Morgunblaðið - 01.03.2000, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
MIÐVIKUDAGUR 1. MARS 2000 13
Fundur utanríkisráðherra Norðurlanda í Kaupmannahöfn
Stuðningur við setu Islands í
öryggisráðinu staðfestur
Nordfoto
Utanríkisráðherrar Norðurlanda að loknum fundi sínum í Kaupmanna-
höfn í gær. Frá vinstri: Halldór Ásgrímsson, utanríkisráðherra fslands,
Knut Vollebæk, utanríkisráðherra Noregs, Anna Lindh, utanríkisráð-
herra Svíþjóðar, Erkki Tuomioja, utanríkisráðherra Finnlands, og
Niels Helveg Petersen, utanríkisráðherra Danmerkur.
STUÐNINGUR við umsókn ís-
lands um setu í öryggisráði Sam-
einuðu þjóðanna á tímabilinu
2009-2010 var endanlega staðfest-
ur á fundi utanríkisráðherra Norð-
urlanda í Kaupmannahöfn í gær.
Þetta sagði Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra í samtali við
Morgunblaðið eftir fundinn.
„Um þessar mundir er framboð
Norðmanna í undirbúningi. Þeir
sækjast eftir setu í ráðinu 2001-
2002 og þar á eftir mun röðin
koma að Dönum sem sækjast eftir
setu í ráðinu 2005-2006. Norður-
löndin hafa hagað samvinnu sinni
vegna umsókna um setu í öryggis-
ráðinu á þann veg að alltaf líði eitt
tímabil milli þess sem eitthvert
þeirra sækist eftir setu þar.
Reiknað er með því að þessari
venju verði við haldið og eru Finn-
ar næstir í röðinni á eftir okkur.
Fyrirkomulagið er þó háð því að
aðildarríkjum ráðsins verði ekki
fjölgað á tímabilinu. Slíkt gæti
haft í för með sér breytingar á
því,“ sagði Halldór.
Utanríkisráðherrar Norðurland-
anna hittast reglulega og var fund-
urinn í gær sá fyrri af tveimur á
þessu ári. Halldór sagðist hafa
gert ráðherrunum grein fyrir ný-
ÁRLEGA fá um tuttugu manns hér
á landi heilahimnubólgu eða men-
ingókokkasjúkdóm en rannsóknir
sýna að hér á íslandi er sjúkdómur-
inn í tæplega 9% tilfella banvænn.
Tæpur aldarfjórðungur er nú liðinn
síðan sjúkdómsfaraldur gekk yfir
hér á landi og haldi sjúkdómurinn
sínu fyrra háttalagi má búast við
faraldri hvenær sem er, að sögn
Haraldar Briem sóttvarnalæknis.
Á undanförnum þremur mánuð-
um hafa þrír látist af völdum heila-
himnubólgu, nú síðast í Vestmanna-
eyjum aðfaranótt laugardags.
Haraldur er þó ekki á þeirri skoðun
að hér sé um faraldur að ræða, enda
séu tilfellin landfræðilega óskyld.
Segir hann ekki óalgengt að nokkur
sjúkdómstilfelli komi upp á skömm-
legum viðræðum sínum við Robin
Cook, utanríkisráðherra Bret-
lands, um kjarnorkuendurvinnslu-
stöðina í Sellafield. Stöðin hefur
lengi verið Norðurlöndunum þyrn-
ir í augum og nýlega sendu um-
hverfisráðherrar landanna Bretum
frá sér sameiginlega ályktun
vegna hennar.
Rætt um öryggis-
og varnarmál
Á fundi utanríkisráðherranna í
gær var einnig rætt um ástand
mála í Tsjetsjníu, samstarfið innan
Eystrasaltsráðsins og stækkun
Evrópusambandsins (ESB).
„Við gerðum grein fyrir því
hvaða áhrif stækkunin hefði á
stöðu okkar. Stækkun ESB leiðir
til stækkunar á Evrópska efna-
hagssvæðinu (EES) og þær breyt-
ingar sem eru að verða innan ESB
hafa veruleg áhrif á aðgang okkar
að ákvörðunarferlinu innan EES.
Við ræddum einnig mikið um
nýskipan öryggis- og varnarmála í
Evrópu og ég gerði grein fyrir
þeim viðræðum sem ég átti við ut-
anríkisráðherra Bretlands um þau
mál. Finnland og Svíþjóð eiga ekki
aðild að Atlantshafbandalaginu
(NATO) og tengjast fyrirhuguðu
um tíma en svo gerist kannski ekk-
ert í marga mánuði.
Faraldur gekk síðast yfir á ís-
landi árið 1976 en hlutfall þeirra
sem dóu úr sjúkdómnum þá hélst í
kringum 10% af þeim sem veiktust.
Segir Haraldur að þetta háa hlutfall
virðist ekki taka neinum breyting-
um þrátt fyrir aukna tækni í lækn-
isvísindum og ný lyf á markaði.
Aðspurður um það hvort men-
ingókokkasjúkdómur sé læknum þá
talsverð ráðgáta segir hann hér um
að ræða bakteríur sem allir hafi í
sér, og að um 10-15% þjóðarinnar
gangi með bakteríuna á hverjum
tíma.
„Þetta eru semsé bakteríur sem
eru í umhverfinu og taka sig svo til
allt í einu og ráðast á einn og einn,“
varnarsamstarfi ESB-ríkja með
öðrum hætti en aðildarríki NATO.
Það er mikilvægt fyrir okkur að
Svíar og Finnar hafi fullan skiln-
segir Haraldur. Er þetta ferli
næsta tilviljanakennt, að hans sögn,
„en síðan geta þær jafnframt fengið
einhverja eiginleika sem gera það
að verkum að faraldur brýst út“.
Haraldur segir miklu máli skipta
að greina sjúkdóminn snemma.
Einkenni hans geta þó verið lúmsk
og í upphafi líkst venjulegri
kvefpest eða flensu. Akveðin ein-
kenni eru þó mjög sérstök fyrir
þennan sjúkdóm, þ.e. miðtauga-
kerfiseinkenni eins og höfuðverkur,
hnakkastífleiki, ógleði, hiti og síðan
þau einkenni, sem tengjast bakter-
íum í blóðinu, t.d. litlar húðblæðing-
ar, sem oft eru ekki stærri en títu-
prjónshausar, og geta breyst í
marbletti.
„Takist að greina þetta snemma
ing á stöðu íslands og ég tel að
viðræður okkar hafi verið mjög
gagnlegar fyrir alla aðila,“ sagði
utanríkisráðherra.
er hægt að hefja meðferð með
sýklalyfjum og þá er líklegra að
hægt verði að koma í veg fyrir að
þessi sjúkdómur þróist yfir í það að
verða banvænn," segir Haraldur.
Hann segir hins vegar að stundum
þróist sjúkdómurinn svo hratt að
ekki verði við neitt ráðið, jafnvel
þótt menn bregðist fullkomlega rétt
við. M.a. af þeirri ástæðu sé mikil-
vægt að fylgjast náið með sjúk-
dómnum svo hægt sé að grípa til að-
gerða ef fjöldi tilfella verður mikill.
Ekki hægt að bólusetja alla
alltaf fyrir sjúkdómnum
Það eru einkum þrjár gerðir af
meningókokkum sem valda sjúk-
dómi, en það eru gerð A, B og C.
Hér á íslandi hafa þó einkum gerð
B og C valdið sjúkdómi, og er skipt-
ingin á milli þeirra nokkuð jöfn.
Ekkert gott bóluefni hefur fundist
gegn B-stofni sjúkdómsins en til er
bóluefni gegn C-stofni. Það verkar
hins vegar ekki nema í stuttan tíma,
u.þ.b. 2-3 ár og ennfremur veldur
aldursdreifingin því að ekki er talið
mögulegt að bólusetja alla alltaf
fyrir sjúkdómnum.
„Ef við fengjum faraldur í ein-
hverjum aldurshópum yrði vita-
skuld gripið til þess að stöðva
hann,“ segir Haraldur. „Á meðan
það er hins vegar algjörlega tilvilj-
anakennt hvar þetta kemur upp er
ekki mögulegt að nýta þennan
möguleika."
Hann segir ennfremur að þegar
tilfelli af heilahimnubólgu komi upp
séu þeim, sem verið hafa í miklu ná-
vígi við hinn sýkta, gefin sýklalyf til
að draga úr líkum á að þeir veikist
líka.
Loks megi grípa til sérstakra
ráðstafana, eins og t.d. var gert á
Sauðárkróki fyrir nokkrum árum
þegar upp höfðu komið þrjú tilfelli á
mjög skömmum tíma. Var þá gripið
til þess ráðs að bólusetja alla á
staðnum sem voru undir 20 ára
aldri og fjaraði sjúkdómurinn þá út.
Sigurður
Bessason
formaður
Eflingar
AÐEINS eitt framboð barst í kjöri
til stjórnar stéttarfélagsins Eflingar
í Reykjavík. Sigurður Bessason varð
sjálfkjörinn formaður og kemui' í
stað Halldórs Björnssonar sem ekki
gaf kost á sér áfram. Sigurður hefur
setið í stjóm Eflingar og áður Dags-
brúnar sl. fjögur ár.
Þórunn Sveinbjörnsdóttir er
áfram varaformaður og Inga Þor-
steinsdóttir er áfram gjaldkeri. Guð-
mundur Þ. Jónsson var kjörinn nýr
annar varaformaður og Hjördís
Baldursdóttir sem áður var annar
varaformaður var kjörin ritari.
Ný stjóm Eflingar samanstendur
af 25 mönnum sem flestir vora áður í
stjórn félagsins eða þeirra félaga
sem mynduðu Eflingu.
-------------
Eldur í húsi
á Ísafírði
ELDUR kom upp í einbýlishúsi á
ísafirði rétt eftir tvö í fyrrinótt.
Þrennt var í húsinu en vora þau
komin út úr húsi þegar lögregla og
slökkvilið mættu á staðinn. Ekki var
mikill eldur í húsinu og greiðlega
gekk að slökkva hann. Hins vegar
urðu miklar skemmdir á húsinu
vegna reyks og sóts. Talið er að
kviknað hafi í útfrá eldavél.
Snjóflóð féll
í Breiðuvík
Hellnum - Síðastliðið sunnudags-
kvöld eða aðfaranótt mánudags féll
mikið snjóflóð yfir þjóðveginn í
Botnshlíð í Breiðuvík á Snæfelllsnesi.
Flóðið var um 250 m breitt og um 4 m
djúpt á veginum og náði um 100 m
niður fyrir veginn. Annað snjóflóð
féll nokkru vestar, rétt við Smálækj-
arhlíð. Það var um 100 m breitt og um
V/i m djúpt á veginum og náði svipað
langt niður fyrir veg og stærra flóðið.
Á þennan veg, sem liggur þarna í
hlíðarrótunum, hafa áður fallið snjó-
flóð. Vegurinn er nokkuð fjölfarinn,
m.a. er farið um hann með skólaböm
kvölds og morgna.
Dæmdur
ábyrgur
fyrir skuld
HÉRAÐSDÓMUR Reykja-
víkur hefur dæmt mann til að
greiða sláturfélaginu Ferskum
afurðum á Hvammstanga rúm-
ar fjórar milljónir auk vaxta og
málskostnaðar. Maðurinn
hafði skrifað nafn sitt á þrjá
víxla eins og hann hafði gert
fyrir fyrirtækið Dalshraun 15
ehf. um árabil, en hann var
varamaður í stjórn félagsins.
Víxlarnir eru greiðsla fyrir-
tækisins til Ferskra afurða og
báru bæði bókari og fram-
kvæmdastjóri Dalshrauns ehf.
að maðurinn hefði séð um allar
fjárreiður fyrirtækisins án
þess að nokkur athugasemd
hefði verið gerð við það.
I hluthafaskrá er bókarinn
sagður með prókúra fyrirtæk-
isins en hún mun hafa starfað
sem fulltrúi stefnda. Þrátt fyr-
ir að hann hafi um árabil séð
um öll fjármál fyrirtækisins og
skrifað uppá marga víxla hafði
hann ekki heimild til þess og
því er honum nú gert að greiða
úr eigin vasa skuldina við
Ferskar afurðir.
Landssíminn sendir Póst- og fjarskiptastofnun kæru
Utlandaþjónusta Islands-
síma verði bönnuð
LANDSSIMINN sendi Póst- og
fjarskiptastofnun kröfu í gær þar
sem farið er fram á að Íslandssíma
verði þegar í stað bannað að bjóða,
skrá og taka við viðskiptavinum í
útlandaþjónustu með föstu forvali
sem auglýst er undir heitinu „Frí-
mínútur". I kröfu Landssímans
segir að samkvæmt fjarskiptalög-
um skuli fyrirtæki sem veita al-
menna fjarskiptaþjónustu birta
viðskiptaskilmála og gjaldski'á fyr-
ir alla þjónustu sína og að gjöld
skuli vera sundurliðuð svo notend-
ur eigi þess kost að að meta sjálftr
hvaða þætti þjónustu þeir vilji
kaupa. Islandssími hafi enga gjald-
skrá birt fyrir umrædda þjónustu
og því augljóslega gerst brotlegur
við fjarskiptalög.
Ennfremur segir í kröfunni að
kynning Islandssíma sé með slíkum
ólíkindum að svo virðist sem for-
svarsmenn fyrirtækisins hafi ekki
gert upp hug sinn varðandi gjald-
töku fyrir þjónustu sem verið sé að
falbjóða, engin grein sé gerð fyrir
gjaldtökunni utan fullyrðingar um
að kostnaður vegna útlandasímtala
lækki, en þeirri fullyrðingu fylgi
engin gögn til staðfestingar.
Gjaldskráin var ekki birt
vegna tækniörðugleika
Sigurður Ingi Jónsson, yfirmað-
ur viðskiptamótunar hjá Islands-
síma, sagðist, í samtali við Morgun-
blaðið í gær, vera hissa á þessum
viðbrögðum Landssímans. Hann
sagði að ætlunin hefði verið að birta
gjaldskrána um leið og byrjað var
að auglýsa þjónustuna.
„Ef við höfum gerst brotlegir við
einhver formsatriði þykir okkur
það miður. Gjaldskráin liggur fyrir
og það verður hægt að skoða hana á
vefnum hjá okkur núna sem allra
fyrst. Við áttum við smávægileg
tæknileg vandamál að etja, það var
ekki hægt að skoða vefinn okkar, en
það er verið að laga það nú. Þetta
var því tæknilegs eðlis en ekki neitt
sem átti að vera Landsímanum til
trafala,“ sagði Sigui'ður Ingi.
Þrir hafa látist úr heilahimnubólgu undanfarna þrjá mánuði
Mikilvægt að greina
siúkdóminn snemma