Morgunblaðið - 01.09.1999, Page 26

26 D MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 1999
MARKAÐIR
MORGUNBLAÐIÐ
Fiskverð he/ma
Um fiskmarkaðina þrjá hér syðra fóru alls 169,5 tonn af þorski í
síðustu viku. Um Fiskmarkaðinn hf. í Hafnarfirði fóru 81,4 tonn
og var meðalverðið 112,80 kr./kg., um Faxamarkað fóm 72,9 tonn
á 116,80 kr./kg og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 15,2 tonn á
151,74 kr./kg. Af karfa voru seld 59,9 tonn. Enginn í Hafnarfirði, en
á Faxamarkaði á 62,30 kr/kg (4,81) og á Fiskmarkaði Suðurnesja á
59,08 kr./kg (55,11). Af ufsa voru seld 43,5 tonn.
í Hafnarfirði á 52,86 kr./kg (0,51), á Faxamarkaði á 48,90 kr./kg
(12,11), en á 64,46 kr./kg (30,91) á Fiskmarkaði Suðurnesja.
Af ýsu voru alls seld 54,4 tonn. Á Fiskmarkaðnum hf. í Hafnarfirði
á 116,34 kr./kg (1,71), á Faxamarkaði á 121,97 kr./kg (30,41) og
á 128,70 kr./kg (22,41) að meðaltali á Fiskmarkaði Suðurnesja.
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Fiskmarkaður
-15° Hafnarfjarðar

1
V*

Júlí 29. vika 30. vika Ágúst 31. vika 32. vika 33. vika 34. vika
Þorskur«"» Karfi«»» Ufsi mmmm Ýsa««" Skarkoli
Ekki bárust upplýsingar um fisksölu á markaði í Þýskalandi.
Alls voru seld
668,7 tonn af fiski
á fiskmörkuðum í
Grimsby í 34. viku.
Meðalverð á þorski
var 258,94 kr./kg,
197,29 kr./kg áýsu
og 246,61 kr./kg á
kola. Fiskverðvar
sem hér segir...
Lægsta Hæsta
Þorskur kr/k9 “9
Stór 296
Meðal 277
Lítill 203
Ýsa
Stór 222
Meðal 203
Lítil 166
Koli
Stór 314
Meðal 240
Lftill 185
Fiskkaup breskra neytenda
svipuð allan þennan áratug
Tilbúnu réttirnir
með algera forystu
HELDUR hefur dregið úr kaup-
um breskra heimila á fiski á síð-
ustu árum en þau voru mest
1990 eða 5,53% af heimilisút-
gjöldunum. 1993 voru þau 5,45%
og fóru síðan lækkandi á næstu árum. Á síðasta ári jukust þau svo aftur og
voru þá 5,26%. Þegar á allt er litið hafa þau verið nokkuð söm og jöfn. Sem
eggjahvítugjafi kemur fiskurinn næst á eftir kjúklingum og hefur þar með
skotið nautakjötinu ref fyrir rass en það var í öðru sæti 1994. A hverjum
hálfum mánuði er kjúklingur til jafnaðar á borðum 3,3 sinnum, fiskur 2,5
sinnum og nautakjöt 2,3 sinnum.
Á síðasta ári keyptu breskir neyt-
endur fisk fyrir um 110 milljarða ísl.
kr. og er þá niðursoðinn fiskur und-
anskilinn. Að magni til er þetta um
200.000 tonn. Hafa þessi útgjöld
farið minnkandi á síðustu árum, ef
1996 er frátalið, en þá var fisksala
óvenjumikil vegna ótta við
kúariðusmit.
Minna framboð af þorski
Ein meginástæðan fyrir sam-
drættinum er minna framboð á
þorski og sérstaklega á ferskum
þorski. Á fyrra misseri síðasta árs
minnkaði innflutningur á ferskum
þorski um meira en 47% miðað við
1997 og þar sem framboðið jókst
ekkert á móti frá breskum skipum
hækkaði verð á innflutta fiskinum
mikið. Afleiðingin var auðvitað sú
að neytendur sneru sér að öðrum
matvælum. Þrátt fyrir nokkurn
samdrátt hefur samt orðið mikill
vöxtur í sumum umdirgreinum eins
og til dæmis reyktum fiski annars
vegar og kældum og frystum skel-
fiski hins vegar.
Þegar upplýst var í mars 1996 að
hugsanleg tengsl væru á milli nauta-
kjötsáts og Creutzfeldt-Jacob-sjúk-
dóms í mönnum minnkaði sala á
nautakjöti verulega. Sala á öðrum
eggjahvíturíkum matvælum jókst á
móti og hvað fiskmarkaðinn varðaði
var aukningin mest í frysta fiskin-
um. Síðan hefur mikið vatn til sjávar
runnið og neytendur eru ekki lengur
jafn hræddir og áður við nautakjöt-
ið. Það og verðhækkun á fiski hefur
orðið til snúa þessari þróun við.
Af frysta fiskinum eru fiskfingur
og flök í raspi vinsælustu afurðimar
og þær verðmestu ásamt rækjunni.
A síðustu árum hefur fullvinnsla
frystra afurða aukist mikið eða úr
70,2% 1992 í 77,4% 1998.
I næstum öllum stórmörkuðum í
írland
Bretlandi er boðið upp á fiskborð
með kældum, ferskum fiski en salan
á honum minnkar þó stöðugt í hlut-
falli við frystu, tilbúnu réttina. Á
það við um allan fisk, líka reyktan
fisk og skelfisk.
Ungt fólk hrifnast af
tilbúnu réttunum
Undantekning frá þessari þróun í
sölu á ferskum fiski eru kældir, til-
búnir réttir. Þar var salan 1998
næstum níu milljarðar íslenskra
króna eða 13.369 tonn. Hefur ekki
verið meiri vöxtur í nokkurri grein
eða um 8% á ári. Fiskur í ýmiss
konar sósum er vinsælastur en á
hæla honum koma síðan ýmsir kín-
verskir og indverskir fiskréttir.
Hafa Marks & Spencer og Sains-
bury verið atkvæðamestar verslana
í þessari sölu en Tesco hefur verið
að auka sinn hlut mikið.
Á markaðnum fyrir tilbúna rétti
er hlutfall fiskréttanna 13% og er
fískneyslan að þessu leyti langmest
hjá fólki á aldrinum 17 til 34 ára.
Hún er aftur á móti minni hjá börn-
um og öldruðum. í frystum, tilbún-
um fiskréttum er um sömu hlutföll
að ræða en í kældu réttunum er
dreifingin meiri og jafnari.
Það sem fyrst og fremst hefur
einkennt þróunina í versluninni á
síðustu fimmtán árum er vaxandi
hlutdeild stórverslana í markaðn-
um. Samtímis því hefur hlutur
gömlu, hefðbundnu fiskverslananna
farið minnkandi enda hefur þeim
fækkað mikið. Sem dæmi má nefna
að 1982 voru stórmarkaðimir með
10% markaðarins fyrir fisk en 1998
voru verslanakeðjur á borð við
Tesco, Sainsbury, Asda, Waitrose
og Morrisons komnar með fiskborð
í flestum sínum verslunum. Þá var
markaðshlutfallið komið næstum í
65%. Þetta hefur að sjálfsögðu bitn-
að á ýmsum og fleirum en sjálfstæð-
um fisksölum en á þessum tíma féll
hlutdeild þeirra úr 60% í rúmlega
20%.
Kunna ekki að verka
og matbúa fisk
í fiskneyslunni er þróunin al-
mennt sú að ferski fiskurinn á æ
meira undir högg að sækja. Eru
fyrir því ýmsar ástæður. Hann er
yfirleitt dýrari en frystur, mörgum
líkar Ola fisklyktin og þeim fækkar
stöðugt sem kunna að verka hann
og matbúa. Öðru máli gegnir um til-
búnu réttina. Af þeim er engin lykt
og eldamennskan er auðveld. í skel-
fiskinum er þróunin sú sama en
hann virðist seint ætla að losna við
það orð að hann sé líklegri til að
valda matareitrun en önnur mat-
væli, jafnvel þótt slíkar sýkingar sé
miklu algengari af völdum
kjúklinga og annars kjötmetis.
Auka útflutning
sjávarafurða í ár
HEILDARVERÐMÆTI útflutnings sjávarafurða frá frlandi, að meðtöldu
fiskimjöli og löndunum írskra skipa erlendis, nam á síðasta ári um 26,8
milljörðum króna. Sé löndunum í erlendum höfnum hins vegar haldið ut-
an við útflutninginn, nemur hann 253.000 tonnum að verðmæti um 23,5
milljarðar króna, sem er 5% meira en árið áður. Útflutningur á öllum
helztu sviðum, á fiski úr ám og vötnum, uppsjávarfiski, botnfiski, skelfiski
og unnum afurðum, gekk vel á siðasta ári, þrátt fyrir að markaðir fyrir
síld og makríl drægjust saman vegna efnahagskreppunnar í Rússlandi.
Mest af útflutningi íra fer til Frakklands, eða um 23%. Nemur verð-
mæti þessa hluta útflutningsins um 5,4 miHjörðum króna. Til Frakklands
selja Irar aðallega lax, botnfisk, leturhumar, annan humar, krabba, kræk-
ling, ostru og annan skelfisk, sem fer beint í smásölu og frystan makríl til
framhaldsvinnslu.
Spánn er næststærsti markaðurinn fyrir sjávarafurðir Ira, en þangað
seldu þeir fisk á s/ðasta ári fyrir um 3,6 milljarða króna. Það er 9% aukn-
ing frá árinu áður. Til Spánar selja Irar einkum svokallaðan hvítfisk, lýs-
ing, skötusel og fleiri tegundir botnfisks, og krabba og rækju.
Bretland er þriðji stærsti markaðurinn, en þangað fóru afurðir að and-
virði 3,4 milljarðar króna. Þar á eftir kemur Þýzkaland og loks Itali'a, sem
kaupir um 8% afurðanna frá íslandi.
Tonn
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Smásala á afurðum helstu fisk og skelfisktegunda
mSk í Bretlandi 1992-1998 K
Lax Rækjur Skelfiskur Makríll Koli Ufsi Reykt síld
Silungur
Innflutningur á ýsu
til Bretlands,
í janúar-apríl 1999
Frá: Tonn:
3S Noregi
Færeyjum
íslandi
Danmörku
Öðrum ríkjum
3.977
5.544
SAMTALS 13.960 tonn
Bretar minnka
innflutning á ýsu
BRETAR drógu úr innflutningi á
ýsu á fyrsta þriðjungi þessa árs. Á
þessu ári nam ýsuinnflutningurinn
tæpum 14.000 tonnum umrætt
timabil. Á sama tíma í fyrra var
innflutningurinn 17.000 tonn. Það
eru einkum þrjár þjóðir, sem selja
Bretum ýsuna, Norðmenn, Færey-
ingar og Islcndingar, en ýsan er
vinsæl í fisk og franskar. Hlutur
Norðmanan nú er tæp 4.000 tonn.
Færeyingar eru með 3.900 tonn og
við fslendingar eru með tæp 3.000
tonn. Verulegar breytingar á hlut
þessara landa hafa orðið frá árinu
áður. Hlutur Norðmanna og
Færeyinga hefur lækkað um 2.000
hvorrar þjóðar, en hlutur okkar
aukizt um 1.200 tonn. Danir koma
svo í fjórða sætinu með 1.570 tonn.
Rétt er að taka fram að hér er
bæði um frystan fisk og ferskan.
SkarkoEt
Innflutningur á kola
til Bretlands,
í janúar-apríl 1999
^S^Íslandi
Hollandi
Danmörku [] 114
Færeyjum 0 76
Öðrum rikjum Ql22
SAMTALS 2.189 tonn
BRETAR flytja einnig inn nokkuð
af skarkola, eða um 2.000 tonn
fyrsta þriðjung þcssa árs. Það er
mjög svipað og á sama tíma í
fyrra. Bretarnir kaupa um
helming kolans héðan frá Islandi,
eða rétt rúm þúsund tonn. Næst
mest kemur frá Hollandi, 840 tonn.
Danir eru í þriðja sæti með 114
tonn. Þarna er um að ræða
nokkurn samdrátt frá
HoIIendingum og Dönum, en
nokkra aukningu frá okkur
Islendingum.