Morgunblaðið - 28.09.1999, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Alþjóðlegur dagur heyrnarlausra tileinkaður heyrnarlausum börnum
Tæknm
aldrei veitt
jafnmikla
mög'uleika
DAGUR heymarlausra var hald-
inn hátíðlegur á sunnudag og var
hann í þetta sinn tileinkaður
heyrnarlausum börnum. í upphafi
hátíðahalda í Norræna húsinu
flutti Berglind Stefánsdóttir, for-
maður Félags heyrnarlausra,
ávarp og nefndi hún meðal annars
mikilvægi þess að heymarlausir
stæðu saman og minnti á að Dagur
heyrnarlausra væri haldinn um all-
an heim.
Berglind talaði um þær gífur-
legu breytingar sem orðið hefðu á
aðstæðum heyrnarlausra bama frá
því að hún var barn. Þá var tákn-
mál bannað í kennslu heymar-
lausra barna því í gangi var
svokölluð stefna talmálssinna.
Ofuráhersla var lögð á að kenna
heyrnarlausum börnum að tala og
markvisst var reynt að útrýma
táknmáli því talið var að það myndi
tefja fyrir eða skaða hæfileika
bama til þess að læra að tala.
Að ávarpi Berglindar loknu var
barnaguðþjónusta í umsjón sr. Mi-
yako Þórðarson, prests heyrnar-
lausra, einnig sýndu heymarlausir
nemendur í Menntaskólanum við
Hamrahlíð leikþátt og boðið var
upp á sögustund fyrir börnin.
Heilbrigðisráðuneytið
og Nýherji gera samning
um leigu á 110 tölvum
í síðustu viku var kynnt nýtt
textasímaforrit, Skjámi, sem
Landssíminn hefur látið þýða og
staðfæra og virkar með þeim hætti
að texti símtalsins er sleginn inn á
lyklaborð tölvu og birtist jafnóðum
á skjá viðtakandans. Með þessu
kemur til sögunnar sú breyting að
heymarlausir geta talað milliliða-
laust í síma. Forritið Skjáma er
hægt að sækja án endurgjalds á
heimasíðu Landssímans.
A sunnudag var síðan undirrit-
aður þjónustusamningur til þriggja
ára milli heilbrigðisráuðuneytisins
og Nýherja um leigu á 110 tölvum
fyrir heyrnarlausa. Hafdís Gísla-
dóttir, framkvæmdastjóri Félags
heymarlausra, segir þessar tölvur
vera forsendu þess að heyrnarlaus-
ir geti nýtt sér nýja forritið.
Tölvurnar voru teknar formlega
í notkun þegar Unnur Pétursdótt-
ir, 6 ára, og Sindri Jóhannsson, 10
ára, hringdu sín á milli.
Táknmál í símann
„Við fognum því að fá þessar
tölvur," segir Hafdís. „Þetta er
mikilvægur árangur fyrir okkur því
heyrnarlausir geta nýtt sér tölv-
urnar tU margra hluta. Sennilega
hefur tæknin aldrei veitt heyrnar-
lausum jafnmikla möguleika og nú,
en allar þær nýju samskiptaleiðir
og það upplýsingastreymi sem er í
boði á Netinu nýtist heymarlausum
gífurlega vel,“ segir Hafdís.
„Þetta er ennfremur í fyrsta sinn
sem heyrnarlausum börnum gefst
kostur á að fá tölvur fyrir texta-
síma. Það hefur mikið gildi fyrir
þau því sýnt hefur verið fram á að
notkun textasíma fyrir heyrnar-
lausa flýti fyrir því að þau læri
skrifaða íslensku og einnig er þetta
mikið öryggisatriði, bæði fyrir þau
og foreldra þeirra."
Hafdís bendir einnig á að börnin
séu sú kynslóð sem muni koma til
með að nýta sér tækninýjungar í
auknum mæli. Hún segir til dæmis
að myndsímar verði algengir í
framtíðinni og með þeim muni
heymarlausir geta talað táknmál í
símann.
Morgunblaðið/Jim Smart
110 tölvur sem heyrnarlausir fá til afnota voru teknar formlega í notkun á Degi heyrnarlausra þegar Unnur
Pétursdóttir, 7 ára, og Sindri Jóhannsson, 9 ára, hringdu sín á milli. Hjá þeim eru Ingibjörg Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra, Berglind Stefánsdóttir, formaður Félags heymarlausra, og Hafdís Gísladóttir, fram-
kvæmdastjóri félagsins.
Nýtt Jafnréttis-
ráð skipað
MEÐ vísan til 1. mgr. 15. gr. laga
nr. 28/1991, um jafna stöðu og jafn-
an rétt kvenna og karla hefur fé-
lagsmálaráðherra skipað nýtt Jafn-
réttisráð. I Jafnréttisráði eiga
sæti:
Fulltrúi félagsmálaráðherra og
formaður: Elín R. Líndal, bóndi.
Til vara: Gunnar Bragi Sveinsson,
aðstoðarmaður félagsmálaráð-
herra. Fulltrúi Alþýðusambands
íslands: Þórunn Sveinbjarnardótt-
ir, varaformaður Eflingar, stéttar-
félags. Til vara: Ari Skúlason,
framkvæmdastjóri ASÍ. Fulltrúi
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja: Þórveig Þormóðsdóttir,
deildarstjóri. Til vara: Sign'ður
Kristinsdóttir. Fulltrúi Kvenfé-
lagasambands íslands: Jónína
Steingrímsdóttir, hárgreiðslu-
meistari. Til vara: Kistín B. Krist-
insdóttir, skrifstofustjóri. Fulltrú
Kvenréttindafélags íslands: Ellen
Ingvadóttir. löggiltur skjalaþýð-
andi. Til vara: Hulda Karen
Ólafdsóttir. Fulltrúi Vinnuveit-
endasambands íslands: Hrafnhild-
ur ^ Stefánsdóttir, lögfræðingur
VSÍ. Til vara: Guðrún Lárusdóttir.
Formaður kærunefndar jafnréttis-
mála: Sigurður Tómas Magnússon,
héraðsdómari. Til vara: Hjördís
Hákonardóttir, héraðsdómari.
Tölvunotkun
og einstak-
lingar með
downs-
heilkenni
FÉLAG áhugafólks um downs-
heilkenni boðar til félagsfundar í
kvöld kl. 20.30. Fundurinn verð-
ur í húsakynnum Tölvumiðstöðv-
arinnar, Hátúni 10A, 9. hæð.
Fundurinn verður með öðru
sniði en venjulega þar sem félag-
ið hefur fengið Sigrúnu Jóhanns-
dóttur, framkvæmdastjóra
Tölvumiðstöðvar fatlaðra, til að
vera með kynningu á forritum og
tölvunotkun sem nýtast einstak-
lingum með downs-heilkenni.
Sigrún sem er talmeinafræðing-
m- hefui- áralanga reynslu af ráð-
gjöf varðandi tölvumál fatlaðra,
segir í fréttatilkynningu.
Kærunefnd jafnréttismála ekki sammála gagnrýni í áliti umboðsmanns Alþingis
KÆRUNEFND jafnréttismála er
ósamþykk þeirri gagnrýni setts um-
boðsmanns Alþingis, sem birt var
um miðjan mánuðinn, að nefndin
hafi farið út fyrir verksvið sitt. Hún
tekur þó til sín aðfinnslur varðandi
andmælarétt og segir tilefni til að
athuga hvort ekki sé rétt að veita
þeim sem hlotið hefur stöðu form-
legt tækifæri til að koma sínum
sjónarmiðum að.
Málsmeðferð kærunefndar var
gagnrýnd í áliti umboðsmanns AI-
þingis í tilefni af kvörtun Ingva Þor-
kelssonar yfir úrskurði nefndarinn-
ar. Taldi settur umboðsmaður í mál-
inu, Stefán M. Stefánsson, að nefnd-
in hefði farið út fyrir verksvið sitt
eins og það er markað í lögum.
Umboðsmaður taldi ennfremur
að nefndin hefði hvorki ________
uppfyllt rannsóknar-
skyldu sína né gætt þess,
að eigin frumkvæði, að
málið teldist nægjanlega
upplýst áður en afstaða
var tekin. Óskaði hann þess í fram-
haldi að nefndin endurskoðaði nið-
urstöðu sína, komi fram ósk þess
efnis frá þeim málsaðila sem nefnd-
in úrskurðaði í óhag.
Munu skoða athugasemdir
um andmælarétt
Sigurður Tómas Magnússon, for-
maður kærunefnar jafnréttismála,
Telur sig* ekki hafa far-
ið ut fyrir verksvið sitt
Óraunhæfar
kröfur til
nefndarinnar
segir nefndina taka fullt tillit til at-
hugasemdar umboðsmanns um and-
mælaréttinn. „Við höfum hugleitt
þetta áður hvort það sé rétt, í þeim
málum sem snúast um stöðuveiting-
ar, hvort rétt sé að gefa þeim sem
fékk stöðuna kost á að tjá sig. Við
höfum alltaf aflað upplýsinga í
gegnum atvinnuveitanda sem hlýt-
ur að hafa mikinn áhuga á að upp-
lýsa okkur um hæfileika og færni
þess sem ráðinn er.
Þetta snýst um það
hversu langt svona álits-
gefandi nefnd eins og
_________ okkar á að ganga. Hvort
við eigum að vera að
skipta okkur af sjónarmiðum sem
atvinnurekandi ákveður að leggja
til grundvallar um það hvaða hæfi-
leikar skipta máli og svo hvemig
hann metur innbyi-ðis vægi þessara
sjónarmiða. Klassísku atriðin eru
menntun og starfsreynsla en síðan
koma til sérstakir hæfileikar, til
dæmis tungumálakunnátta eða
samskiptahæfni.
Við teljum að til þess að geta
unnið okkar starf verðum við að
skoða þessi sjónarmið til að tryggja
að ekki sé ráðið í störf út frá kyn-
ferði eða vegna kynbundinna
ástæðna." Sigurður telur að um-
boðsmaður Alþingis hafi gert
óraunhæfar kröfur til nefndarinnar
þar sem hún hafi ekki haft aðstöðu
til að rannsaka málið frekar. Kallað
hafi verið eftir upplýsingum og þær
hafi verið mjög ítarlegar.
Sigurður leggur áherslu á að
kærunefnd jafnréttismála sé álits-
gefandi nefnd en ekki úrskurðarað-
ili sem geti fellt ákvarðanir atvinnu-
rekanda úr gildi. „Við gefum ein-
faldlega álit á því hvort við teljum
jafnréttislög hafa verið brotin. Ann-
að tökum við ekki fyrir,“ segir Sig-
urður.
Alvarlegar
ávirðingar
Ofangreint mál er ekki eina málið
þar sem umboðsmaður Alþingis
hefur beint spjótum sínum að kæru-
nefnd jafnréttismála. Um miðjan
síðasta mánuð gerði settur umboðs-
maður í því máli, Páll Hreinsson, at-
hugasemd við þrjá þætti í málsmeð-
ferð nefndarinnar í kærumálum Hr-
efnu Kristmannsdóttur verkfræð-
ings sem voru til meðferðar á árun-
um 1997 og 1998.
Umboðsmaður átaldi nefndina
fyrir að hafa sent óundirrituð bréf
til málsaðila og setningar hafi vant-
að í skriflegt álit nefndar- -----------
innar sem hann fékk. Þá Uppkast
var nefndin ásökuð um að óvart sent til
hafa ónýtt hluta segul- málsaðila
bandsupptöku í trássi við
lög.
Sigurður segist viðurkenna að
Sigurður segir að meint útþurrk-
un hafi átt sér þannig stað að hann
hafi verið búinn að slíta formlega
fundi sem nefndin átti með Hrefnu.
Þá hafi samræður, sem ekki snertu
sjálft málið með beinum hætti, átt
sér stað utan dagsrkár, án þess að
slökkt hefði verið á upptökutækinu.
Þessar óformlegu samræður hafi
síðan verið þurrkaðar út. „Umboðs-
maður telur í þessu tilviki að allt
sem gerist í störfum nefndarinnar
sé hluti af gögnum málsins. En því
áliti erum við einfaldlega ósam-
þykkir," segir Sigurður.
Breytt vinnuumhverfi
kærunefndar?
Á síðasta þingi var lagt fram
frumvarp um breytingu á lögum um
--------- kærunefnd jafnréttis-
mála í þá veru að veita
nefndinni bindandi úr-
skurðarvald. Sigurður
segist hlynntur áherslum
frumvarpsins.
handvömm hafi átt sér stað. „Svo
illa vildi til að uppkast sem við vor-
um að vinna með var sent til máls-
aðila alveg óvart. Athugasemdir
umboðsmanns hafa ekkert með
málsmeðferðina að gera. Við erum
ekkert ósamþykkir þessu áliti hans
nema hvað varðar meinta „útþurrk-
un gagna“ eins og það var orðað.“
„Úrskurðir nefndarinnar yrðu þá
bindandi fyrir atvinnurekendur og
þá er hægt að kæra í framhaldi.
Vinnuumhverfið verður mun
skemmtilegra. Það verður til dæmis
ekki lengur þessi öfuga sönnunai'-
byrði sem er núna, þ.e. að atvinnu-
rekandi þurfi að sýna nefndinni
fram á að lögin hafi ekki verið brot-
in,“ segir Sigurður.