Morgunblaðið - 07.09.1999, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
i
INNLENT
Enn einn
fjölda
árekstur
EINN einn fjöldaárekstur varð
í umferðinni á höfuðborgar-
svæðinu í gær. Að þessu sinni
lentu fimm bifreiðar í árekstri á
Miklubrautinni og varð að flytja
tvo á slysadeild með sjúkrabif-
reið. Meiðsl þeirra voru þó ekki
alvarlegs eðlis. Flytja varð tvær
bifreiðanna af vettvangi með
kranabifreið. Að sögn lögregl-
unnar voru allir í bílbeltum í
bifreiðunum fimm utan eins.
I gærmorgun um klukkan
átta varð ennfremur árekstur
með sex bifreiðum á Smiðjuvegi
í Kópavogi þar sem meiðsl urðu
minniháttar á tveim ökumönn-
um og tjón á bifreiðum minni-
háttar sömuleiðis.
Atta bifreiðar lentu þá í
árekstri á föstudag á Reykja-
nesbrautinni og sama dag lentu
þrjár bifreiðar saman á Miklu-
brautinni.
Öll tilboð
undir áætlun
FJÖGUR tilboð bárust Vega-
gerðinni í framkvæmdir við
Villingaholtsveg og voru þau öll
undir kostnaðaráætlun en hún
er rúmar 35,6 milljónir.
Lægsta tilboð á Vörubíl-
stjórafélagið Mjölnir, Árnes-
sýslu, sem býður rúmar 27,7
millj. Næsta boð á Suðurverk
hf., Hvolsvelli, sem býður rúm-
ar 28,7 millj., þá Ræktunarsam-
band Flóa- og Skeiða, Selfossi,
sem býður 31,6 millj. og Vél-
grafan ehf., Selfossi, sem býður
rúmar 32,9 millj.
ísafjörður
Fíkniefna-
neytendur
handteknir
LÖGREGLAN á ísafirði hand-
tók fimm manns aðfaranótt laug-
ardags, en hún kom að fólkinu í
íbúð í bænum þar sem það var að
neyta fíkniefna. í íbúðinni fund-
ust tæki og áhöld til fikniefna-
neyslu ásamt leifum af fíkniefn-
Lögreglunni barst ábending
um að verið væri að neyta fíkni-
efna í fjölbýlishúsi í bænum og er
hún kom á staðinn voru útidyrn-
ar ólæstar og dyrnar að íbúðinni
á fyrstu hæð opnar í hálfa gátt.
AIls voru sex manns í íbúðinni
en fimm gistu fangageymslur.
Fólkinu var sleppt úr haldi á
laugardaginn að loknum yfir-
heyrslum.
Akranes
Eldur í fjöl-
býlishúsi
ELDUR kom upp í íbúð á þriðju
hæð í fjölbýlishúsi á Akranesi
um klukkan hálftólf á sunnu-
dagsmorgun, en kona og tvö
böm, sem í íbúðinni voru,
komust út úr henni og hringdu í
neyðarlínuna.
Að sögn lögreglu eru eldsupp-
tök enn ókunn en talið er að eld-
urinn hafi kviknað inni í stofunni.
I fjölbýlishúsinu eru 20 íbúðir og
voru þær allar rýmdar þar sem
útlitið var fremur slæmt er lög-
regla og slökkvilið komu á stað-
inn. Eldurinn náði þó ekki að
breiðast út og gekk slökkvistarf
vel. íbúðin er mikið skemmd af
völdum reyks, elds og hita en
enginn meiddist.
FRÉTTIR
Yangreidd laun fyrir tímabilið
1997-1999 gerð upp 1. október
Kennarar semji
um ofgreiðslu
vegna þessa árs
Yfir 500 manns í
Kópavogssundi
ÁKVEÐIÐ hefur verið að senda öll-
um kennurum sem fengið hafa of-
greidd laun frá 1. ágúst 1997 yfirlit
yfir greiðslur íyrir hvert ár og skora
á þá sem fengið hafa ofgreidd laun á
árinu 1999 að semja við Fræðslumið-
stöð Reykjavíkur um endurgreiðslu
fyrir það ár. Ekki verður óskað eftir
endurgreiðslu vegna áranna 1997 og
1998.
í frétt frá Fræðslumiðstöðinni og
Kjaraþróunardeild borgarinnar er
tekið fram að ekkert verði aðhafst
frekar til að knýja á um innheimtu
ofgreiddra launa. Jafnframt kemur
fram að vangreidd laun til þeirra
sem fengu of lágar greiðslur verði
gerð upp 1. október nk. fyrir allt
tímabilið 1997-1999.
í frétt frá Fræðslumiðstöð
Reykjavíkur og Kjaraþróunardeild
segir að það sé sameiginlegt mat að-
ila að Fræðslumiðstöðinni hafi borið
að gera kröfu til kennara um endur-
greiðslu ofgreiddra launa eins og
gert hafi verið. Stofnuninni beri að
gæta fjármuna borgarbúa í sam-
ræmi við lög, reglur og samþykktir.
Ennfremur sé það meginregla samn-
ingaréttar að viðtakanda ofgreiðslu
beri að endurgreiða hana. Tekið er
fram að Fræðslumiðstöðin hafí
stuðst við verklag sem fjármálaráðu-
neytið hafi viðhaft og hefði vænta-
lega viðhaft gagnvart kennurum
meðan grunnskólakennarar voru
ennþá starfsmenn ríkisins.
Þá segir: „Krafa launagreiðanda
um endurgreiðslu á ofgreiddum laun-
um er háð meiri takmörkunum en al-
mennt gilda um endurgreiðsluskyldu.
Ákvörðun Fræðslumiðstöðvar að
óska eftir endurgreiðslu ofgreiddra
launa byggist á því að stofnunin telur
að allir hlutaðeigandi kennarar hafi
mátt vita um ofgreiðsluna vegna þess
að á launaseðlum voru tilgreind of há
launaþrep m.v. kjarasamning og
margir fengu mun hærri launa-
greiðslur en þeir máttu búast við. Við
slíkar aðstæður má gera þá siðferði-
legu kröfu að viðtakandi endurgreiði
það sem ofgreitt er.“
AFHENDING verðlauna vegna
Kópavogssunds fer fram í Sund-
laug Kópavogs kl. 12 í dag. Rúm-
lega 500 manns tóku þátt í sund-
inu og var synt frá kl. 7 á sunnu-
dagsmorgun til kl. 22 um kvöld-
ið. Var þetta í sjötta sinn sem
Kópavogssund var synt.
Lengst allra þátttakenda synti
Rakel Ingólfsdóttir úr aldurshópi
13-17 ára, en hún synti 28,1 km.
Guðmundur Harðarson, forstöðu-
maður Sundlaugar Kópavogs,
segir þátttakendur hafa komið
víða að og m.a. hafi sigurvegari í
aldurshópi 71 árs og eldri,
Eyjólfur Kristinsson, komið frá
Suðurnesjunum.
Viðurkenningar voru veittar
þátttakendum sem syntu ákveðn-
ar vegalengdir og hlutu þeir gull
sem syntu 1.500 metra eða
lengra, silfur þeir sem syntu
1.000 metra og brons þeir þátt-
takendur sem syntu 500 metra.
Hann segir að þegar Kópavogs-
sundið hófst fyrir 6 árum hafi
það þótt ágætis markmið að
synda 200 metra. „Við vildum
breyta þessu. Það var gott mark-
mið 1951 þegar Norræna sund-
keppnin byijaði og sundkunnátta
landans var ekki eins mikil og
núna,“ segir Guðmundur og telur
lengri vegalengdir eiga betur við
í dag.
Morgunblaðið/Kristinn
Kópavogssund var synt í sjötta sinn nú á sunnudaginn.
Einstaklingar auglýsa eftir eggj'asíöfum fyrir tæknifrjóvgun
Læknar verða að velja
viðeigandi gjafa
Auglýst var eftir gjafaeggjum fyrir tækni-
frjóvgun í Morgunblaðinu um síðustu
helgi. Ekkert er í lögum sem takmarkar
slíkar aðferðir við að nálgast gjafa og að
sögn viðmælenda Morgunblaðsins verður
að sýna þeim skilning í ljósi málefnisins.
Hins vegar sé afar varhugavert byrji fólk
að greiða hugsanlegum gjöfum fyrir eins
og tíðkast sums staðar erlendis.
AUGLÝST var eftir gjafaeggi í
Morgunblaðinu um helgina og að
sögn Þórðar Oskarssonar, yfirlæknis
á tæknifrjóvgunardeild kvennadeild-
ar Landspítala, hefur hann tvívegis
áður rekist á samsvarandi auglýsing-
ar. í texta auglýsingarinnar segir
m.a.:
„Vilt þú gefa egg? Til eru konur
sem ekki geta framleitt egg. Eg er
ein af þeim. Ef þú ert móðir, 35 ára
eða yngri, og gætir hugsað þér að
hjálpa mér, viltu þá vinsamlegast
leggja inn nafn og síma á afgreiðslu
Morgunblaðsins." Hann segir um
viðkvæm mál að ræða og komi ein-
hver sem auglýsir með hugsanlega
gjafa meðferðis ræði læknarnir við
viðkomandi og meti hvort hann sé
samþykktur sem slíkur.
Áralöng og erfið bið
Þórður segir auglýsinguna ekki í
samráði við tæknifrjóvgunardeild en
hann skilji vel að fólk grípi til ráða af
þessu tagi í leit að gjafa. „Það er
mjög erfitt að finna gjafa og við for-
gangsröðum eftir ákveðnum reglum,
þannig að fólk þarf að bíða í áravís.
Þær meðferðir sem hafa verið fram-
kvæmdar hingað til hafa verið með
þekktum gjöfum, þ.e. um er að ræða
fólk að hjálpa ættingjum eða vinum.
En þegar fólk hefur beðið lengi
reynir það auðvitað að bjarga sér,“
segir Þórður.
„Það þýðir hins vegar ekki að við
tökum endilega þann gjafa sem út úr
því kemur, því ákveðin skilyrði eru
sett um hvernig gjafarnir eru og þeir
þurfa að undirgangast ákveðin próf
og viðtöl til að þeir séu gjaldgengir. I
raun velur læknirinn gjafann og þó
svo að oft komi fólk með gjafa, t.d.
systur eða frænku sem er heimilt
samkvæmt lögunum, er ekki víst að
við samþykkjum gjafann."
Tæknifrjóvgunardeild Landspítala
hóf tæknifrjóvganir með gjafaeggj-
um síðasta vor og segir Þórður ár-
angur hafa verið góðan. „Við byrjuð-
um rétt fyrir sumarfrí og erum að
byrja aftur eftir sumarfrí, þannig að
reynslan er ekki löng, en þunganir
eru komnar af stað,“ segir Þórður. Á
síðasta ári voru glasafrjóvgunarað-
gerðir á Landspítala 390 og hann
kveðst eiga von á að þær verði álíka
margar í ár, en hins vegar ráðist af
framboði hversu margar þenra verði
með gjafaeggjum.
„Framboð á óþekktum gjöfum er
ekki gott og helst að konur sem
parið þekkir gefi egg. Það liggur í
augum uppi að auglýsingin er aðferð
fólks til að afla sér gjafa fyrir utan
hóp þekktra gjafa,“ segir Þórður.
Greiðslur varhugaverðar
Hann kveðst ekki hvetja neinn til
að auglýsa eftir gjafa með þeim
hætti sem gert var í Morgunblaðinu
en um leið vilji hann ekki lýsa sig
mótfallinn þeirri aðferð.
„Maður verður að vera diplómat-
ískur í þessum efnum og forðast að
fordæma. Ef góður gjafí kemur
vegna auglýsingar er ekkert slæmt
við það. Hins vegar er varasamt í
þessu sambandi ef miklir fjármunir
fara að tengjast eggjagjöfiim, eins
og hefur gerst sums staðar, t.d. í
Bandaríkjunum, þar sem eggjagjaf-
ar fá oft greitt fyrir ómakið. Þetta
geta verið mjög háar fjárhæðir í
sumum tilvikum en þarna erum við
að tala um Bandaríkin, þar sem gilda
önnur lögmál á þessu sviði eins og
svo mörgum öðrum. Eg veit ekki um
nein slík dæmi hérlendis og þetta er
miklu sjaldgæfara í Evrópu en í
Bandaríkjunum," segir Þórður.
Sigurður Guðmundsson landlækn-
ir kveðst telja umrædda auglýsinu
mjög óvenjulega, þar sem gjafar
finnist að jafnaði með öðrum hætti,
en líta verði á hana í því Ijósi að
óskin eftir að eignast barn sé gríðar-
lega sterk. Hann segir engar laga-
legar forsendur mæla á móti auglýs-
ingu af þessu tagi og í raun og veru
sé erfitt að sjá að nokkur mðferðisleg
rök mæli henni í mót. „Ég geri ráð
fyrir að auglýsingin komi kannski
við einhverja, en í ljósi tilefnisins
verðum við að sýna fólki sem auglýs-
ir mikinn skiling," segir Sigurður.
Guðríður Þorsteinsdóttir, skrif-
stofustjóri í heilbrigðisráðuneytinu,
kveðst ekki í fljótu bragði sjá neitt
sem banni fólki að auglýsa eftir gjöf-
um með þeim hætti sem gert er í
auglýsingunni í Morgunblaðinu. „í
lögunum eða reglugerðinni er ekki