Morgunblaðið - 16.03.2000, Blaðsíða 50

50 FIMMTUDAGUR 16. MARS 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Jón Árnason
fæddist í Stykk-
ishólmi 23. desember
1928. Hann lést á
Sjúkrahúsi Reykja-
víkur 8. mars síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Árni Jónsson, f. 27.
aprfl 1895, d. 16. júlí
1962, og Guðbjörg
Guðmundsdóttir, f.
10. júní 1904, d. 15.
desember 1999. Þau
eignuðust fjögur
börn. Þau eru: Stein-
unn, f. 1927; Jón sem
hér er minnst; Katrin, f. 1930; og
Kristín Sólborg, f. 1932.
Jón kvæntist 26. september 1958
Þórhildi Halldórsdóttur, kennara,
f. 5. desember 1928. Hún er dóttir
hjónanna Katrínar Sigurðardótt-
ur, f. 23. október 1906, d. 3. ágúst
1998, og Halldórs Sölvasonar,
kennara, f. 16. september 1897, d.
31. maí 1971. Börn
Þórhildar og Jóns eru:
1) Halldór, læknir, f.
30. aprfl 1951, kvænt-
ur Dagmar Völu Hjör-
leifsdóttur, dýra-
lækni, f. 25. mars
1951. Börn þeirra eru
Hjörleifur, Þórhildur
og Sigurþór. Hjörleif-
ur er kvæntur Krist-
ínu Stefánsdóttur.
Þórhildur er í sambúð
með Þórði Þ. Þórðar-
syni og þeirra barn er
Arína Vala. 2) Guð-
björg, meinatæknir, f.
31. desember 1959, gift Trausta
Leifssyni, tölvunarfræðingi, f. 18.
október 1959. Börn þeirra eru Jón
Árni, Bjarki og Bergþór.
Jón lauk gagnfræðaprófí frá
Héraðsskólanum á Laugarvatni
1947, kennaraprófi frá Kennara-
skóla Islands 1949 og iþróttakenn-
araprófi frá Iþróttakennaraskól-
anum á Laugarvatni 1950. Hann
stundaði framhaldsnám við Dan-
marks Lærerhojskole 1964-65.
Lauk leiðsögumannsprófi 1977.
Hann fór kynnisferðir og á styttri
námskeið til Danmerkur, Svíþjóð-
ar, Englands, Þýskalands, Banda-
rfkjanna og Kína. Einnig lengri og
skemmri námskeið hérlendis.
Jón var kennari við barnaskól-
ann í Borgarnesi 1950-51, Laugar-
nesskólann í Reykjavík 1951-1952,
við Langholtsskólann í Reykjavík
1952-1967, þar af yfirkennari frá
1961. Hann var skólastjóri við Ár-
bæjarskólann 1967-1987. Hann
vann sem leiðsögumaður á sumrin
frá 1977
Jón vann talsvert að félagsmál-
um, var m.a. í stjórn Stéttarfélags
barnakennara, Skólastjórafélags
Reykjavíkur og Gigtarfélags Is-
lands.
Jón ólst upp í foreldrahúsum í
Stykkishólmi, flutti síðar til
Reykjavíkur og bjó með eiginkonu
sinni og börnum í mörg ár í Efsta-
sundi 45. Síðustu 30 árin bjuggu
þau í Skeiðarvogi 125.
Jón verður jarðsunginn frá
Langholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 15.
Sóltérsortna.
Sígurfoldíraar.
Hverfaafhimni
heiðarstjömur.
(ÚrVöluspá)
Hann Jón tengdafaðir minn var sá
burðarstólpi sem öll ættin hvfldi á.
Þegar við hjónin kynntumst var Jón
skólastjóri í Árbæjarskóla. Heimili
hans og Þórhildar konu hans í Skeið-
arvogi 125 hefur verið fastur punktur
í tilveru okkar síðastliðin 30 ár. Þar
hófum við hjónin búskap í kjallaran-
um, dóttir þeirra hjónanna einnig og
elsta bamabamið. Það má því segja
að mörg hjónabönd hafi byrjað í
Skeiðarvoginum. Þar hefur alltaf
verið opið hús fyrir börn og bama-
böm.
Jón kenndi alla sína ævi bömunum
að meta það sem hann hafði sjálfur
svo mikinn áhuga á. Og það var ekki
svo lítið. Náttúra íslands með öllum
sínum fjölbreytileika. Steinana,
plöntumar, blómin og grösin, fugl-
ana og hið villta dýralíf. Best undi
hann sér á ferðalögum um okkar
fagra land þar sem hann gat frætt
samferðamenn sína um allt sem fyrir
augað bar. Saga staðanna og náttúra
ofin saman. Þar var hann upp á sitt
besta. Sérstök unun var að fara með
honum um Snæfellsnesið, hans
æskuslóðir þar sem hann kunni skil á
hverjum stokk og steini. Myndimar
^sem hann teiknaði af Snæfellsjökli
era fallegar, sérstakar og í miklu
uppáhaldi hjá okkur sem eigum
myndir eftir hann. Jón var nefnilega
ekki einungis frábær kennari, leið-
sögumaður og náttúraunandi. Hann
var listhneigður og gerði ótrúlega
fallegar myndir, bæði með tússi, lit-
um og ekki síst úr íslenskum stein-
um, sem hann tíndi, flokkaði, muldi
niður og gerði listaverk úr. Silfur-
smíði stundaði hann líka og gerði
fagra gripi bæði úr silfri og öðram
málmum. Hann unni fögram verkum
og fór oft á málverkasýningar og
málverkauppboð. Bókband lærði
hann líka því menntamaður eins og
hann vildi hlúa vel að gömlum bók-
um.
Þrátt fyrir liðagiktina sem hrjáði
hann síðustu árin stundaði hann leið-
sögumannsstarfið eins lengi og hann
gat. Alltaf gátu barnabömin leitað
fróðleiks hjá honum því þar var
ótæmandi viskubrannur. Hjálpfúsari
og greiðviknari maður en Jón var er
vandfundinn. Alltaf var hann reiðu-
búinn að aka okkur ættingjunum á
milli staða hvenær sólarhrings sem
var. Þrátt fyrir miklar annir var allt-
af tími íyrir greiðvikni.
Við minnumst hans sem hins
sterka máttarstólpa fjölskyldunnar,
kennarans sem alltaf var tflbúinn að
veita af visku sinni. Hann var kallað-
ur brott of fljótt og þurfti að bera
þungar byrðar síðustu árin þar sem
heilsan fór síversnandi. En hann
kvartaði ekki og bar sig vel fram á
síðasta dag. Það er skarð fyrir skildi
sem ekki verður fyllt.
Deyrfé,
deyja frændur,
deyrsjálfuriðsama;
en orðstír
deyraldregi,
hveimer sérgóðangetur.
(Úr Hávamálum)
Dagmar Vala Hjörleifsdóttir.
Fyrir fáeinum dögum sat ég hjá
afa mínum þar sem hann lá uppi á
spítala og hélt í hönd hans. Hann
sagði ekki neitt enda þurfti þess ekki.
Minningarnar skutust upp í huga
minn hver á eftir annarri.
Ekki var ég hár í loftinu þegar
hann kenndi mér mannganginn og
tefldum við oft hvor við annan, ekki
var það verra þegar hann leyfði mér
að skáka og jafnvel máta. Fyrir skák-
tímabilið vorum við iðnir við að spila
hið sívinsæla ólsen-ólsen.
Reynsla hans í kennslu hjálpaði
mér mikið á fyrripart skólagöngu
minnar. Hann hjálpaði mér m.a. að
ná tökum á lestrinum. Hann þekkti
landið eins og handabakið á sér og
var mér traust stoð í landafræðinni.
Afi var einnig besta danska orðabók
sem ég hef komist í tæri við, ávallt
þegar strembin orð bára á góma var
flett upp í afa.
Hann átti heljarmikið bókasafn (að
mínu mati), þar var að finna margar
forvitnilegar bækur um framandi
lönd og menningu, sem mér þótti
gaman að glugga í. Afi var býsna
lunkinn við að teikna og mála. Eg
man vel eftir honum við þá iðju.
Afi var með veiðidellu. Hann var
slyngur við að fanga fiska og veiddi
hann þá ófá. Litlum gutta þótti einnig
gaman að litríkum flugunum sem
geymdar vora í kjallaranum. I kjall-
aranum var einnig hið stórkostlega
steinasafn, í því vora steinar sem
hann sankaði að sér á ferðum sínum
um landið. Ekki var það verra þegar
hann gaukaði að mér glitrandi gull-
mola. Mér þótti það líka fróðlegt þeg-
ar hann útskýrði fyrir mér nöfn
þeirra en á þeim kunni hann góð skil.
Afi unni menningu og náttúra Is-
lands afar mikið.
Afi var vitur og góður maður, hönd
hans var hlý og styrk. Nú hefur afi
fengið hvíldina og hugga ég mig við
það að hann þjáist ekki lengur. Elsku
afi, þakka þér fyrir ómetanlegar
minningar sem munu fylgja mér alla
tíð.
Jón Árni Traustason.
Við viljum þakka afa fyrir allar
minningar og leiðsögn sem hann hef-
ur veitt okkur í gegnum lífið. Heimili
afa og ömmu í Skeiðarvogi hefur ætið
verið umvafið kærleika og táknað ást
og umhyggju.
Afi var ævintýramaður mikill, með
stutt í brosið og ferðasögumar.
Kennarinn og leiðsögumaðurinn
vísaði oft leiðir og gerir enn, hvort
sem það var meðvitað eða ómeðvitað.
Kærar minningar era þær ótal
veiðiferðir og útilegur sem við fóram
í til Þingvalla. Þolinmæði og agi vora
í fyrirrúmi þar sem beðið var eftir
kippnum í flotholtinu. Biðin var að
jafnaði löng og fylgdumst við því með
afa úti í vatninu þar sem hann stóð
einbeittur og áhyggjulaus eins og
klettur í vöðlunum sínum. Hann var
mikill veiðimaður og tíðar vora gægj-
umar inn í skáp til þess að skoða
þessar gífurlegu stangir og öflugu
byssur. Stolt afa og göfugmennska
var einnig reist á stöðugum granni,
sem hann ætíð leyfði fjölskyldunni að
styðjast við.
Mörg vora þau sumrin sem við
systkinin dvöldumst hjá afa og
ömmu, þegar við voram búsett í Sví-
þjóð með foreldram okkar. Hlýlegur
agi ríkti á heimilinu, allt frá því að
sýna hvemig ætti að brjóta fotin sín
ARNÞRUÐUR
BERGSDÓTTIR
+ Amþrúður
Bergsdóttir
fæddist í Reykjavík
18. september 1948.
Hún lést á heimili
sinu f Reykjavík 3.
febrúar síðastliðinn
og fór útför hennar
fram frá Fossvog-
skirkju 10. febrúar.
Kveðja til þín, elskú
Adda mín,
„Einstakur“erorð
sem notað er þegar lýsa á
því sem engu öðru er líkt.
Faðmlagi eða sólarlagi
eða manni sem veitir ástúð
meðbrosieðavinsemd.
„Einstakur" lýsir fólki
semstjómastafrödd
hjarta síns
oghefuríhugahjörtu
annarra.
„Einstakur" ávið þá
semerudáðirogdýr-
mætir
og skarð þeirra verður
aldreifyllt.
„Einstakur“ er orðið sem
bestlýsirþér.
(G.V.)
Ég sendi Friðriki,
börnum, tengdabörn-
um, barnabami, for-
eldram, öðram aðstan-
dendum og vinum samúðarkveðjur
við fráfall Óddu um leið og ég kveð
kæra vinkonu.
Anna Björg og fjölskylda.
almennilega saman til þess að hlýða
yfir íslenskan stfl. Ef enginn tími
vannst til þess að skreppa í útilegu
var tjaldað í garðinum. Þar endur-
speglaðist prúðmennskan í snyrti-
leikanum og góðri skipulagningu. Afi
var mikill garðyrkjumaður.
Fegurðin ríkti einnig í öllum öðr-
um listrænum hæfileikum hans.
Söfnun á steinum og smíði úr þeim í
fegurstu skartgripi og listaverk var
töfram líkt. Myndlistina hafði hann
líka á valdi sínu og var Snæfellsjökull
gjarnan notaður sem innblástur.
Ævintýraleitin og ferðahugurinn
bar hann langar leiðir og munum við
vel eftir ferðasögum hans frá Kína og
íramandi glaðningi þaðan.
Við systkinin voram ætíð stolt af
tillitssemi og göfugmennsku afa.
Vertu sæll elsku afi skafi.
Hjörleifur, Þórhildur
og Sigurþór.
Það er sólbjartur dagur í ágúst á
síðasta ári. Við eram á ferð um Vest-
firði, fjórar systur, ásamt mökum.
Einn þeirra vill sýna okkur staðinn
þar sem Gísli Súrsson féll og við fáum
nákvæma lýsingu af atburðinum þar
sem við stöndum á þjóðveginum.
Þetta er Jón Arnason, skólastjóri og
leiðsögumaður, minn kæri mágur og
vinur sem hér er kvaddur.
Ég mun hafa verið um fermingu er
ég kynntist Jóni. Hann var þá að
draga sig eftir eldri systur minni
Þórhildi. Ég man hvað ég dáðist að
þessum glæsilega manni og fannst
hann fróður og skemmtilegur. Þetta
álit mitt á Jóni hefur ekkert breyst í
gegnum árin.
Hann var hafsjór af fróðleik um
landið okkar og ánægðastur var hann
ef saga úr fomsögunum gat fylgt
með lýsingu á staðháttum. Hann
vann svo sannarlega heimavinnuna
sína, hvort sem framundan var
kennsla, skólastjóm eða leiðsögn í
ferðalagi. Þess vegna var hann svo
vinsæll meðal nemenda og ferða-
langa.
A sjötta áratugnum var bílafloti
landsmanna ólíkt fátæklegri en nú
er. Það þótti því tíðindum sæta í fjöl-
skyldunni er Þórhildur og Jón fjár-
festu í gömlum bfl. Nú var farið í
sunnudagsökuferðir um nágrenni
Reykjavíkur. Ekki var litla fjölskyld-
an ein í þessum ferðum því mágkon-
an fékk að fljóta með eða foreldrar og
vinir. Seinna, þegar við systurnar
giftumst, stækkaði bflafloti fjölskyld-
unnar. Þá var stundum farið saman í
feralög. Oft var farið á Snæfellsnesið,
en þaðan var Jón ættaður. Þessi sið-
ur lagðist síðan af með hækkandi
aldri og vaxandi stærð fjölskyldn-
anna.
En í sumar var ákveðið að við eldri
systumar fjórar ásamt mökum fær-
um á Vestfirðina. Yngsta systirin
hafði þá þegar farið þangað ásamt
manni sínum.
Leigðum við hús Kennarasam-
bandsins á Súðavík. Þar áttum við
dásamlega viku í blíðviðri, ferðuð-
umst um og nutum leiðsagnar Jóns.
Þetta var síðasta ferðalag hans í
þessum heimi.
Ég veit að hjartahlýja, menningar-
þorsti og skapfesta Jóns Árnasonar
munu koma fram í afkomendum
þeirra Þórhildar.
Við Birgir sendum aðstandendum
Jóns innilegar samúðarkveðjur og
biðjum guð að styrkja þau á þessari
sorgarstundu.
Far þú í friði, kæri mágur.
Sigrún Halldórsdóttir.
Mig langar að kveðja fomvin minn
Jón Arnason nokkrum orðum. Mér
varð veralega hverft við fráfall hans,
þar sem ég hafði hitt hann fyrir tæp-
um þremur mánuðum við útför móð-
ur hans og þótti ekkert benda til svo
snöggra endaloka, enda þótt styrkur
hans væri nokkuð farinn að gefa sig.
Þegar ég fluttist í Stykkishólm
sumarið 1937, þá rétt orðinn níu ára,
varð Nonni Áma jafnaldri minn fijót-
lega á vegi mínum, prúður og fríður
efnispiltur og góðum gáfum gæddur.
Við bundum með okkur trygga vin-
áttu, og varð hann bekkjarfélagi
minn og nánasti leikfélagi út bama-
skólaárin, sem ég lauk þar vorið
1941, í þann mund, sem ég fluttist
þaðan. Fjögur ár era ekki langur tími
af heilli mannsævi, en orka sterkt á
bamshugann sem mótunarár, og þá
era hnýtt bönd, sem rakna ekki, þótt
vík verði milli vina. Við völsuðum víða
um bæinn og grenndina, einkum á
þeim dýrlegu sumram, sem þá gáf-
ust, ýmist tveir saman eða með öðr-
um góðvinum, og var Eykon, síðar
ritstjóri og þingmaður, hvað tíðast í
hópi með okkur, en margra annarra
er og ljúft að minnast í smærri eða
stærri hópum.
Við sóttum hvor annan heim eftir
atvikum, og er mér minnisstætt, hve
heimili hans stóð mér ætíð opið og
hve hlýlega Guðbjörg móðir hans tók
mér, rétt eins og ég væri hennar ann-
ar strákur, en af Ama föður hans,
vinnusömum og hljóðlátum ágætis-
manni, hafði ég að sjálfsögðu minna
að segja. Þrjár elskulegar dætur
prýddu þeirra litla en notalega hús,
þar sem hjartarúm skapaði húsrúm.
Steinunn var okkur árinu eldri og
bekkjamautur okkar annað hvert ár
í veltibekkjakerfi okkar litla skóla, og
þá alltaf hæst, enda öllum kostum
búin. Vora því að vonum einnig
nokkrir dáleikar með okkur. Öll vora
þau systkin námfús og kappsöm,
enda þeim innrættar allar góðar
dyggðir. Hafa þau borið þann arf
fram í gildan sjóð, svo sem skýrt
kemur fram af starfi þeirra Jóns og
Steinunnar að forstöðu fyrir Árbæj-
arskóla.
Leiðir okkar skildi við brottför
mína úr Hólminum og náms- og
framabrautir svo ólíkar upp frá því,
að endurfundir hafa því miður verið
strjálir. En sum vinátta er svo einlæg
og trygg, að fölnar ekki við fjarvistir.
Því höfum við Jón og fjölskylda hans
alltaf glaðst jafn innilega við stopula
endurfundi. Þegar tjaldið fellur nú að
baki míns kæra æskuvinar, er
ástæða til að þakka honum og hans
fólki allt, sem þau hafa verið mér, og
að biðja þeim öllum Guðs blessunar.
Bjami Bragi Jónsson.
Ég vissi margt um Jón Árnason
áður en ég hafði séð hann. Nýkominn
frá námi kenndi ég unglingabekk er
hafði haft Jón fyrir kennara, meðal
annars í íslensku. Þar fékk ég ýmis-
legt að heyra um manninn er ég sjálf-
ur átti eftir að sannreyna. Eins varð
mér fullljóst að þessir unglingar litu
á það er Jón hafði kennt þeim, sér-
staklega í íslenskunni, sem jafn
óhagganlegt og kæmi það frá al-
mættinu sjálfu. „Hann Jón Ámason
sagði það.“
Er við hittumst fyrst var Jón með
lax í poka er þurfti að koma í
geymslu. Við áttum okkar upp-
áhaldsár í Isafjarðardjúpi. Langa-
dalsá hjá mér, Laugardalsá hjá Jóni.
Síðar kom Miðfjarðaráin. Þar áttum
við góða daga, gjarnan tveir um
stöng.
Við þessi fyrstu kynni var fast-
mælum bundið að ég kæmi til hans í
kennslu við Árbæjarskóla að ári.
Skólinn var á þessum tíma stofnun í
mótun með metnaðarfullan og
stjómsaman foringa. Einnig af-
bragðs starfslið sem margt vinnur
þar enn, þar á meðal „stelpurnar
hans Jóns“.
Jón náði oft fram málum sem öðr-
um var ekki lagið. Eitt af hans meist-
araverkum var er hann benti norður
fyrir íþróttahús skólans og sagði
„Hér vil ég fá sundlaug". Menn urðu
svo hissa að fátt varð um andsvör og
sundlaugin kom. Ein besta kennslu-
laugin í Reykjavík.
Jón kunni vel að vera í sviðsljósi og
nýttust þeir eiginleikar hans mæta
vel, bæði við stjórnun skólans og ekki
síður í leiðsögumannsstarfi, sem
hann sinnti af hreinni snilld þegar
hann fékk tíma og tækifæri til.
Að áeggjan Jóns gerðist ég sjálfur
leiðsögumaður. Unnum við oft og vel
saman á því sviði og kenndi hann mér
margt. Ékki var verra að það væri
um bjarta vomótt. En ég hafði líka
launað honum að nokkru með því að
gera hann að tímatökustjóra á fyrstu
sérleið í fyrsta ralli á íslandi. Þar var
réttur maður á réttum stað sem naut
sín vel.
Við urðum fljótt góðir félagar. Eft-
ir að ég varð hans nánasti samstarfs-
maður við skólann gat komið fyrir að
við ræddum álitamál af fullri
hreinskilni svo að sýndist sitt hvor-
um. En undantekning var að við vær-