Morgunblaðið - 03.02.2000, Blaðsíða 52

3$2 FIMMTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
GUÐMUNDUR
- ÓSKAR HELGASON
+ Guðmundur Ósk-
ar Helgason var
fæddur í Borgarnesi
6. janúar 1912 og ólst
að mestu þar upp.
Hann lést á Sjúkra-
húsinu á Akranesi 25.
janúar siðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Guðmundur Helgi
Guðmundsson verka-
maður og kona hans
Katrín María Jóns-
dóttir, frá Drápuhlíð
í Helgafellssveit. Þau
fluttust 1925 til Hafn-
arfjarðar, þar sem
Guðmundur vann fyrstu tvö árin
sem sendill í búð, en síðan fór
hann að vinna í vegavinnu í Borg-
arfirði á sumrin og fiskvinnu á
vetrum. Hann fylgdi foreldrum
sínum 1933 til búskapar í Hólma-
koti, Hraunhreppi á Mýrum. Við
fráfall föður síns 1935 tók hann
við búi með móður sinni.
Hinn 27. desember 1939 gekk
Guðmundur að eiga Grétu Gunn-
hildi Sigurðardóttur frá Seljum í
Hraunhreppi, f. 1. september
1907. Hún var dóttir Sigurðar
-**Þúrðarsonar bónda og konu hans,
Guðrúnar Guðjónsdóttur, en var
fóstruð frá unga aldri hjá hjónun-
um á Seljum, Elínu Þórðardóttur
og Guðlaugi Jónssyni. Gréta féll
frá 7. nóvember 1994. Þau bjuggu
blönduðu kúa- og
sauðfjárbúi á
Hólmakoti og hlutu
ítrekað viðurkenn-
ingu fyrir mjólkur-
gæði. Böm þeirra
em Sigrún, f. 29.
júní 1943, og Helgi,
f. 25. október 1947.
Sigrún og sambýlis-
maður hennar, Karl
Júlíusson frá Arnar-
firði vestra, fisk-
verkunarmaður, búa
í Grindavík og eiga
þau þijá syni: Guð-
mund Grétar, Sigurð
Rúnar og Jón Júlfus. Helgi er
bóndi í Hólmakoti, kvæntur Sjöfn
Ingu Kristinsdóttur, frá Svart-
hamri í Álftafirði við ísafjarðar-
djúp, og eru börn þeirra flmm:
Margrét Ástrós og er sambýlis-
maður hennar Magnús Þ. Fjeld-
sted, Heiðrún Harpa, Guðný Olöf,
Guðmundur Óskar og Gunnhildur
Henný, en þijú böm Sjafnar frá
fyrri sambúð em Kristinn Sigurð-
ur, Jóna Guðrún og Ingibjörg
Andrea. Einnig fóstmðu þau Guð-
mundur og Gréta um nokkur sum-
ur dreng úr Keflavík, sem misst
hafði föður sinn, Guðleif Sigur-
jónsson.
Guðmundur var jarðsunginn
frá Akrakirkju laugardaginn 29.
janúar.
Guðmundur í Hólmakoti er horfínn
af heimi, nokkuð óvænt og snöggt,
þótt fjör og þrek hafí verið að smá-
fjara út síðustu árin, enda orðinn 88
ára og hafði aldrei hlífst við slítandi
-cjrfiði fram undir lokin. Segja má, að
hann hafi ráðið ævifleyi sínu til
hlunns upp úr því að hann missti sína
kæru Grétu fyrir rúmum fimm árum
og fór í homið hjá Helga syni sínum
og Sjöfn tengdadóttur, sem höfðu um
alllangt skeið verið að taka við búr-
ekstrinum. Var þeim hjónum mjög
svipað skammtað skeið, en hún náði
87 ára aldri. Guðmundur, sem flestir
nákomnir kölluðu Munda, eltist mjög
fallega, var léttur í lund og spori,
ávallt glaður og góður í skapi og sam-
skiptum, gekk út um bæjarhlöð og
hressti sig í blænum, velti aldrei
raunum eða áhyggjum á samferða-
fólkið. Sjálfsagt var heldur ekki mikið
um þær, af þeirri einföldu ástæðu, að
sá hefur nóg sem sér nægja lætur.
Þau hjón höfðu bæði einstakt lag á að
lifa í lygnum straumi nægjusemi og
jafnvægis í efnalegu jafnt sem and-
legu tilliti.
Fáir hefðu komist nær því en
Mundi að geta talist helgur maður.
Því olli hið sérstæða gildakerfi hans,
sem var honum gersamlega samgróið
og fjani allri uppgerð. Það kom
manni þannig fyrir, að hann lagði
helst ekíd kvarða eiginhags til grund-
vallar hugsun sinni og orðum, heldur
lét sér annast um að taka mið af vel-
ferð og hagræði viðmælandans. Þetta
viðhorf seytlaði svo látlaust inn í
mann, að ekki varð eftir tekið fyrr en
við síðari ígrundun. Og það birtist í
margs konar myndum. ítrekaðar við-
urkenningar fyrir hágæða mjólkur-
innlegg glöddu hann innilega sem
fullvissa um að hafa gert sitt besta
gagnvart neytendum. Það kom ekki
síður fram í viðmóti við skepnumar.
Eitt sinn spurði ég hann, við hvað
hann miðaði kjamfóðurgjöf í búpen-
inginn, og ætlaðist til að fá svar á hag-
rænum gmnni. En þá brosti hann
sínu blíðasta og sagði: „Þeim þykir
þetta svo gott“. Mundi var sem sé ör-
ugglega einn þeirra, sem finna velh'ð-
an gripanna á eigin skrokki.
Allt annað atferli hans og þeirra
hjóna beggja bar með sér sama lífs-
viðhorf. Þau mátu meira að búa af
lagni og natni við hóflegt bú en að
gleypa yfir miklu, trúðu að sígandi
lukka væri best og að búa meira að
eigin afrakstri en dýmm aðfóngum.
Þannig vora þau skuldfælin og söfn-
uðu fyrir tækjakaupum, þótt það
kostaði skakkafóll við gengisfellingar
áður en markinu var náð. Þeim verð-
ur því hvorki bragðið um hlut að því
að yfirfylla markaðinn né að sölsa
undir sig lánsfé. En kann samfélagið
þeim þakkir fyrir það? Ekkert hefur
bætt þeim upp að hafa ekki nýtt ódýr
lán og styrki til jafns við aðra og á
hinn bóginn hafa þau og arftakar
þeirra orðið fyrir því undarlega rétt-
læti að takmarka fullvirði afurða við
fyrri bústærð, í stað þess að fá að
þróa hana í eðlilegt horf, þótt síðar
gerist en hjá öðram. En nú er ég far-
inn að þrasa um veraldleg efni, og er
mál að linni.
Guðmundur lifði sáttur og glaður
við sitt hlutskipti, þótt sjálfsagt hafi
honum fundist margt mega ganga
betur. Þótt eitthvað blési á móti eða
stórfenglegt gerðist, sagði hann
aldrei meira en „Það er bara svona!“,
svo að hvarfla tók að okkur, hve mikið
þyrfti að bera út af til þess að hann
segði eitthvað meira. Ekki svo að
skilja, að hann hafi brostið hluttekn-
L
Sérmerktar
GESTABÆKUR
fljót afgreiðsla
FaUeg
Haue'sáfef
í.slenski póstlistinn
s. 5571960
www.postlistinn.is
Blóinabwðm
öa^ðshom
v/ Fossvogsl<irl<jMgci»A
Sími: 554 0500
3111II1IJLILI1XIXE
h
h
H
h
h
h
h
h
h
h
h
h
Erfisdrykkjur
P E R L A N
Sími 562 0200
IÍiiiiiiiiiiiiiii
.Ciróðrarstöðin
mnm ♦
Hús blómanna
Blómaskreytingar
við öll tækifæri.
'Dalveg 32 Kópavogi sími: 564 2480
ANNA MARÍA
HÉÐINSDÓTTIR
+ Anna María Héðinsdúttir
fæddist á Húsavík 13. maí
1977. Hún andaðist á heimili sínu
31. desember síðastliðinn og fúr
útför hennar fram frá Húsavíkur-
kirkju 8. janúar.
Á nýársnótt fékk ég þær hörmu-
legu fréttir að vinkona mín væri dáin.
í huga mér birtust margar minning-
ar um hana frá því við voram í bama-
skóla og alveg fram á annan í jólum
síðastliðinn. Ekki datt mér í hug að
það yrði í síðasta sinn sem ég færi að
skemmta mér með henni og að ég
væri að kveðja hana í hinsta sinn.
Eg minnist þess mjög vel þegar
við vorum í bamaskóla því hún var
alltaf fremst í flokki, t.d. lék hún í
skólaleikritum og söng þegar ein-
hvers konar skemmtun var í bekkn-
um eða öllum skólanum. Alltaf var
hún mjög lífsglöð, hló mikið og var
hlátur hennar mjög smitandi. Fyrir
tæpum fjóram árum geislaði hún af
gleði þegar hún fæddi litla prinsessu
í heiminn. Samskipti okkar urðu nán-
ari þá er við eignuðumst framburð
okkar á svipuðum tíma. Elsku Anna
María, ég mun sakna okkar eftir-
minnilegu göngutúra með börnin
okkar og ég kveð þig nú með sáram
söknuði, elsku vinkona.
Ég vona að guð taki vel á móti þér
og umvefji þig örmum sínum, elsku
Anna María.
Elsku Lilja Björg, Bibbi, Héðinn,
Sirrý, Helgi, Nonni og aðrir aðstand-
endur.
Megi guð styrka ykkur í þessari
miklu sorg.
Árný.
Frágangur afmælis-
og minningargreina
MIKIL áhersla er lögð á, að hand-
rit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er
æskilegt, að disklingur fylgi út-
prentuninni. Það eykur öryggi í
textameðferð og kemur í veg fyrir
tvíverknað. Þá er enn fremur unnt
að senda greinarnar í símbréfi
(569 1115) og í tölvupósti (minn-
ing@mbl.is) — vinsamlegast
sendið greinina inni í bréfinu, ekki
sem viðhengi.
Auðveldust er móttaka svokall-
aðra ASCII skráa sem í daglegu
tali era nefndar DOS-textaskrár.
Þá era ritvinnslukerfin Word og
WordPerfect einnig nokkuð auð-
veld úrvinnslu.
Um hvern látinn einstakling
birtist ein uppistöðugrein af hæfi-
legri lengd, en aðrar greinar um
sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðal-
línubil og hæfilega línulengd, - eða
2.200 slög (um 25 dálksentimetra í
blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða
Ijóð takmarkast við eitt til þrjú er-
indi. Greinarhöfundar era beðnir
að hafa skirnarnöfn sín en ekki
stuttnefni undir greinunum.
ingu við aðra. Af henni hafði hann
yfrið nóg, svo að segja mætti, að hann
hafi staðið í beinu taugasambandi.
Þessa nutum við fjölskyldan allt frá
því, að við tókum að festa rætur til
sumardvalar í næstu jörð, Seljum,
sem Gréta var uppvaxin á, svo að
jarðirnar tvær vora þeirra ættarríki.
Ætíð höfðu þau glöggar gætur á, að
allt færi vel, og vora þá fús og skjót tO
hjálpar, ef út af bar. Á þeim árum, er
ég stundaði hestamennsku, vora
famir slarkfengnir leiðangrar að
sækja hrossin. Brást þá ekki, að Guð-
mundur tók á móti rekstrinum við
réttina sína eða annað aðhald, hjálp-
aði við að fanga og spekja hrossin og
taka þau í vörslu, ef ófærð hamlaði,
og loks að bjóða tvífættum inn í kaffi
og meðlæti hjá Grétu. Var öllum mik-
01 söknuður að þeim fagnaði, þá er
hrossahald mitt lagðist af.
Þau Gréta og Guðmundur undu
ævidögum sínum vel í hlýlegum
heimkynnum á fögra bæjarstæði við
vatnið og hólmana, á kæram ættar-
slóðum og umföðmuð vaxandi ætt-
stofni. Hið næsta vora þau umvafin
fífusundum, móum og fylkingum
holta og í fjarska umkringd víðum
fjallahring Flóans, frá Jökli og austur
og suður um tO KeOis, en yfir hvelfist
tilbreytingarríkur himinn með sólfari
miklu á sumram og heiðstimdum og
mánabjörtum vetrarnóttum. Þó
hleypti Guðmundur heimdraganum
að jafnaði milli sumaranna með vina-
hópi til ferðar um fjarlægar slóðir á
landinu. Með fráfalU þeirra hjóna og
öðram umskiptum á þeirra slóðum nú
undir aldarlokin era veigamikO kyns-
lóðaskipti að verða tO lykta leidd.
Þeim og þeirra kynslóð sé þökk fyrir
mikinn og góðan arf, sem þau hafa
skilað eftirkomendum, þeim vonandi
til varanlegrar blessunar. Blessuð sé
minning Guðmundar og Grétu.
Aðstandendum er vottuð inrúleg
hluttekning okkar fjölskyldunnar.
Bjami Bragi Júnsson.
ÞORSTEINN
DAVÍÐSSON
+ Þorsteinn Dav-
íðsson fæddist á
Hallgilsstöðum í
Fnjúskadal 7. mars
1899. Hann lést á
Dvalarheimilinu Hlíð
á Akureyri 17. jan-
úar síðastliðinn og
fúr útför hans fram
frá Akureyrarkirkju
25. janúar.
Vegna mistaka í
vinnslu blaðsins 26.
janúar síðastliðinn
vantaði hluta af eft-
irfarandi grein. Beð-
ist er velvirðingar á
þessum mistökum.
Þegar ævi kemur kvöld krýndur
þökkum ferðu heila brynju og hrein-
an skjöld héðan með þér berðu.
Árið 1981 var þetta kveðja sam-
starfsfólksins skráð á skinn, en hann
hafði þá starfað við skinnaiðnaðinn í
60 ár.
Starfsvettvangurinn var lengst af í
Sútunarverksmiðjunni Iðunni á
Gleráreyram.
Þegar hann lét af störfum var af-
hjúpaður við hátíðlega athöfn kopar-
skjöldur á kletti í brekkunni fyrir
sunnan verksmiðjumar með þessari
áletrun: Þorsteinslundur 1921-1981.
íslensk samvinnuhreyfing þakkar
Þorsteini Davíðssyni og þúsundum
annarra starfsmanna Sambands-
verksmiðjanna fómfús störf, á sex
áratugum hafa þeir séð þennan iðnað
vaxa úr mjóum vísi í mddnn meið.
í þessu hæðardragi er fagur trjál-
undur, þar sem 200 plöntur vora
gróðursettar af samstarfsfólki við
þessi tímamót.
Á100 ára afmæli Þorsteins 7. mars
sl. fékk hann margar hlýjar kveðjur
frá fyrirtækjum, samtökum og ein-
staklingum. Hér er ein þeirra: ,Á
þessum tímamótum viljum við þakka
honum ómetanlegt brautryðjenda-
starf á sviði skinnaverkunar, úr-
vinnslu afurða úr íslenskum landbún-
aðarafurðum og uppbyggingar
íslensks iðnaðar.“ Sendendur vora:
Skinnaiðnaður hf., Kaupfélag Eyfirð-
inga, Akureyrarbær, Bændasamtök
Islands og Samtök iðnaðarins.
Af þessu má marka hvað Þorsteinn
kom víða við á langri starfsævi, þar
sem margt er svo fjarlægt að fletta
þarf upp í sögubókum. En þá kemur
líka í Ijós verðmæti starfsins sem
hann sldlaði ekki aðeins vinnuveit-
endum sínum heldur líka samfélaginu
íheOd.
í þessu sambandi og til að varpa
frekari ljósi á lífsstarfið leyfi ég mér
að vitna til orða Þórarins Hjartarson-
ar sagnfræðings í grein sem birtist á
100 ára afmæli Þorsteins, Þórarinn er
að ljúka við að skrifa sögu sútunar á
Islandi og sem er vel við hæfi að komi
út á þessu síðasta aldarári hins mikla
brautryðjanda í þessari iðngrein.
„Ég þekki Þorstein Davíðsson ekki
persónulega. Ég hef hins vegar feng-
ið vinnu við að skrifa um íslenskan
skinnaiðnað á 20. öld og þá hef ég rek-
ist á nafn hans æði oft,
oftar en nokkurs annars
manns. Það má reyndar
ljóst vera af því sem
þegar er sagt. Þó var
þetta lítið annað en
byrjun skinnaiðnaðar á
Ákureyri.
Þetta var fyrir daga
EFTA og sérhæfingar-
innar í íslenskum iðn-
aði. Og í hinum unga
iðnaðarbæ Akureyri
þurftu ýmsir fram-
kvöðlar að vera allt í
öllu. Þorsteinn var það.
Þá braut, sem hann og
samstarfsfólk hans gekk, þurfti að
ryðja fyrst. Auðvitað var margt af
vanefnum gert. En menn urðu að
duga á eigin spýtur eða drepast. I því
reyndist hin þrjóska sjálfsbjargarvið-
leitni mönnum best. Ég hygg að Þor-
steinn hafi haft mikið af henni. Ég
held því ekki fram að Þorsteinn Da-
víðsson hafi verið neinn kraftaverka-
mður. Bæði vora stundum fengnir er-
lendir fagmenn til starfa á
Gleráreyram og margir heimamenn
kappkostuðu að ná tökum á iðnaðin-
um sem skjótast. En þá var það líka
ómetanlegt að til var maður með al-
hliða reynslu sem gat gengið á undan
með fordæmi í margs konar störíúm.
Hann mætti manna fyrstur á morgn-
ana og fór gjaman síðastur heim og
féU víst sjaldan verk úr hendi. Þessi
iðnaður var þjóðinni lífsnauðsyn. Á
stríðsáranum þurftu Islendingar að
framleiða megnið af skófatnaði sínum
sjálfir, rétt eins og klæðnaðinn.
Stærstu einingamar bæði í sútun og
skógerð vora á Gleráreyrum. Sér-
staklega var sútunin þar nauðsynleg
fyrir margs kyns verkstæði og hand-
verk vítt um land. Starfsfólk Skinna-
verksmiðjunnar þurfti að ná fæmi í
afar fjölskrúðugri framleiðslu.“
Hér má glöggt sjá að hann ætlaði
engum meira en sjálfum sér og varð
fljótt viðurkenndur sem fremstur
meðaljafningja.
Faðir minn Amþór Þorsteinsson
og Þorsteinn vora nánir samstarfs-
menn um áratuga skeið og er mér af
því tOefni Ijúft að vitna í afmælisgrein
hans þegar Þorsteinn varð sextugur:
„Þorsteinn er hversdagsgæfur mað-
ur, en þó skapfastur og fylginn sér í
betra lagi, og segja má að honum falli
aldrei verk úr hendi. Hann er örugg-
ur stjómandi og svo trúr sínu fyrir-
tæki að á betra verður ekki kosið.“
Þannig var einnig mín reynsla af
samstarfinu á seinni áratugum í
starfsævi hans.
Þorsteinn var heOsteyptur heiðurs-
maður og fölskvalaust vinarþel hans
mun lifa lengi í endurminningunni.
Við Gísela sendum sonum hans og
fjölskyldum þeirra innilegar samúð-
arkveðjur.
Farþúífriði,
friður guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Jún Arnþúrsson.