Morgunblaðið - 28.09.1999, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Björgunarsveit bjargar ungum manni úr rústum íbúðar í Taipei eftir að
hann hafði verið fastur þar ásamt bróður sínum í 130 klukkustundir.
Enn mikil skjálftavirkni á Taívan
Þrír bíða
bana í öflug-
um skjálfta
ÞRÍR létust í öflugum eftirskjálfta
sem reið yfir Taívan snemma á
sunnudag og er tala látinna nú
komin yfir 2.000. AJls hefur verið
tilkynnt um 8.712 særða og vitað er
um alls 150 sem enn sitja fastir í
rústunum, lífs eða liðnir. Um 7.000
eftirskjálftar hafa orðið, þar af
McCain í fram-
boð en Quayle
hættir við
Washington. AFP.
JOHN McCain, öldungadeildarþing-
maður frá Arizona, bættist í gær í
hóp þeirra sem sækjast eftir því að
verða forsetaefni
repúlikana í for-
setakosningun-
um í Bandaríkj-
unum á næsta
ári. Dan Quayle,
fyrrverandi vara-
forseti, ákvað
hins vegar að
hætta við fram-
boð í forkosning-
Dan Quayle um repúblikana.
McCain er 63 ára og álitinn stríðs-
hetja í Bandaríkjunum eftir að hafa
verið stríðsfangi í fimm ár í Víetnam.
Hann hefur einnig verið mjög at-
kvæðamikill á Bandaríkjaþingi frá
því hann var fyrst kjörinn á þing árið
1982.
McCain er íhaldssamur og hefur
staðið gegn flokki sínum í ýmsum
málum, m.a. með stuðningi sínum við
breytingar á fjármögnun kosninga-
framboða og gagnrýni sinni á tó-
baksfyrirtækin.
Þótt McCain eigi á brattann að
sækja í kosningabaráttunni sam-
kvæmt skoðanakönnunum þykir lík-
legt að hann sæki í sig veðrið vegna
áhrifa sinna á þinginu og þeirrar
virðingar sem hann nýtur.
Quayle tilkynnti í gær að hann
hefði ákveðið að draga sig í hlé.
Hann átti undir högg að sækja vegna
fjárskorts og slæmrar útkomu í at-
kvæðagreiðslu, sem repúblikanar
héldu í síðasta mánuði til að kanna
fylgi frambjóðendanna. Hann hefur
einnig getið sér orð fyrir að vera lít-
ilfjörlegur og klaufalegur stjórn-
málamaður.
hafa sex þeii’ra verið á bilinu 5,3 til
4,3 á Richter en jarðskjálftinn sem
varð þremur að bana á sunnudags-
morgun er talinn hafa verið 6,8 á
Richter.
í gær var tveim bræðrum, 20 og
25 ára, bjargað úr rústum íbúðar í
Taipei eftir að hafa verið fastir þar
í 130 klukkustundir. „Um það leyti
sem ég var að gefast upp sagði
bróðir minn við mig að ég skyldi
þrauka því þegar við losnuðum
fengi ég að drekka eins mikið og
mig lysti,“ sagði sá yngri af bræðr-
unum, Sun Chi-Kuang, í gær. „Við
fórum svo að hugsa um ýmsar teg-
undir af gosdrykkjum sem við
fengjum þegar við losnuðum og sú
tilhugsun hélt í okkur lífinu.“
Slæm sálræn áhrif á íbúana
„Ég var nýkomin til Taipei frá
Natou-héraði, þar sem upptök
skjálftans voru, og taldi mig komna
í nokkuð örugga fjarlægð,“ sagði
Sólveig Ólafsdóttir, upplýsingafull-
trúi á vegum Alþjóðaráðs Rauða
krossins, í samtali við Morgunblað-
ið í gær. Sólveig hefur dvalið á Taí-
van síðan á fimmtudag í vikunni
sem leið og sagði að skjálftinn
hefði orðið um klukkan átta að
morgni, meðan hún lá sofandi í
rúmi sínu á 10. hæð. „Það var
hreinlega eins og byggingin sveigð-
ist til og frá og herðatré í fata-
skápnum glömruðu og skullu sam-
an með látum. Skjálftinn varði í
hálfa mínútu og þetta voru áreiðan-
lega lengstu 30 sekúndur í lífi
mínu.“
Sólveig segir að jarðskjálftinn
hafi haft mjög slæm sálræn áhrif á
íbúana, sérstaklega það fólk sem
varð illa úti í stóra skjálftanum í
vikunni sem leið. „Við höfum lokið
við að meta ástandið en fyrstu
hjálpargögnin komu á sunnudags-
morgninum frá Rauða krossinum í
Hong Kong. Von er á tjöldum frá
Alþjóðasambandi Rauða krossins
fljótlega og einnig vasaljósum og
rafstöðvum frá Hong kong. Verður
reynt að hraða dreifingu þessara
gagna eins og auðið er. Fólk hefst
mestmegnis við í útilegutjöldum
sem hvorki halda vatni né vindum
og munu ekki standast stórviðri
sem gætu hugsanlega verið á leið-
inni hingað."
TOJVLIST
Langhol tskirkja
ORGELTÓNLEIKAR
Michael Radulescu fiutti verk eftir
Buxtehude, Purcell, Handel, J.S.
Bach og eigin tónsmíð á hið nýja
Noack-orgel Langhoitskirkju. Sunnu-
dagurinn 26. september 1999.
SÍÐASTLIÐNAR tvær vikur
hafa verið sannkallaðar orgelvikur,
ein allsherjar orgelmessa, bæði með
tónleikum, þar sem tekin voru í
notkun ný orgel í Neskirkju og
Langholtskirkju og leikið var á Kla-
is-orgel Hallgrímskirkju, í tengslum
við umfangsmikið námskeið fyiir
starfandi orgelleikara. Tónleikamir
í Langholtskirkju sl. sunnudag,
vom í raun sýnistónleikar á mögu-
leikum í raddvali Noack-orgelsins
hjá Michael Radulescu. Hann hóf
tónleikana á Te Deum laudamus,
eftir Buxtehude (BuxWV 218), sem
er í frýgískum tónhætti. Hver kafli
er hugleiðing um eina hendingu úr
þessum lofsöng og vora allir þætt-
imir mjög vel fluttir. Annað verkið
var Voluntary eftir Purcell. Það hef-
ur verið ráðgáta þeim er gerst hafa
kannað verk hans, hversu fá og smá
í gerð hljómborðsverk hans era.
Orgelverkin era 6 og ekkert þeirra
af þeim gæðaflokki, sem önnur verk
hans, þrátt fyrir að hann starfaði
sem orgelleikari við Westminster
Abbey. A Voluntary for ye Doble
Organ, er fallega hljómandi tónsmíð
er var trúverðug í flutningi. Tvær
stakar „manual" fúgur, eftir
Handel, í G og B, sem vora næst á
efnisskránni, gætu trúlega hafa ver-
ið leiknar af höfundi á lítið orgel,
með snarstefjuðum forspilum, en G-
dúr fúguna notaði hann í hljóm-
sveitarkonsertinum op.3, nr.3. Fúg-
umar vora sérlega skýrlega mótað-
ar, fluttar með fallegum inngangi
hver þeirra. Öll þessi verk vora af-
burðavel flutt, þar sem saman fór
sterk tilfinning fyrir hendingaskip-
an, raddflúri og raddvali. Hljómfeg-
urð orgelsins naut sín og vel í þess-
um þokkafullu barokverkum.
Meginverk tónleikanna voru eftir
J.S. Bach, nefnilega tríósónatan
nr.3, í d-moll, stóra kóralforspilið
Stórbrot-
inn Bach
við sálminn Allein Gott in der Höh |
sei Ehr (BWV 663) og forleikur og
fúga í e-moll, (BWV 548), allt glæsi-
leg tónverk, sem unun var á að
hlýða. Tríósónatan var einstaklega
hrein, með einföldum röddum, vel
samstillum en þó þannig hljómandi,
að þær aðgreindu sig vel, er naut
sín sérlega í hinum blíða miðþætti
(Adagio). Sónatan í heild var glæsi-
lega mótuð og einnig sálmforleikur-
inn langi, yfir Allein Gott en yfir
þennan sálm gerði meistarinn
nokkrar útleggingar. Mest bragð
var þó að e-moll forleik og fúgu,
sem er sérkennilegt verk að því
leyti, að þar gerir meistarinn til-
raun í að rjúfa hefðbundið form
prelúdíunnar og breyta henni í eins
konai- rondóform og í fúgunni eru
langir millikaflar, sem „fleyga" fúg-
una, svo að nærri liggur, að kalla
mætti hana fantasíu, hvað form-
skipan snertir. Þetta risastói’a org-
elverk var flutt af glæsibrag og auð-
heyrt að Radulescu er frábær orgel-
leikari, er hefur allt í hendi sér, til
að fylgja meistara Bach, til stórra
átaka.
Tónleikunum lauk með verki eftir
Radulescu, er hann nefnir Ricercari.
Svo vora fyrram nefnd þau tónverk,
er þóttu bera í sér könnun á vönduð-
um vinnubrögðum, sem sagt, vera
lærð tónlist og má segja, að svo hafi
verið um þetta verk, sem þó var ein-
falt og skýrt í tónskipan en könnun-
in aðallega fólgin í margháttaðri
raddval, svo mjög, að slíkt getur
ekki verið algengt en átti hér ákaf-
lega vel við, til kynningar á raddfjöl-
breytni Noack-orgels Langholts-
kirkju. Fyrsti kaflinn var í granninn
byggður á „organurn" með skraut-
legum háraddaleik. I öðram kafla
mátti heyra hrópandi tóntak er síð-
an dó út með langdregnum „orgel-
punkti“. Lokakaflinn var átaksmik-
ill, byggður mjög á „ostinato“-vinnu-
brögðum og minntu sum stefbrotin
á fómarkaflann í Vorblóti Stravin-
skís. Verk Radulescu er skemmti-
legt áheyrnar, sérstaklega fyrir
margbreytileik í blæ, skýrt í formi
og var glæsilega flutt. Ef marka má
stórbrotinn leik Radulescu í verkum
J.S. Bach, væri fróðlegt að heyra
hann eingöngu leika verk meistar-
ans, sem því miður hefur á mörgum
undanfómum orgeltónleikum, nokk-
uð verið látinn víkja fyrir annarri og
misgóðri orgeltónlist. Tónleikaröð
með verkum J.S. Bach, ætti vel
heima í Langholtskirkju og ef flytj-
endur eins og Radulescu fengjust tO
verksins, yrði það trálega vel þegið
af áheyrendum.
Jón Ásgeirsson
Morgunblaðið/Kristinn
Erna Nielsen, forseti bæjarstjórnar, Guðrún Einarsdóttir, bæjarlista-
maður Seltjamarness, og Sigrún Edda Jónsdóttir, formaður Menning-
arnefndar Seltjarnarnessbæjar.
Saga af bræðrum
í afskekkjunni
KVIKMYMIIR
lláskólabfó
SÍÐASTI SÖNGUR MIFUNE
„MIFUNES SIDSTE SANG“fHt
Leikstjórn og handrit: Sören Kragh-
Jacobsen. Klipping: Valdís Óskars-
dóttir. Aðalhlutverk: Anders W.
Berthelsen, Iben lijelje, Jesper As-
holt og Sofie Grabol.
SVOKALLAÐAR dogmamyndir
danskra kvikmyndagerðarmanna
era orðnar þrjár að Síðasta söng
Mifune eftir Sören Kragh-Jacobsen
meðtalinni en við gerð slíkra mynda
mun þurfa að fara eftir ákveðnum
grandvallarreglum til þess að nálg-
ast einhverskonar kjama raunsæis-
ins. Krafan er um algjört raunsæi
sem á að fást með handheldri
myndavél, náttúrulegri lýsingu,
spuna jafnvel, engri viðbættri hljóð-
vinnslu og þar fram eftir götum.
Það sem einkennt hefur dogma-
myndimar tvær á undan þessari,
Veisluna og Fávitana, er ögrandi
söguefni sem hrærir upp í áhorf-
andanum. Þótt Jacobsen fari að
mestu eftir dogmareglunum,
myndavélin er kyrrari hjá honum,
leikurinn er ekki eins ekta og hann
bætir inn tónlist, vantar myndina
hans fyrst og fremst þessa ögrun
sem Thomas Vinterberg og Lars
Von Trier slógu svo ríkulega um sig
í myndum sínum.
Síðasti söngur Mifune segir af
nýkvæntum manni sem hverfa verð-
ur aftur til uppruna síns í afskekktri
sveit í Láglöndunum þegar faðir
hans deyr. Hann hefur ekki sagt
snobbuðu tengdafjölskyldunni sinni
af föður sínum og geðveikum bróð-
ur sem býr á bænum og ætlar að
halda öllu saman leyndu enn um
sinn með því að ráða ráðskonu til
þess að sjá um bróður sinn. Sú sem
hann ræður er á einskonar flótta
undan sínu eigin lífi. Hún er mella í
stórborginni sem fengið hefur nóg
og ætlar að sleikja sár sín í af-
skekkjunni. Geðsjúki bróðirinn er
hið mesta meinleysisgrey og í hóp-
inn bætist ungur bróðir mellunnar,
sem rekinn hefur verið úr skóla.
Það er í rauninni fátt eitt sem
kemur á óvart í mynd þessari. Allt
ber fólkið sem saman kemur þarna í
afskekkjunni einhverjar byrðar úr
fortíðinni og kemur á þennan stað
til þess að vinna úr þeim, taka sér
stundarhlé og jafnvel ákveða fram-
tíðina. Það verður nokkurn veginn
Ijóst fljótlega hverjar lausnirnar
verða. Afturhvarf til náttúrunnar er
hreinsandi meðal fólki í sálar-
kreppu, viðmiðin verða önnur og
mannlegu samskiptin, þótt þau séu
grófgerð og klaufaleg í fyrstu,
mýkjast í afskekkjunni þegar hinn
innri maður fær loks að stíga fram.
Frásögnin undir stjóm Jacobsen
einkennist af talsverðri ákefð sem
virkar oft eins og tilbúningur. Hon-
um tekst best upp í lýsingu á sam-
bandi bræðranna, síður þegar hann
lýsir sambandi ráðskonunnar við
heilbrigða bróðurinn. Leikurinn er
einnig misjafn. Jesper Asholt er
góður sem geðsjúki bróðirinn og
Iben Hjelje gerir margt gott í hlut-
verki mellunnar.
Arnaldur Indriðason
Valin bæjar-
listamaður
Seltjarnar-
ness 1999
GUÐRÚN Einarsdóttir, myndlist-
arkona, hefur verið valinn bæjar-
listamaður Seltjarnarness árið
1999. Þetta er í Ijórða sinn sem
valinn er bæjarlistamaður Sel-
tjarnarness en menningarnefnd
Seltjarnarness stendur fyrir vali
bæjarlistamannsins. Tilnefningu
bæjarlistamanns fylgir 400 þús-
und króna starfsstyrkur.
í fréttatilkynningu segir að til-
gangurinn með vali bæjarlista-
manns sé að styðja listamenn bú-
setta á Seltjarnarnesi til frekari
dáða á menningar- og listasvið-
inu og veita þeim viðurkenningu
fyrir framlag sitt til bæjarfélags-
ins með listsköpun sinni. Verk
Guðrúnar eru abstrakt landslags-
myndir, ekki frásagnir af lands-
lagi heldur hlutgervi sjálfrar
náttúrunnar. Guðrún hefur skap-
að sér sérstakan og persónuleg-
an stíl við túlkun náttúrunnar og
þeim græðandi og gefandi krafti
sem í henni er. í undirbúningi
hjá henni er vinna að þrívíðari
verkum samhliða málverkinu úr
ólikum efnum, s.s. gifsi, steypu
ogjárni.
Guðrún Einarsdóttir hefur get-
ið sér gott orð sem myndlistar-
kona og er verk hennar víða að
finna. Hún er fædd árið 1957.
Hún stundaði nám við Myndlista-
skólann í Reykjavík árin 1984-
1986 og við Myndlista- og hand-
íðaskóla fslands 1984-1989, við
málaradeild og fjöltæknideild.