Morgunblaðið - 20.08.1999, Side 4

4 FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sænsk hjón fóru til Þingeyrar að vitja leiðis ættingja sem hvarf árið 1908
Leyndar-
dómurinn
um Norling-
Ættingjar Alberts Simonar Norlings hafa
lengi velt vöngum yfír hvers vegna Norl-
ing hvarf sporlaust frá Svíþjóð árið 1908,
frá konu og ungu barni. Hann var úrskurð-
aður látinn 1917, en nú er komið í ljós að
-------7-----------------
hann fór til Islands og dó þar 1957. Eyrún
Baldursddttir ræddi við dótturson hans,
Alf Hedström og konu hans Lenu.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Alf og Lenu Hedström dreymdi sömu nóttina að þau leituðu að móðurafa Alfs, Albert Simon Norling. Þau
létu drauminn verða að veruleika og komu með minjagrip frá Svíþjóð til að leggja á leiði hans á Þingeyri.
Norling á Þingeyri, þar sem hann hafði fasta búsetu í átta ár. Með
honum á myndinni eru vinur hans Sigurður Breiðfjörð og Gunnar
Sigurðsson frá Ketilseyri.
í MARS árið 1908 fór Albert Simon
Norling á hestvagni frá bænum
Hede í Háijedalen til Noregs í
vöruskiptaleiðangur ásamt fjölda
samferðamanna. Kona hans, Ger-
trud Norling, bjóst við honum
nokkrum vikum síðar, en hann kom
aldrei aftur og enginn veit hvers
vegna. Spunnust sögusagnir þess
efnis að hann hefði farist á skútu á
leið til íslands og árið 1917 var hann
úrskurðaður látinn þar sem ekkert
hafði spurst til hans í níu ár. Raunin
var samt sú, að Norling lifði til sjö-
tíu og átta ára aldurs, en hann lést
árið 1957 á Þingeyri við Dýrafjörð.
Alf Hedström, dóttursonur Norl-
ings heitins, hefur alla tíð haft
áhuga á að vita um afdrif afa síns.
Hann spurðist fyrir um hann ytra
en þar var lítið um svör. Eftir að
hann skrifaði bréf í Velvakanda
Morgunblaðsins fóru hjólin að snú-
ast og í kjölfar þess er hann kominn
hingað til lands ásamt Lenu eigin-
konu sinni til að vitja grafar afa
síns. í gær hélt sr. Guðrún Edda
Gunnarsdóttir minningarathöfn um
Norling að ósk hjónanna og lögðu
þau á leiði hans handmálaðan stein
sem þau komu með frá Hede í Sví-
þjóð.
Hvarf sporlaust
„Það er leyndardómur í kringum
sögu hans,“ segir Alf um afa sinn.
„Eg tel að eitthvað hafi komið fyrir
í Noregi sem varð til þess að hann
gat ekki snúið aftur til Svíþjóðar.
Mér hefur verið sagt að hann hafi
hvorki haft með sér peninga né
pappíra og því virðist sem hann hafi
þurft að láta sig hverfa mjög
skyndiiega. Það er líkt og hann hafl
þurft að flýja eitthvert," segir Aif.
Allir fylgdarmenn Norlings sneru
aftur en hann skilaði sér ekki til eig-
inkonunnar og fjögurra ára dóttur
þeirra í Svíþjóð. „Eg tel fullvíst að
engir erfiðleikar hafi verið heima-
fyrir og þeir sem þekktu til segja
hvarf hans hafa verið mjög dular-
fullt. Það er erfitt að finna skýringu
á af hverju hann kaus að fara huldu
höfði. Ef hann hefði til dæmis átt
ástkonu mætti ætla að hann hefði
undirbúið sig og tekið með sér ýmsa
nauðsynlega hluti - en það gerði
hann ekki.“
Aif kveður ömmu sína hafa forð-
ast að ræða um Norling og hvarf
hans. Hún hafi gifst aftur og eignast
sex böm. „Annars staðar frá heyrði
ég tvær útgáfur af afdrifum hans.
Önnur var á þá leið að hann hefði
drukknað undan ströndum Islands
en hin að sjö manns hefðu farið frá
Noregi til Islands, stigið á land en
sökkt bátnum."
Draumur kom þeim á sporið
Þau hjónin Aif og Lena segja að
áður fyrr hafi þau oft leitt hugann
að því hvað gæti hafa gerst árið
1908 hjá Norland sem leiddi til
brotthvarfs hans. Þar sem margir
kváðu Alf mjög líkan móðurafa sín-
um í útliti segist hann hafa leitt
hugann oftar að þessari ráðgátu en
aðrir ættingjar. Lengi hafði hann
stefnt að því að leita duldra spora
afa síns en kom sér fyrst að verki
árið 1985 þegar þau hjónin dreymdi
svipaðan draum sömu nóttina: „Eg
hafði verið að lesa blað í Svíþjóð þar
sem meðal annars var að finna
grein um ísland," segir Lena. „Um
nóttina dreymir mig svo að ég skrifi
Albert Simon Norling leit svona
út um það leyti sem hann lét sig
hverfa. Þeim sem til þekkja
þykir Alf dóttursonur hans slá-
andi líkur honum.
blaðamanninum og biðji hann að
hjálpa okkur að hafa uppi á Simon
Norling á íslandi. Mér fannst þetta
mjög sérstakur draumur og lýsti
honum fyrir Alf þar sem við sátum
og drukkum morgunkaffi. Þá kom í
ljós að hann hafði þessa sömu nótt
einnig dreymt að hann væri að leita
afa síns. í draumnum fannst honum
við vera að leita að Norling í
Reykjavík," segir hún og bætir
hlæjandi við að þau hjónin séu ann-
ars ekki samstiga i draumförum að
öðru leyti. „Okkur fannst þetta svo-
lítið sérstakt og trúum því að þar
hafi verið um meira en tilviljun að
ræða.“
Fengu svar við auglýsingu
Lena og Alf skrifuðu árið eftir til
sænska sendiráðsins á Islandi og
báðu starfsmenn þess að athuga
hvort einhver með nafninu Simon
eða Albert Norling væri á skrá hjá
þeim og hvort þeir gætu grennslast
fyrir um hann. Skömmu síðar fengu
þau svar um að enginn með því
nafni hefði fundist.
•Af rælni skrifuðu þau grein sem
birtist í Velvakanda Morgunblaðs-
ins sama ár. „Við bjuggumst alls
ekki við neinum viðbrögðum," segir
hann en það fór á annan veg. Ails
fengu þau svör frá þremur einstak-
lingum, Gunnari Haukssyni, Huldu
Ólafsdóttur og Ólafi Agústssyni.
Hulda, sem er nú látin, skrifaði
þeim nokkur bréf og uppfræddi þau
um Norling og sagði þeim að hann
væri dáinn og grafinn á Þingeyri.
Hún nefndi ýmis atriði sem hún
taldi geta varpað ljósi á hvort um
sama mann væri að ræða - sem og
reyndist vera. Reyndar segist Alf á
tímabili hafa óttast að einhver hefði
t.d. tekið upp nafn afa síns og flutt
til landsins, og að hann væri því
hingað kominn á röngum forsend-
um. En þegar menn á Dýrafirði
hittu Alf velktist enginn þeirra í
vafa um að þarna færi skyldmenni
Norlings heitins, og hann segir að
sér hafi létt við að heyra þær at-
hugasemdir.
Orðin margs vísari
Til íslands komu hjónin síðasta
þriðjudag og segja það löngu hafa
verið orðið tímabært. „Eftir að við
fengum vitneskju um að hann hvíldi
hér vorum við ákveðin í að koma til
Þingeyrar og skoða bæinn þar sem
hann bjó, en það dróst samt í öll
þessi ár,“ segir Alf. Hann kveður
þau einnig hafa viljað finna fleiri
brot tii að varpa ljósi á dulúðina
sem grúfir yfir lífsferli Norlings -
og hér hafa þau orðið margs vísari.
Áður en Norling, eins og hann
var alltaf kallaður, settist að á Þing-
eyri hafði hann unnið víða á Islandi.
Að sögn Gunnars Sigurðssonar,
húsasmíðameistara á Þingeyri, er
staðfest að árið 1928 var Norling á
Seyðisfirði, en þar múraði hann hús
Ara Arnaldssonar sýslumanns.
Hann mun einnig hafa verið í Eyja-
firði og í Ólafsfirði 1930 og sumir
segja hann hafa dvalið um tíma á
Grænlandi. Vissulega gæti hann
hafa verið á Islandi löngu fyrir
1928, en Ólafur Ásgeirsson bendir á
að í þá tíð hafi eftirlit með búferla-
flutningum ekki verið strangt.
Það var tímanna tákn að árið
1948 var Norling skikkaður til að fá
tilheyrandi pappíra frá Svíþjóð. Áð-
ur hafði hann verið í landinu án
fluttningsvottorðs en þurfti þess
með til að fá skráð lögheimili á
Þingeyri. Hann skrifaði því út til
Sviþjóðar og fékk það sem vantaði.
Fasta búsetu hafði hann upp frá því
á Þingeyri til enda sinna ævidaga.
Allir á Þingeyri þekktu Norling
líkt og gjaman er í bæjarfélögum af
þeirri staárðargráðu. Ólafur, sem
bjó á Þingeyri og þekkti til Norl-
ings, bendir á að fólki beri saman
um að hann hafi aldrei talað um for-
tíð sína né minnst á að hann ætti
bam.
Múrari og skósmiður
Gunnar Sigurðsson kynntist Norl-
ing fyrst þegar hann vann sem
handlangari hjá honum. „Norling
var lærður múrari, hann hlóð ofna
með þeim hætti að það fór ekki milli
mála að hann var fagmaður,11 segir
Gunnar, sem síðar lærði af honum
iðnina. Norling mun hafa steypt rör
í hús og veggi og kveður Gunnar
hann hafa innleitt þá tækni hér á
landi.
Hér á íslandi kvæntist Norling
ekki en samkvæmt Gunnari átti
hann nokkrar kæmstur og trúlofað-
ist einu sinni. „Hann var glæsi-
menni á götu og ljúfur til allra,“ lýs-
ir Gunnar. Þegar hann hætti að
múra vann Norling við skósmíði og
var samkvæmt heimildamönnum
lagtækur maður í alla staði.
Þau Alf og Lena era mjög ánægð
með að hafa komið hingað og segj-
ast standa í þakkarskuld við þá sem
lagt hafa þeim lið. „Það er svo fal-
legt hérna að ég skil öðram þræði
að afi minn skyldi vilja setjast hér
að,“ segir hann og bætir við að hann
hafi orðið hrærður þegar hann kom
yfir hálsinn og leit bæinn augum.
Þau hjónin segjast ekki hætt að
reyna að leysa leyndardóminn um
Norling og Álf bendir á að hann ætli
að leita víðar fanga. „Okkur langar
að fara til Noregs, en þar gætu
leynst upplýsingar í gestabókum
gamalla gistihúsa." Lena segir þau
vilja vita allt um Norling og því
væri gott að þeir sem gætu upplýst
þau hefðu samband við Ólaf Ágússt-
son.
FRAMSÆKNI ALÞJÓÐA
H LUTABRÉFASJÓÐURIN N
31,9%
Hækkun sjóðsins Irá stofnun liítns 10. desember 1998
-m.v. I. ágúst 1999
OKKAR SÉRFRÆÐINGAR
þín ávöxtun

BUNAÐARBANKINN
VERÐBRÉF
- byggit-á tnuisti