Morgunblaðið - 17.08.1999, Blaðsíða 68

68 ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FÓLK í FRÉTTUM
MYNPBÖNP
Slöpp og
slepjuleg
Stjúpmamma
(Stepmom)
Gaman/Drama
★ H
Leikstjóri: Chris Columbus. Aðalhlut-
verk: Julia Roberts, Susan Sarandon
og Ed Harris. (125 mín) Bandaríkin.
Skífan. Öllum leyfð.
FÁ ORÐ verða hér höfð um þá
væmnu og stjörnum prýddu klisju-
súpu sem kvik-
myndin Stjúp-
mamma er. Hún
er að sjálfsögðu
pökkuð inn í fín-
asta Hollywood
glanspappír þótt
haustlitirnir eigi
víst að tákna
raunsæi. Jafnvel
þótt stórleikar-
arnir Susan Sarandon, Julia Ro-
berts og Ed Harris hafí verið köll-
v uð til nægir það ekki til að hylma
yfír með slöppu handritinu sem
lætur ekkert tækifæri fram hjá sér
fara til að kreista fram tár í
hvörmum áhorfenda. Sarandon og
Roberts halda myndinni á floti
með því að demba sér í væmnina
en Ed Harris er eins og illa gerður
hlutur. Þetta eitt og sér væri þó
sauðmeinlaust ef ekki byggi ósvíf-
in afturhaldshyggja að baki öllu
saman, sem ítrekar fyrir konum að
láta starfsframa sinn víkja fyrir
barnauppeldi, jafnvel þótt þær eigi
"** ekkert í börnunum. Þetta er ein-
faldlega ömurleg Hollywood
slepja.
Heiða Jóhannsdóttir
Sænsk
sósíal-
spenna
Upp á líf og dauða
(Spríng för livet)_
Snenniimynd
★★y2
Framleiðandi: Göran Lindström.
Leikstjóri: Richard Hobert. Aðalhlut-
verk: Camilla Lundén og Göran Stan-
gertz. (114 mín) Svíþjóð. Skífan.
Bönnuð innan 12 ára.
ÞESSI jarðbundna sænska
spennumynd er skemmtileg til-
breyting frá því
sem almennt felst
í hugtakinu
spennutryllir. Þar
segir frá sænskum
hjónum, þeim
Catti og Mikael,
sem flækjast vilj-
andi og óviljandi
inn í neðanjarðar-
starfsemi sem
hylmir yfir með flóttamönnum í
Svíaríki. Það gerist eftir að nýfætt
barn flóttafólks lendir í vörslu
hjónanna sem reyna í kjölfarið að
hafa uppi á foreldrunum.
Hér er á ferðinni samfélagslega
meðvitaður spennutryllir, þar sem
aðalpersónur eru ósköp venjulegt
sænskt ikea-par. Þar er varpað
fram áleitnum spurningum um
4N pólitíska meðvitund og ábyrgð ein-
staklinga í garð samborgara sinna.
Um leið er þetta hinn sæmilegasti
spennufarsi þar sem ýmsir ógn-
valdar koma við sögu. Notalegur
Lúsíuhátíðarblær skapar
skemmtilegan bakgrunn við at-
burðarásina.
Ml. Heiða Jóhannsdóttir
BILLY BOB THORNTON
BANDARÍSKA kvikmyndaaka-
demían (AMPAS), er ekki þekkt
fyrir víðsýni þegar kemur að
Oskarsverðlaununum, þótt þau
séu sjaldnast beinlínis fyrirsjá-
anleg, enda íhaldssöm stofnun
með dálæti á Bretum og trú
hornsteinum kvikmyndaborgar-
innar. Komið hefur fyrir að hún
kryddar tilnefningarnar úr
óvæntum áttum, jafnvel að sig-
urvegararnir séu úr röðum
hinna ólíklegu. Þá er hún oftar
að verðlauna gamla jálka eins
og Jack Palance eða James
Coburn, en umbuna lítt þekktu
og fersku hæfíleikafólki. Á
þessu eru þó undantekningar,
sú minnisstæðasta á þessum
áratug er Billy Bob Thornton,
sem var næsta óþekktur er aka-
demían tilnefndi hann til
tveggja Óskarsverðlauna fyrir
bestan leik í aðalhlutverki og
besta, frumsamda handritið árið
1997. Billy Bob kom, sá og sigr-
aði, því hann stóð uppi sem sig-
urvegari fyrir kjarnmikið og
frumlegt handrit sitt um Karl
„MmmmHmm" Childers, morð-
ingjann með barnshjartað, sem
vó ómenni með „verkfæri sem
sumir kalla bjúghníf‘, eða Sling
Blade, vopninu sem verðlauna-
myndin hans heitir eftir. Ekki
hefði sakað þó hann hefði unnið
til verðlauna sem besti leikari
ársins, túlkun hans á einfeldn-
ingnum, morðingjanum með sitt
fallega hjartalag og sterku rétt-
lætiskennd, gnæfði yfir flesta
leiksigra það árið.
Það þykir ekki merkilegt að
vera Suðurríkjamaður í kvik-
myndaborginni, því síður hjálp-
ar upp á sakirnar að vera af al-
múgamönnum „úr hásuðri", frá
Arkansas - fólki sem gjarnan er
kallað „sveitalúðar“ (hillbillies)
og er mjög aftarlega á merinni í
þjóðfélagsstiganum í augum al-
mennings vestra. Enda var
staða Thorntons tvísýn mjög er
kom að verðlaunamyndinni.
Hún hefur gjörbreytt Iífí hans
til hins betra. Fyrsta verkefni
hans eftir Óskarsverðlaunauppi-
standið var annar ruglukollur;
sóðalegur bifvélavirki (ytra sem
innra), sem hrellir Sean Penn í
U-beygju, fyndinni og grodda-
legri mynd eftir Oliver Stone.
Thomton vissi því ekki hvaðan
á sig stóð veðrið er hasar-
myndaframleiðandinn Jerry
Bruckheimer bauð honum að
leika stjórnanda hjá NASA í Ar-
mageddon, hlutverk nánast
eina, óbijálaða mannsins í
myndinni. Leikarinn segist hafa
verið í vafa um hvort hann ætti
að kúvenda ferlinum svo ræki-
lega og víkja frá rótum sínum í
litlum, sjálfstæðum og áhuga-
verðum myndum. Óhefðbundið
leikaraval þeirra Bruckheimers
og leikstjórans Michaels Bay
(Steve Buscemi, Peter Storm-
are, Owen Vilson) hafi gert úts-
lagið. Hann hafí talið þessa per-
sónu, sem hefur tröllatrú á fá-
ráðum, sem sendir eru út í him-
ingeiminn til að bjarga jörðinni,
áhugaverða. Hann hafí þurft á
venjulegum náunga að halda,
hann hafí verið ögrun. Thornt-
on á mikið auðveldara með að
leika furðufugla enda alinn upp
neðarlega í þjóðfélagsstiganum
og þekkir því betur til slíkra ná-
unga.
Thornton er kominn um lang-
an veg frá þorpinu Alpine (íbú-
ar um 100) í útnára í Arkansas,
þar sem hann ólst upp, félaus og
sísoltinn. Afí hans var skógar-
vörður og sá sem aflaði fjöl-
skyldunni matar. Að loknu
Hin mörgu andlit stórleikarans, leikstjórans og handritahöfundarins
Billys Bobs Thornton. Kámugur, undirförull bifvélavirki í U-Turn;
sléttur og felldur flugumferðarstjóri í Pushing Tin; einfeldningur og
morðingi í Sling Blade; tungulipur og útsmoginn kosningastjóri for-
setaefnis í Primary Colors.
grunnskólanámi, þar sem hann
komst í kynni við leiklistina,
gegndi Thornton ýmsum verka-
mannastörfum og lék í hljóm-
sveit. 1981 hélt hann til Los
Angeles með aleiguna, 500 dali,
í vasanum. Hann reyndi að hafa
í sig og á sem söngvari og
trommuleikari í popphljómsveit.
Það gekk ekki betur en svo að
Thornton var lagður inn á spít-
ala með hjartakvilla sem stöf-
uðu af næringarskorti. Að lok-
um komst hann í leiklistarnám
sem leiddi til smáhlutverks í
sjónvarpsmyndinni The Man
Who Broke 1000 Chains, (‘87).
Val Kilmer fékk aðalhlutverkið,
Thornton fímm línur. Líf hans
var að líða án þess að nokkuð
gerðist. Um þetta leyti lagði
Thornton grundvöllinn að vel-
gengninni frammi fyrir speglin-
um, þar sem hann bjó til ýmsar
persónur með því að gretta sig
og geifla. Eitt skiptið dró hann
neðri vörina framfyrir þá efri
líkt og sjúklingur sem hann
annaðist á áttunda áratugnum á
hæli syðra. Smám saman fór
Karl Childers að fá á sig mynd,
sem tók 10 ár að fullgera. Ur
varð hálftíma einleikur sem síð-
ar var kvikmyndaður. Jafn-
framt handritsgerðinni lék hann
í kvikmyndum, þ.á m. One False
Move (‘92) (var einnig annar
höfundur þeirrar góðu og kald-
hæðnislegu glæpamyndar),
Indecent Proposal (‘93) og sjón-
varpsþátta með John Ritter,
sem átti eftir að koma á óvart í
Sling Blade.
Childers vék ekki frá skap-
ara sínum, að endingu ákvað
litli kvikmyndarisinn Miramax
að leggja 10 milljónir dala í
myndina, sem hann skrifaði og
leikstýrði, auk þess að fara með
aðalhlutverkið. Kvikmyndaverið
varð ekki fyrir vonbrigðum ineð
árangurinn. Nú opnuðust allar
gáttir Hollywood og Suðurríkja-
maðurinn fékk veigamikil hlut-
verk í nokkrum öndvegismynd-
um, U-Turn og Armageddon,
sem áður er getið, The Apostle
(‘97), sjálfsagt að launa leik-
sljóranum, Robert Duvall, vin-
argreiða, en hann fór með smá-
hlutverk í Sling Blade. í
Primary Colors, (‘98), fer hann
á kostum sem kosningastjóri
forsetaframbjóðandans Johns
Travolta; hann ber uppi A
Simple Plan (‘98), enda tilnefnd-
ur til Óskarsverðlaunanna.
Myndin, sem leikstýrt er af Sam
Raimi, segir af þremur lánleys-
ingjum (Thornton, Bill Paxton,
Gary Cole), sem láta greipar
sópa um flugvélarflak. Hún er
enn ósýnd hérlendis. Síðar á ár-
inu sést hann í South of Heaven,
West of Hell, fyrsta leikstjórn-
arverkefni sveitasöngvarans og
Suðurríkjamannsins Dwight
Yoakham, sem stóð sig eftir-
minnilega sem rustinn í Sling
Blade.
Thornton fer með aðalhlut-
verk í og skrifar handritin að
næstu leikstjórnarverkefnum
sinum, sem eru hvorki fleiri né
færri en þijú, og snúast öll um
Suðurríkin hans heittelskuðu,
Daddy and Them, sem verður
frumsýnd vestan hafs í október
og hérlendis undir jól. Miramax
annast dreifíngu myndarinnar,
sem mun vera kolsvört gaman-
mynd um Qölskyldumál, skort á
tjáskiptum og áfengissýki. Leik-
stjórinn/handritshöfundurinn
vonar að hún sporni á móti
þeirri stöðnuðu ímynd sem
Hollywood dregur upp af Suð-
urríkjamönnum. Thornton, sem
hefur fengið á sig viðurnefnið
„Orson Welles sveitalubbanna“
hjá vini sinum, Robert Duvall,
tókst á við kvikmyndagerð AII
the Pretty Horses, að loknum
tökum á Daddy and Them. Matt
Damon hefur tekið að sér annað
aðalhlutverkið (Ben Afflick fer
með eitt hlutverkanna í
Daddy...). AII the Pretty Horses
(‘99) verður mikið verk. Thornt-
on notar eingöngu mannskap
sem hann þekkir (Lucas Black,
strákurinn lír Sling Blade, Ru-
bén Blades, Bruce Dern, o.fl.)
og veit að það vinnur vinnuna
sína.
Tvær eigin myndir eru á döf-
inni fyrir áramót, sú þriðja, St-
arkers, Texas, mynd með ruðn-
ingsíþróttina í bakgrunni og
gæðaleikarann Matt Dillon í
hinu aðalhlutverkinu, verður
frumsýnd fyrri hluta ársins
2000. Nokkrar aðrar eru í far-
vatninu og um þessar mundir er
verið að sýna Pushing Tin, nýj-
ustu mynd Thorntons í kvik-
myndahúsunum vestra. Sem
sagt yfírdrifíð nóg að gera.
Hvað sem öðru líður er eitt
víst; næsta hlutverk Thorntons
verður öðruvísi en þau fyrri, í
Sling Blade, Armageddon, U-
Tum og Primary Colors. Hann
neitar að endurtaka hlutverkin
og blæs á orðróm sem hefur
verið í gangi um að Sling Blade
II sé í bígerð. „Eg hef jafnvel
verið beðinn um að gera sjón-
varpsþætti um Karl. Mér geðj-
ast ekki að framhaldsmyndum
og alls ekki að sjónvarpsefni,
svo ég hef ekki einu sinni hug-
leitt það. Ég fékk þó tvö tilboð
varðandi Karl sem mér þóttu
skondin og gef hlutaðeigandi
hrós fyrir að reyna. Annað gekk
út á teiknimyndasögur um Karl,
þar sem hann flakkar á milli
bæja og bjargar fjölskyldulifí í
hverri bók. Þetta fékk mig til að
velta hlutunum fyrir mér,
hmmmm - í fímm minútur. Hitt
var um brúðuna Karl. Maður
átti að geta togað í streng og
hann segir: „Hæ, ég ætla að
höggva af þér hausinn", eða þá:
„Ég vil meira kex og sinnep.“
Það var næstum nógu bilað til
að framkvæma það.“
SÍGILD MYNDBÖND
SLING BLADE (‘97)
KARL (Billy Bob Thornton), er
aftur á leið út í frelsið, eftir að hafa
myrt móður sína og elskhuga
hennar • aldarfjórðungi áður;
hrekklaus og lítillega þroskaheftur
hugur hans sagði honum að þau
væru að gera eitthvað Ijótt. Þegar
út er komið á hann erfitt með að
aðlagast þjóðfélaginu og það nán-
ast hafnar honum, að frátöldum
einum litlum strák og móður hans.
Þegar Karl sér að framtíð og heill
drengsins er hætta búin grípur
hann til sinna ráða. Myndin er
sannkölluð perla, prýdd einkar vel
skrifuðu og óvenjulegu handriti
Thomtons (Óskarverðlaun) og af-
burðaleik hans, Lucasar Black, J.
T. Walsh, Natalie Canerday,
Dwight Yoakham, og ekki síst
Johns Ritter - af öllum mönnum.
Sæbjörn Valdimarsson