Morgunblaðið - 28.09.1999, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Danskur skólakór úr ein-
stökum skóla í Islandsferð
Sankt Annæ-skólakórinn í Grundtvigs-kirkjunni í Kaupmannahöfn.
Sankt Annæ-skólinn er
einstakur í Danmörku
og þó víðar væri leitað,
því þar er bæði boðið
upp á almennt nám og
tónlistarnám. Skólakór-
inn heldur tónleika á
----7-------------------
Islandi og Sigrún
Davíðsdóttir heimsótti
skólann.
LJÚFUR söngurinn berst út á
stétt í haustblíðunni morguninn
sem skólinn er heimsóttur. Það
leynir sér ekki að hér eru söngur
og hljóðfæraleikur í hávegum
hafðir. Skólinn er almennur
grunnskóli og menntaskóli, ekki
einkaskóli, en í honum er lögð
megináhersla á söng og hljóðfæra-
leik auk venjulegs náms.
Skólinn var stofnaður 1929 til að
drengir úr drengjakór borgarinn-
ar, Kobenhavns drengekor, gætu
stundað kórsöng og hefðbundið
nám á einum stað. Kórinn var
stofnaður 1924 og fyrirmyndir að
skólanum voru enskir og þýskir
drengjakórar og skólar þeirra. Ar-
ið 1953 var menntaskólastiginu
bætt við og síðan 1973 hefur skól-
inn verið opinn stúlkum.
I skólanum eru nú þrír skólar,
grunnskóli, menntaskóli og söng-
skóli, sem nemendur beggja skól-
anna stunda nám í. Það er því sér-
stakur skólastjóri söngskólans,
sem tryggir að söngurinn sé ekki
síður í fyrirrúmi en bóknámið og
laði að hæft fólk. Auk almenns
menntaskólanáms, sem tekur þrjú
ár, er hægt að velja fjögurra ára
menntaskóla- og tónlistarnám,
ætlað þeim sem hafa hug á að
stunda framhaldsnám í tónlist.
Tónlistarnám jafnhliða
bóknámi
Nemendurnir geta hafíð nám í 3.
bekk grunnskóla, sem er sama og
4. bekkur í íslenska grunnskóla-
kerfinu. I skólann sækja nemend-
ur af Kaupmannahafnarsvæðinu
og skólinn er svo vel þekktur að
foreldrar, sem vita af tónlistar-
áhuga barna sinna eða hæfileikum
þeirra, vita vel hvert hægt er að
leita til að mæta slíkum áhuga.
Aðsóknin hefur gengið í bylgj-
um, en undanfarin ár hefur hún
verið góð. Michael Bojesen kór-
stjóri segir með bros á vör að á
áttunda áratugnum hafí það
kannski ekki þótt áhugavert að
vera kórdrengur í matrósafötum
og ganga í skóla þar sem hæfileik-
ar skipta máli, en nú sé þetta
breytt. Og skólinn nýtur þess
einnig að það fæðast einfaldlega
fleiri börn á þessum áratug en áð-
ur.
Kórinn mun á næstunni starfa
með sinfóníuhljómsveit Sjálands,
sem sýnir að kórinn er enginn
venjulegur skólakór. Bojesen á
sjálfur drjúgan þátt í velgengni
kórsins. Þessi athafnamaður á
tónlistarsviðinu kennir bæði við
skólann og danska Tónlistarhá-
skólann, er víðkunnur kórstjóri og
afkastamikið tónskáld, sem semur
eftirsótta kórtónlist.
Skólinn sjálfur er mikil lyfti-
stöng í dönsku tónlistarlífi. Það má
gera ráð fyrir að um helmingur
þeirra sem starfa í dönskum at-
vinnumannakórum séu fyrrver-
andi nemendur og margir söngv-
arar og tónlistarmenn hafa
stundað nám þar.
Fjórir skólakórar
I skólanum eru alls fjórir kórar.
A grunnskólastiginu eru drengja-
kór og stúlknakór. Hér áður fyrr
þurftu strákarnir að hætta þegar
þeir fóru í mútur og það var talið
hættulegt röddinni að syngja með-
an á þessum umbreytingum radd-
arinnar stóð. Nú líta menn hins
vegar á að það sé einmitt gott að
halda þjálfuninni við, svo það er
sérstakur drengjakór fyrir strák-
ana sem eru í mútum. Og það er
engin ástæða til að brosa að slík-
um kór, því hér njóta raddirnar
þess einmitt að vera þjálfaðar.
Fjórði kórinn er svb mennta-
skólakórinn, blandaður kór, og það
er hann sem kemur til Islands. I
kórnum eru alls um 240 manns, en
180 þeirra fara til íslands ásamt
stjórnendum og kennurum. Einn
þeirra er Lars Andersen, sem seg-
ir að hópurinn hlakki ákaflega til
ferðarinnar, bæði til að syngja, en
einnig til að sjá Island.
Nemendurnir eru vel undirbún-
ir, því þeir hafa unnið að verkefn-
um um Island undanfarið, um leið
og kórinn hefur æft norræna dag-
skrá, sem verður frumflutt á Isl-
andi, en síðan heima fyrir og í Sví-
þjóð. Kórinn hefur áður lagt í
langferðir, ferðast um Suður-Am-
eríku, Austur-Evrópu og víðar.
Kórinn söng á tónleikum í Akur-
eyrarkirkju á sunnudag. I kvöld,
þriðjudag, kl. 21, syngur kórinn í
Skálholti, fimmtudaginn 30. sept-
ember kl. 20.30 í Hallgrímskirkju
og kveður svo með tónleikum í
Menntaskólanum við Hamrahlíð
fyrir nemendur þar sama dag og
hann fer heim, 1. október. Islensk-
um tónlistarunnendum gefst því
gott tækifæri til að kynnast af eig-
in raun tónlistarstarfi þessa ein-
staka skóla.
Plötusnúður á
síðasta snúningi
Þjóðlegur andi
á rakarastofu
STUTTMYND
Háskólabfó
LOST WEEKEND
Leikstjórn og handrit: Dagur Kári.
Aðalhlutverk: Thoms Levin, And-
ers Hove og Rikke Louise And-
ersson. The National Film School of
Danmark 1999.
EMIL Fitzpatrick er ungur plöt-
usnúður sem vaknar upp eftir helj-
arinnar fyllirý á einhverju hóteli
sem hann hefur ekki hugmynd hvar
er. Hann gerir endurteknar til-
raunir til að komast burt af hótel-
inu en af einhverjum orsökum tekst
honum það ekki.
Þótt við séum nú komin til Dan-
merkur í sögu um ungan mann
svipar þessari mynd að vissu leyti
til „Old Spice“; yfirnáttúrulegir
hlutir gerast í aflokuðum heimi þar
sem sagan á sér stað. Nú er það
hótel, þá var það rakarastofa. Á
hótelinu kynnist Emil herbergis-
þernunni Idu og hóteleigandanum.
Emil og Ida minna á samnefnda
vini sína úr annarri sögu; þau eru
ung og leika sér, og virða að vettugi
boð og bönn, hvað þá gamla mann-
inn og sérstæða heimspeki hans
sem afmarkast við lífið innan hótel-
veggjanna.
Þessi saga er öðruvísi og dular-
full. Eg veit ekki hvort hún á að
þýða eitthvað eða hvort hún er bara
saga af fólki, sem ég hálfpartinn
vona, því þannig stendur hún full-
komlega fyrir sínu. Auk þess finnst
mér sérlega ánægjulegt til þess að
vita að fólk fái að búa til myndir, nú
á þessum síðustu og verstu tímum,
sem eru höfundamyndir sem út-
skýra ekki allt út í ystu æsar, al-
gjörlega fijálsar undir formúlunni,
í hvaða mynd sem hún kann að birt-
ast og sem kvikmyndagerðarfólk
trúir svo mikið á. Dagur Kári kann
að skrífa sannfærandi og áhuga-
verðar persónur, mjög eðlileg,
frumleg og fyndin samtöl og ein-
ræður; hjá honum verður hið ótrú-
legasta trúlegt. Og ekki síst
kann hann að búa til nýjan
heim og stemmn- ingu í
honum sem auð-
velt er að lifa sig
inn í (sérstaklega
þegar Haukur
Morthens er
á fónin-
um!).
Krakkanir eru
frekar einfaldir og maður veit
ekki hvað fyrir þeim liggur, og þau
vita það ekki sjálf; Emil veit ekki
hvar hann er eða hvert hann er að
fara, enda kemst hann ekki neitt.
Hóteleigandinn hefur hins vegar
lifað lífinu; hann veit út á hvað það
gengur. Hefði Emil átt að hlusta á
hann? Hafði hann rétt fyrír sér í þvi
að mennirnir væru teknir við af
Guði? Af hverju tekst honum að
smella fingrum um leið og teketill-
inn slekkur á sér? Og enn fremur
um leið og Emil tekur sinn síðasta
snúning?
Hildur Loftsdóttir
STUTTMYND
H á s k ó I a b í ó
OLD SPICE
Leikstjórn og handrit: Dagur Kári.
Aðalhlutverk: Rúrik Haraldsson,
Karl Guðmundsson og Eggert Þor-
leifsson. M&M Productions og Alta
Loma Film 1998.
DAG Kára þekkja flestir íslend-
ingar, ef ekki allir, af skemmtilegu
auglýsingunum sem hann gerir um
Thule elskandi Danina tvo. Dagur
Kári er nýútskrifaður úr danska
kvikmyndaháskólanum og á Nord-
isk Panorama-há-
tíðinni eru
tvær stutt-
myndir
eftir
hann;
Old
Spice og
Lost
Weekend.
þeirri fyrr-
I nefndu, sem hér
er til umfjöllunar, segir frá rakara
nokkrum á rótgróinni stofu sinni,
er á við þann hvimleiða vanda að
stríða að framliðinn fastakúnni
heldur áfram að koma í klippingu
til hans. Þetta er létt mynd og fynd-
in þar sem Degi Kára tekst að
skapa einstaklega skemmtilega
stemmningu og draga upp sann-
færandi og hjartnæma mynd af til-
veru og heimi gamals manns sem
tekur lífinu eins og það kemur til
hans. Dagur Kári kemur skemmti-
lega inn á trú Islendinga á fram-
liðna sem eru að reyna að hafa sam-
band við lifendur, þar sem jafnvel
þeir sem ekki trúa „svoleiðis vit-
leysu“ trúa henni samt þegar á
reynir, eða eins og rakarinn segir
þá hefur hann „nóg með að höndla
lífið frá degi til dags, þótt ég sé svo
ekki að fikta í öðrum tilverustig-
um“, hvort sem hann stendur svo
við það eða ekki. Dagur Kári gerir
góðlátlegt gn'n að þessari þjóðtrú
og vandræðagangi gömlu mann-
anna og nær upp ansi þjóðlegri
stemmningu þar sem ljómandi or-
gelleikur spillir ekki fyrir. Svei
mér, ef Dagur Kári var ekki með
heimþrá þegar hann skrifaði þetta
handrit. „Reikult er rótlaust þang-
ið... „
Rúrik Haraldsson og Karl Guð-
mundsson eru afbragð í hlutverki
karlanna sem taka saman á vanda-
málinu og tekst á eftirminnilegan
hátt að skapa verðuga fulltrúa
þeirra hógværu og sveitalegu „al-
vöru“ Islendinga sem brátt eru að
deyja út. Eggert Þorláksson á yfir-
leitt ekki erfitt með að kitla hlátur-
taugar áhorfenda og það á einnig
við í þessari mynd, þar sem hann
leikur miðil/rafvirkja af snilld.
Tæknilega er myndin slétt og felld
og áhorfandinn ætti ekki að hnjóta
um neitt á ferð sinni inn í þennan
heim sem er rétt við hliðina á
manni, en maður gefur yfirleitt allt-
of lítinn gaum.
Hildur Loftsdóttir
Kári Þor-
mar leikur
á orgel Sel-
fosskirkju
Á SEPTEMBERTÓNLEIKUM í
Selfosskirkju í kvöld, þriðjudag-
skvöld, leikur
Kári Þormar á
orgel kirkjunnar
kl. 20.30 og lýkur
þar með tónleik-
aröðinni. Á efnis-
skránni eru verk
eftir D. Buxtehu-
de, Prelúdía og
fúga í D-dúr; C.
Franck, Piece
Heroique; Oskar
Lindberg, Gammel fádbodpsalm
frán Álvadalen; J.S. Bach, Prelúdía
og fúga í D-dúr. BWV 532; A. Gu-
ilmant, Adagio úr orgelsónötu í c-
moll op. 80 og eftir C.-M. Widor, Al-
legro Vivace úr Orgelsinfóníu í f-
moll op. 42 nr. 5.
Kári Kárason Þormar er fæddur
1968. Hann lærði orgelleik hjá
Herði Áskelssyni samhliða píanó-
kennaranámi. Hann lauk A-
kirkjutónlistarnámi árið 1988 frá
Robert Schuman Hochschule í
Diisseldorf undii- handleiðslu Hans
Dieter Möller. Hann er organisti og
kórstjóri við Fríkirkjuna í Reykja-
vík.
♦ ♦ ♦----
Grænar
baunir að
vestan
VESTFIRSKA forlagið á Hrafns-
eyri mun gefa út fjórar bækur á
þessu hausti sem allar fjalla um
mannlíf á Vestfjörðum. Forlagið
hefur að undanförnu einbeitt sér
að útgáfu á vestfirsku efni undir
samheitinu „Bækurnar að vestan“.
Þær eru eftirfarandi að þessu
sinni:
Frá Bjargtöngum að Djúpi, 2.
bindi. Fyrsta bindi í þessum bóka-
flokki kom út fyrir jólin í fyrra.
Margir fróðleiks- og sagnamenn
leggja hér hönd á plóginn, sumir
þeirra þjóðkunnir, aðrir minna
þekktir. Mikið er af merkum ljós-
myndum í bókinni sem birtast þar í
fyrsta sinn.
Ljós við Látraröst. Frásögu-
þættir Ásgeirs Erlendssonar, vita-
varðar og bónda á Hvallátrum,
sem segir frá ýmsum þáttum og at-
vikum úr lífi sínu og margra ann-
arra á vestasta tanga Evrópu. Ás-
geir lést árið 1995. Einar
Guðmundson, bóndi á Seftjörn á
Barðaströnd, tók bókina saman,
ásamt konu sinni Bríeti Böðvar-
sdóttur, sem sá um fjölbreytt
myndefni bókarinnar.
Bíldudals grænar baunir, gam-
anvísur og alvörumál eftir Hafliða
Magnússon, fjöllistamann frá
Bíldudal, en Hafliði er sjálfmenn-
taður alþýðumaður úr skóla lífsins.
Hér er um aukna og endurbætta
útgáfu af bókinni að ræða, en hún
kom fyrst út árið 1979 og hefur
verið ófáanleg um langt skeið.
Hundrað og ein ný vestfirsk
þjóðsaga, 2. hefti, í samantekt
Gísla Hjartarsonar, ritstjóra á Isa-
firði. Þjóðsögum Gísla var vel tekið
í fyrra og birtist hér framhald
þeirra. Þetta er úrval vestfirskra
skemmtisagna og flokkast þær
ekki undir sagnfræði. Sumar eru
sannar, aðrar lognar.
Auk þess sem hér er sagt, er
reiknað með að Mannlíf og saga
fyrir vestan, 7. hefti, komi út hjá
Vestfirska forlaginu í nóvember.
Rúm þrjú ár eru nú liðin síðan 1.
hefti þessarar ritraðar kom út og
hefur hún notið sívaxandi vin-
sælda, en efnið í henni spannar nú
allt svæðið frá Bjargtöngum að
Djúpi.
Kári Þormar