólíkindum,
hversu miklu hann hefir komið í
verk, ekki síst, þegar litið er til
þess, að svo til öll starfsár hans við
Flataskóla gekk hann ekki heill til
skógar. Starf hans var ekki aðeins
fólgið í daglegri stjórn skólans,
heldur þurfti sífellt að huga að
vaxandi nemendafjölda í ört
stækkandi byggðarlagi og þar með
stækkun skólans, áfanga eftir
áfanga. Ég læt mér þó nægja að
stikla á stærstu steinunum í starfi
hans og kynnum mínum af honum.
Kennsla Vilbergs hafði minnkað,
vegna annarra skyldustarfa, þegar
ég hóf störf hjá honum. Það leyndi
sér þó ekki, að hann hafði góð tök
á kennslunni og var laginn við
börn, enda veit ég ekki annað en
að þau hafí bæði virt hann og þótt
vænt um hann.
Vilbergi var ekki síður vel fallið
að sinna störfum í bókasafni en að
kenna. Hann sótti ungur námskeið
í þeim fræðum í London og var um
tíma bókavörður í Bókasafni Hafn-
arfjarðar og síðar Bókasafni
Garðahrepps nokkur fyrstu ár
þess.
Bindindismaður var Vilbergur á
áfengi og tóbak og hafði mikla
andúð á hvoru tveggja. Hann tók
gjarna svo til orða, er rætt var um
fjárveitingar til fræðslumála, sem
skólafólki hefir löngum þótt skorn-
ar við nögl: „Það eru nógir pening-
ar í landinu til að auka og bæta
fræðslustarfið. Hugsið ykkur alla
peningana sem eytt er í brennivín
og tóbak.“
Vilbergur var mikill starfsmað-
ur og vinnusamur, eins og að fram-
an getur, og kom miklu í verk. En
hann stóð ekki einn. Hann var
kvæntur mikilli gæða- og dugnað-
arkonu, Pálínu Guðnadóttur, sem
var honum mikil stoð og stytta í
störfum hans og ekki síst veikind-
um. Varð þá vinnudagur hennar
oft langur, sérstaklega nú síðari
hluta vetrar og þar til yfir lauk,
þegar segja má, að hann hafi löng-
um verið allur sólarhringurinn
með miklu álagi og erfiði.
Þeim hjónum varð ekki barna
auðið, en son átti Pálína frá fyira
hjónabandi, Guðjón Inga Sigurðs-
son leikara og leikstjóra, sem lést
fyrir fáum árum. Hann var barn að
aldri, er faðir hans dó, en eignaðist
í raun annan föður, þar sem Vil-
bergur var.
Pálína og Vilbergur voru gest-
risin og góð heim að sækja. I við-
ræðum við þau leið tíminn fljótt.
Genginn er eftirminnilegur sam-
ferðamaður. Hann er kvaddur með
þökk fyrir góða samveru.
Við hjónin vottum Pálínu og öðr-
um vandamönnum djúpa samúð.
Ari V. Ragnarsson.
+ Erla Guðnadótt-
ir fæddist í
Ráðagerði í Vest-
mannaeyjum 8. apr-
íl 1935. Hún lést á
Landspitalanum 19.
júlí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Guðbjörg Guð-
varðardóttir, f.
16.12. 1894, d. 22.3.
1978, og Guðni Sig-
urðsson, f. 5.11.
1899, d. 15.11. 1985.
Erla giftist 14. júlí
1973 Helga Pálm-
arssyni, f. 20.1.
1934. Erla átti eina dóttur, Sig-
ríði Sigurðardóttur, f. 16.1.
Hvað bindur vom hug við heimsins glaum,
sem himnaarf skulum taka,
oss dreymir í leiðslu lífsins draum,
en látumst þó allir vaka,
og hryllir við dauðans dökkum straum,
þótt dauðinn oss megi ei saka.
(Einar Ben.)
Ofangreindar ljóðlínur komu
upp í hugann, þegar fréttist af and-
^biti Eriu Guðnadóttur. Aldrei datt
okkur í hug, að hún Erla hans
1954, d. 19.11. 1972.
Erla fluttist í Mið-
bæ í Vestmannaeyj-
um með foreldrum
sínum í kringum
fermingu og bjó þar
fram að gosi 1973.
Erla vann við fisk-
vinnslustörf í Vest-
mannaeyjum þar til
hún fiuttist til
Reykjavíkur þar
sem hún vann í Off-
setprenti á meðan
heilsan leyfði.
Útför Erlu fer
fram frá Fossvogs-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 10.30.
Helga færi svona fljótt frá okkur,
við gerðum aldrei ráð fyrir, að neitt
komi í veg fyrir lífshamingju okk-
ar. En svo erum við óþyrmilega
minnt á, að við ráðum ekki neinu.
Árið 1973 gerðust miklir atburð-
ir í Vestmannaeyjum, eldgos og
fólkið flúði Heimaey. Þá kom Erla
til Reykjavíkur og þar kynntist
hún Helga Pálmarssyni. Þau gift-
ust og fylgdust að síðan. Aldrei var
annað þeirra nefnt svo að hitt væri
ekki nefnt í sömu andrá og sjald-
gæft var að hitta þau hvort í sínu
lagi. Gott var að heimsækja þau,
góðar veitingar, ís og ávextir og
fleira gott var borið fram höfðing-
lega. Erla og Helgi voru ákaflega
samhent í öllu, sem þau tóku sér
fyrir hendur og unnu t.d. saman
myndir, teppi og púða, sem eru
stórglæsilegir gripir. Börnum þótti
gott að heimsækja þau, þau voru
svo bamgóð. Helgi gat verið
spaugsamur og stríðinn, Erla var
hlý og góð og gerði gott úr öllu, gaf
honum stundum olnbogaskot og
sagði: Svona Helgi, vertu nú ekki
að hræða börnin! Og brosti að öllu
saman. Hún var boðberi friðar og
þoldi illa hverskonar ósætti.
Erla og Helgi höfðu ákaflega
gaman af að ferðast um landið. Oft
hitti maður þau á ferðinni, t.d. ein-
hvers staðar fyrir austan fjall, eins
og sagt er. Sama var hvar maður
hitti þau, fyrir austan, í Fjarðar-
kaupum eða á Laugaveginum,
alltaf voru þau jafn hress og næg
voru umræðuefnin. Ævinlega
spurði Erla frétta af fjölskyldunni,
hún vildi fylgjast með öllu. Það er í
rauninni ákaflega leitt, að við
skyldum ekki hittast oftar, því að
umræðuefnin voru óþrjótandi, Erla
hafði áhuga á öllu, hvort sem það
var viðkomandi fjölskyldunni eða
landi og þjóð yfirleitt. Hún hafði
sínar skoðanir á öllu. En nú verða
frekari samræður að bíða um sinn.
Við munum hittast aftur í þeirri
veröld, þar sem engar sorgir eru
lengur til, en gleðin ríkir ein. I
þeirri trú kveðjum við Erlu hans
Helga að sinni og biðjum Guð að
hjálpa honum til að takast á við
sorgina og þá framtíð sem bíður.
Minningamar eru dýrmætur fjár-
sjóður, sem mölur og ryð fær ekki
eytt, en ylja eftirlifendum um
ókomna tíð. I Guðs friði.
Isólfúr og Hrönn,
Heiða og Árni,
Hafliði og Guðrún.
í dag er komið að kveðjustund,
elsku Erla. Nú ertu laus frá öllum
þrautum og komin í birtuna og
ljósið, þar sem horfnir ástvinir taka
á móti þér. Ekki er laust við að
ljúfsárar minningar sæki að, þegar
við hugsum til þess að þín nýtur
ekki lengur við, t.d. þegar fjöl-
skyldan kemur saman á sínum há-
tíðarstundum og sumarbústaða-
ferðimar sem við fómm öll saman í
til Stokkseyrar gleymast seint. Það
eru ljúfar stundir sem við geymum
í minningunni. Hjartans þakkir
fyrir allar góðu stundirnar sem við
áttum saman.
Elsku Helgi.
Við sendum okkar innilegustu
samúðarkveðjur á þessari sorgar-
stundu. Megi guð vera með þér.
Við minnumst Erlu með þökk og
virðingu. Blessuð sé minning henn-
ar.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Bára, Fjóla og Gauja.
Elsku Erla. Baráttunni við
krabbameinið er lokið. Þú varst
hetja og ætlaðir að berjast en
varðst því miður að láta undan. Við
eigum svo erfitt með að trúa því að
þú sért farin frá okkur og eigir
ekki eftir að koma aftur í Laufhag-
ann í heimsókn.
Það var alltaf svo gaman að
hitta ykkur Helga því þið geisluð-
uð af gleði og hamingju sem gerði
alla svo hænda að ykkur. Saman
ákváðum við, þegar Tóti afi dó, að
þið yrðuð afi og amma mín. Mér
þótti mjög vænt um þetta og held
innst inni að ég hafi alltaf litið á
ykkur sem afa og ömmu, því ykkur
hafði ég þekkt allt mitt líf. Þið
fylgdust vel með öllu sem ég að-
hafðist og þegar Sævar kom inn í
líf mitt tókuð þið svo vel á móti
honum. Þið fylgdust með hvernig
honum gekk í fótboltanum og
hvöttuð strákinn ykkar. Þegar
Bjarki Þór kom í heiminn fenguð
þið nýtt hlutverk, langamma og
langafi.
Minningarnar sem við eigum
saman væru efni í margar bækur
en við geymum þær handa Bjarka
litla sem fær að heyra allt um góð-
vild og gæsku Erlu og Helga.
Við söknum þín sárt, elsku Erla,
en vitum að nú ertu komin til dótt-
ur þinnar og líður vel. Þú kvartaðir
aldrei yfir hlutskipti þínu í lífínu
og vildir öllum svo vel. Þér fylgdi
ró og það var gott að tala við þig.
Við vitum að þú fylgist með okkur,
blikkar til okkar og veifar.
Elsku Helgi. Þér og öðrum að-
standendum sendum við okkar
dýpstu samúðarkveðjur. Erla vildi
ekki að við grétum heldur værum
sterk og værum sátt hvert við ann-
að. Blessuð sé minning Erlu
ömmu.
Linda Dögg, Sævar Þór
og Bjarki Þór.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er móttaka
svokallaðra ASCII-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin Word og Wordper-
fect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í bréfsíma 569 1116, eða á
netfang þess (minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið greinina inni í bréfinu, ekki sem
.yiðhengi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd
fereina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
ERLA
GUÐNADÓTTIR