Morgunblaðið - 01.03.2000, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 1. MARS 2000 29
Að þekkja
sinn
Sj eikspír
Sjeikspír eins og hann leggur sig verður
frumsýnt í Iðnó í kvöld. Það er SVR, Sjeik-
spírvinafélag Reykjavíkur, sem stendur að
---------------------
sýningunni með stuðningi Leikfélags Is-
lands en án þess hefði sýningin ekki orðið
að veruleika. Hávar Sigurjónsson hitti vin-
ina þrjá ásamt leikstjóra.
SJEIKSPÍRVINAFÉLAG Reykja-
víkur er þriggja manna leikhópur
sem leikur Sjeikspír eins og hann
leggur sig á 97 mínútum. Leikararn-
ir þrír eru Friðrik Friðriksson, Hall-
dór Gylfason og Halldóra Geirharðs-
dóttir en leikstjóri og listrænn
leiðtogi er Benedikt Erlingsson.
Fyrsta spurningin sem þau leggja
fyrir sig þegar viðtalið hefst er hvort
þau eigi að leysa frá skjóðunni í ein-
lægni eða tala í nafni Sjeikspírvina-
félagsins. Segja satt eða skrökva.
Sameiginleg niðurstaða þeirra er að
segja satt. Til útskýringar þessum
formála segir Benedikt að þau hafi
frá upphafi haldið sig mjög stíft við
þá hugmynd sem verkið leggur til
grundvallar, að á bakvið sýninguna
standi leikaramir, Sjeikspírvinirnir
þrír.
„En auðvitað er þetta bara eins og
hver önnur sýning. Magnús Geir,
leikhússtjóri í Iðnó, valdi verkið, bað
mig að leikstýra því og ég hafði sam-
band við leikarana," segir Benedikt.
Á fjölunum í 15 ár
Leikritið Shakespeare eins og
hann leggur sig er 15 ára gamalt,
upphaflega samið og flutt af þremur
leikumm í Los Angeles. „Óþekktir
og peningalausir fengu þeir þessa
hugmynd að flytja kjamann úr öllum
verkum Shakespeares, og unnu sýn-
inguna að miklu leyti út frá spuna,“
segir Benedikt.
Sýningin sló svo eftirminnilega í
gegn að fimmtán ámm síðar er enn
verið að leika hana beggja vegna Atl-
antsála. Halldór segist hafa séð sýn-
inguna í London síðastliðið sumar og
fundist hún frábærlega skemmtileg.
„Ég hugsaði einmitt að þetta væri
leikrit sem mig myndi langa til að
leika í. Tveimur mánuðum síðar
hafði Benni samband við mig og
bauð mér að vera með. Frábært."
„Við höfum reyndar breytt hand-
ritinu talsvert, enda ýmislegt í fmm-
útgáfunni sem á ekki við núna 15 ár-
um síðar, eða vísar í eitthvað
séramerískt," segir Halldóra. „Pað
er líka ómögulegt fyrir okkur að
reyna að fylgja leiðbeiningum sem
byggjast á spuna annarra leikara,"
segir Halldór. „Pað var greinilega
mjög gaman hjá þeim og það varð
líka að vera gaman hjá okkur,“ segir
Benedikt. Undir þetta taka leikar-
arnir og segja að vinnan við sýning-
una hafi verið mjög skemmtileg.
„Líka mjög krefjandi því við höfum
samið tónlist, söngtexta og spunnið
inn í textann á ýmsum stöðum," seg-
ir Halldóra. „Þetta reynir líka mjög á
tækni og úthald leikaranna því mörg
atriðin em leikin mjög hratt, þau era
endurtekin á ýmsa vegu, búninga-
skipti em ótalmörg og textinn af öllu
tagi. Bæði uppmnalegur Sjeikspír
og annars staðar frá.“
„Ég leyfi mér að fullyrða að eftir
þessa vinnu stöndum við jafnfætis
fremstu Shakespearefræðingum
landsins því við höfum orðið að
kynna okkur mjög náið öll verk
Leikarar og
listrænir
stjórnendur
SJEIKSPÍR EINS OG HANN
LEGGUR SIG.
Þýðandi: Gísli Rúnar Jóns-
son
Leikstjóri: Benedikt Erl-
ingsson
Leikarar: Friðrik Friðriks-
son, Halldór Gylfason og Hall-
dóra Geirharðsdóttir
Leikmynd: Börkur Jónsson
Lýsing: Kjartan Þórisson
Framleiðandi: Leikfélag ís-
lands
Shakespeares. Nú getur maður rek-
ið ofan í sjálfskipaða Shakespeare-
fræðinga ýmiss konar rangfærslur
um Simli konung eða Jóhann land-
lausa,“ segir Halldór.
„Við höfum farið þá leið að spinna
okkar eigin útgáfur af sumum atrið-
anna, önnur leikum við nánast
óbreytt og annað höfum við samið
upp á nýtt alveg frá gmnni. Þetta er
sambland af þýðingu, aðlögun og
frumsköpun."
Líða ekki fyrir fáfræðina
En er þetta Shakespeare eins og
hann leggur sig?
Þau horfa hvert á annað. „Nei, það
er varla hægt að segja það. Þetta er
leikrit sem hefur það göfuga mark-
mið að skemmta áhorfendum. Og til
þess beitum við ýmsum ráðum. Ég
held að áhorfendur þurfi ekki að
þekkja neitt til verka Shakespeares
til að njóta sýningarinnar. Reyndar
er ég ekki viss um að fólk verði miklu
nær um snilli Shakespeares eftir
sýninguna en það er önnur saga,“
segir Benedikt.
„Það er alveg klárt að þeir sem
þekkja eitthvað til verka Shakesp-
eares hafa forskot á hina. Þeir hins
vegar líða ekkert fyrir fáfræðina og
geta notið sýningarinnar þrátt fyrir
það,“ segir Halldóra.
Til að væntanlegir áhorfendur fái
hugmynd um hvernig tekið er á
leikritunum má nefna að hið blóði
drifna leikrit Títus Andronikus er
leikið sem matreiðsluþátturinn Eld-
hús sadistans, kóngaleikritin era
meðhöndluð sem handboltaleikur og
Hamlet verður kennslustund í leik-
tæknibrögðum og sífellt hraðari end-
urtekningum. Þá era áhorfendur
virkjaðir til þátttöku á mjög skap-
andi og skemmtilegan hátt. „Það má
nefna að Makbeð-leikþátturinn er al-
gjörlega okkar smíð og ýmsu öðru
höfum við bætt við, t.d. í samskiptum
leikaranna þriggja meðan á flutning-
num stendur," segir Benedikt.
Sjeikspírsk óheilindi
í bland við allt þetta fléttast svo
átök og listrænn ágreiningur leikar-
Morgunblaðið/Þorkell
Eldhús Sadistans eða Títus Andróníkus í hnotskurn.
Morgunblaðið/Þorkell
,Og þú, Brútus.“ Júlíus Sesar afgreiddur í snatri.
anna þriggja um flutninginn og ást-
ríður sem oftast nær tilheyra leik-
persónum fá útrás í samskiptum
leikaranna á milli atriða og meðan á
þeim stendur. Veldur þetta ýmiss
konar uppákomum meðan á sýning-
unni stendur.
„Þetta er auðvitað nokkuð sem
ekki er hægt að sjá fyrir og getur
breyst frá einni sýningu til ann-
arrar,“ segir Halldóra alvarlega.
„Enda er listrænn ágreiningur einn
alvarlegasti ágreiningur sem upp
getur komið. Við þekkjum öll sam-
keppnina í leikhúsinu og hve langt
leikhúsfólk er tilbúið að ganga til að
ná fram markmiðum sínum. I þess-
ari sýningu er kjörinn jarðvegur fyr-
ir sjeikspírsk óheilindi."
I því samhengi má nefna að í upp-
mnalegu sýningunni vom leikararn-
ir þrír allir karlkyns en hér er einn
þeirra óumdeilanlega kvenkyns.
Skýring á því er reyndar gefin í sýn-
ingunni þegar Friðrik leikari segir
að leikhúsið hafi ekki haft efni á að
ráða þrjá karlleikara. „Þetta gengur
alveg frábærlega vel upp og truflar
okkur Friðrik ekkert," segir Hall-
dór. Halldóra þakkar honum kurt-
eislega fyrir.
Og nú er greinilegt að Sjeikspírv-
inirnir þrír era komnir á skrið, æf-
ingarhléinu lokið, samkeppnin hafin
að nýju og hin sígildu og sívinsælu
óheiUndi búin að fá byr undir báða
vængi. Ekki seinna vænna, fmmsýn-
ingin vofir yfir í kvöld klukkan átta.
AP
Táknsögulegar
tölvuverur
NEMENDUR listaakademíunn-
ar í Berlín flytja leikþátt við bás
þýska efnahagsráðuneytisins á
Cebit vörusýningunni í Hanno-
ver í Norður-Þýskalandi.
Myndirnar þrjár sýna tákn-
sögulegar verur, Netverunni
„Eldvegg“, fyrir miðju, stafar
hætta af tölvuþrjótinuin til
vinstri og tölvuvírusinum til
hægri.
En Cebit er stærsta tölvu- og
upplýsingatækni vörusýning
sem um getur.