Morgunblaðið - 17.03.2000, Blaðsíða 46

^6 FÖSTUDAGUR 17. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Vilborg Guð-
raundsdóttir ljós-
móðir fæddist á
Næfranesi í Mýra-
hreppi, Dýrafirði 21.
nóvember 1920. Hún
lést á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Isa-
firði 4. mars síðast-
liðinn og fór útför
hennar fram frá
Núpskirkju í Dýra-
firði 11. mars.
Langt og blessunar-
ríkt ævistarf er að
baki. Kvöldgeislar eilífrar friðsæld-
ar ellinnar bera birtu yfir langa veg-
ferð.
Vilborg Guðmundsdóttir ljósmóð-
ir, Bogga, átti fjölþætt æviskeið.
Jafnt ljósmóðurstarfi var hún hús-
freyja á gestkvæmu heimili sem
ávallt stóð opið gestum og gangandi
og var þar oft glatt á hjalla í vina-
hópi. SKjótt dró þó ský fyrir sólu er
þau hjónin Haukur og Bogga urðu
fyrir þeini þungu raun, fyrir rúmum
þrjátíu árum, að missa einkason sinn
og tvo bróðursyni hennar af slysför-
um. Þá sýndu þau ótrúlegan styrk
og æðruleysi og miðluðu öðrum af
sálarró sinni. Gleðigjafar urðu þeim
einkadóttirin Margrét og fósturson-
urinn Torfi og þeirra fjölskyldur.
Haukur og Bogga voru mjög sam-
hent. Hann var söngstjóri og
kirkjuorganisti og fóru kóræfingar
yfirleitt fram á heimili þeirra. Var
húsfreyjan þar mikil driffjöður enda
bæði söng- og ljóðelsk. Mikla unun
hafði Bogga af gróðurstörfum. Hún
hafði næmt auga fyrir hverri jurt,
sem gægðist upp úr moldinni í
'gróandanum, fuglalífi og lækjarnið.
Um árabil hafði hún umsjón með
garðinum Skrúð á Núpi.
Þar naut hún þess að
fegra og prýða svo að
eftir var tekið.
Ljósmóðurstörfin
stundaði Bogga í Dýra-
firði og fór þá tíðum erf-
iðar vetrarferðir til
Þingeyrar. Aldrei lét
hún bilbug á sér finna
þó að veður væru mis-
jöfn.
Eftir að þau hjónin
fluttu til Þingeyrar tók
Bogga að sér forstöðu
sjúkraskýlisins ásamt
ljósmóðurstarfinu. Óhætt er að full-
yrða að þar var hún í forystu við að
setja á stofn aðstöðu fyrir aldraða.
Alla tíð var umönnun og samúð
með þeim sem voru hjálparþurfi rík-
ur þáttur í fari Boggu. í starfi var
hún afkastamikil og ávallt fylgdi
henni gleðiblær. Hún var starfsöm
með afbrigðum. Ung var hún nem-
andi á Tóvinnuskólanum á Sval-
barðsströnd og vann þar fallega
muni sem prýddu heimilið. Á efri ár-
um fékkst hún enn við handavinnu
og föndur og var þá sem fyrr listfeng
og hugmyndarík.
Haukur og Bogga bjuggu síðustu
árin í nábýli við Margréti og fjöl-
skyldu hennar. Eftir að Haukur lést
naut Bogga þess að vera í návist
dótturbarnanna sem voru mjög
hænd að ömmu sinni.
Eg vil að lokum, fyrir hönd fjöl-
skyldu minnar, þakka Boggu, svil-
konu minni, fyrir samfylgdina gegn-
um árin og það hversu umönn-
unarsöm þau hjónin voru við
barnahópinn á efri hæðinni. Minn-
umst við öll þeirra gleðistunda sem
fjölskyldurnar áttu saman og bregða
birtu á bernsku- og æskuár barn-
anna á Núpi.
Elsku Magga, Torfi og fjölskyld-
ur. Innilegar samúðarkveðjur frá
okkur Valda._
Áslaug S. Jensdóttir.
Við andlát Vilborgar Guðmunds-
dóttur frá Núpi hvarflar hugurinn
aftur til miðbiks liðinnar aldar. Á
þeim árum var búskapur á Núpi og
starfsemi við héraðsskólann með
miklum blóma. Vilborg, sem þá var
nýlega orðin ljósmóðir héraðsins,
var nýgift Hauki Kristinssyni, sem
bjó félagsbúi á Núpi með Valdimar
bróður sínum og Áslaugu Jensdótt-
ur konu hans. Á þessum árum var
barnaskóli á Núpi fyrir alla sveitina,
að Ingjaldssandi undanskildum.
Þeim börnum sem áttu langt að
sækja í skóla var komið fyrir á heim-
ilum á Núpi. Eg var svo heppinn á
minni tíð í barnaskóla að vera komið
fyrir hjá Hauki og Vilborgu í tvo vet-
ur, en fyrsta ár mitt í skólanum var
ég vetrarpart hjá Hauki og ráðs-
konu hans Elinborgu Össurardótt-
ur. Lengri var dvöl mín í barnaskól-
anum ekki. Haukur var maður
hógvær og vandaður til orðs og æðis
en glettinn þegar við átti. Hann var
organisti kirkjunnar á Núpi og ann-
aðist póstdreifingu í ytri hluta sveit-
arinnar. Því fékk drengurinn, sem
kominn var á heimilið, stundum
þann ábyrgðarmikla starfa að fara
með póstinn út í Hlíð, heimili þeirra
Hjaltlínu Guðjónsdóttur og Sig-
tryggs Guðlaugssonar prófasts og
skólastjóra, sem þá var kominn hátt
á níræðisaldur. Hjaltlína kom ævin-
lega til dyra og fyllti vasa póst-
sveinsins með rúsínum og sveskjum.
Þess vegna þótti honum gott að fara
í þessar sendiferðir þótt ekki væri
honum boðið í bæinn því Hjaltlína
var annáluð snyrtimanneskja en
drengurinn stundum votur í fæt-
urna. Hann fékk því ekki að kynnast
leyndardómum þessa litla og snotra
húss fyrr en mörgum árum seinna
að hann átti þangað leið í lækniser-
indum. Ekki man ég til þess að
Haukur legði sig sérstaklega fram
um að leiðbeinamér um námsefnið
en hann kunni svör við öllu sem ég
spurði hann um. Vilborg, aftur á
móti, sýndi mér móðurlega um-
hyggju og aga. Eg var látinn reikna
við eldhúsborðið og hún leiðrétti mig
fyrirhafnarlaust meðan hún undir-
bjó kvöldmatinn. Mig grunar að
stærðfræðin hafi verið henni auð-
veldur leikur því margir góðir verk-
fræðingar eru í hennar ætt. En hún
gætti þess að kúristinn næði ekki al-
gerum tökum á drengnum og sendi
hann því út að leika sér þegar henni
fannst nóg lesið fyrir næsta dag. Þá
var ekki í kot vísað á efri ýiæðinni
þar sem glæsilegar dætur Áslaugar
og Valdimars uxu úr grasi eða leika
sér við jafnaldrana í næstu húsum.
Á þessum árum var ein skólastofa
í barnaskólanum þar sem öllum ár-
göngum var kennt samtímis. Þar var
líka aðeins einn kennari, Svava Ól-
afsdóttir Thoroddsen frá Vatnsdal
við Patreksfjörð, en hafði nú búið og
starfað á Núpi í rúm tíu ár og gifst
Jóni Zóphaníassyni kennara. Svövu
var einstaklega sýnt um að láta nem-
endur sína læra fyrirhafnarlítið og
aldrei man ég eftir því að hún þyrfti
að beita aga við nemendur, en
smáhrekkjum og glensi tók hún með
jafnaðargeði. Hún kom öllum til
nokkurs þroska og ótrúlega margir
úr þessum tiltölulega fámenna nem-
endahópi héldu síðan til langskóla-
náms.
Þegar ókunnugir blaða í gömlum
ljósmyndabókum á heimili mínu
verður stundum fyrir þeim mynd af
ungum dreng með stórar kinnar,
undirhöku og alltof miklum utan um
sig. Vilborg var lagin í eldhúsinu og
bjó til góðan mat og hún vildi ekki
láta drenginn frá sér nema vel alinn.
Fljótt hurfu þó þessi velmegunar-
einkenni eftir að hann hvarf úr
hennar umsjá.
I huga mínum minnist ég Vilborg-
ar, eða Boggu á Núpi eins og hún var
jafnan kölluð af kunnugum, sem
hressilegrar konu og traustvekjandi,
en þessir eiginleikar nýttust vel í
starfi hennar sem ljósmóðir. Hún
hafði stórt hjarta sem best kom í ljós
þegar systir mín og mágkona henn-
ar veiktist og dó frá fimm ungum
börnum. Var hún þá bróður sínum
og börnum hans stoð og stytta. Þeg-
ar yngsta barnið kom á skólaaldur
tóku þau Haukur það til sín og ólu
það upp sem sitt eigið.
Hún var framúrskarandi bamgóð,
eins og ég fékk sjálfur að reyna, og
til
hennar hópuðust börn til sumar-
dvalar. Þau Haukur máttu reyna þá
þungu sorg að missa einkason sinn
af slysförum og tvö börn önnur þeim
nákomin sem voru hjá
þeim í sveit. Þrátt fyiir þessa ógn-
aratburði merktist ekki að hún hefði
glatað glaðværð sinni eða lífsþrótti
sem fylgdu henni alla tíð. Að leiðar-
lokum þakka ég samfylgdina fyrir
hönd fjölskyldu minnar á Mýrum og
ég minnist um leið með gleði liðinna
daga á heimili Hauks og Vilborgar á
Núpi.
Davíð Gíslason.
Vilborgu kynntist ég þegar ég
flutti á Hlíf. Alltaf gat ég farið til
hennar með prjónana mína og hvað
sem var ef ég þurfti á hjálp að halda.
Hún var alltaf tilbúin að veita að-
stoð. Eftir að hún veiktist og átti erf-
iðara með að fara um fór ég til henn-
ar flesta daga. Ef ég kom ekki spurði
hún eftir því hvort Lára hefði sést í
dag. Svona var umhyggja hennar.
Hún var góð kona og gott að hafa
fengið að kynnast henni. Elsku Vil-
borg, takk fyrir allt. Margréti dóttur
hennar og öðrum aðstandendum
votta ég mína dýpstu samúð og bið
góðan Guð að styrkja þau í sorginni.
Blessuð sé minning Vilborgar
Guðmundsdóttur.
Lára Magnúsdóttir, Hlíf.
VILBORG
GUÐMUNDSDÓTTIR
+ Sveinn Björns-
son fæddist í
Reykjavík 23. júlí
1926. Hann lést á
Landspitalanum 28.
febrúar síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Bústaða-
«■„ kirkju 7. mars.
Sveinn átti langan og
farsælan starfsferil að
baki og gegndi þar að
auki mörgum trúnaðar-
störfum um ævina. Eg
ætla ekki að lýsa því
nánar hér, það munu
aðrir sem betur þekkja til vafalaust
gera. Eg mun frekar minnast Sveins
eins og hann kom mér fyrir sjónir
sem tengdafaðir. Við Sveinn hitt-
umst fyrst fyrir um 17 árum þegar ég
kynntist dóttur hans, Þórunni. Ekki
man ég hvaða hugmyndir ég gerði
mér um hann þá, hafði þó eitthvað
heyrt að hann væri mjög ákveðinn
w maður. Það kom því þægilega á óvart
að hann reyndist vera hin þægileg-
asti í öllum samskiptum.
Á þessum árum vildi hann gjaman
tefla og spjalla inni á kontór í Grund-
arlandi, en ég hafði
sjaldnast roð við hon-
um. Það var helst að
hann gleymdi sér í frá-
sögu af einhverju atviki
frá skólaárunum í
Bandaríkjunum að ég
fékk rýmri umhugsun-
artíma en allt kom fyrir
ekki.
Á þessum árum er
við kynntumst fyrst
varð Sveinn forstjóri
SVR eftir langt starf
sem forstjóri Iðntækni-
stofnunar. Að skipta
um starf og fara í annað
krefjandi starf á sextugs aldri er ekki
heiglum hent en Sveini tókst það með
ágætum og naut sín vel í sínu nýja
starfi. Á þeim árum bjuggum við í
Svíþjóð og ef Sveinn átti erindi á
fund kollega sinna einhvers staðar á
Norðurlöndum tók hann gjarnan á
sig krók til að heimsækja okkur og
bamabörnin. Það einkenndi Svein að
hann vildi umfram allt eiga gott sam-
band við sína nánustu og ræktaði það
af kostgæfni, enda sagði hann oftar
en ekki að honum liði best þegar
stórfjölskyldan væri saman komin.
Ekkert væri dýrmætara en að eiga
góða að. Enda held ég að sé leitun að
samheldnari fjölskyldu og átti
Sveinn mikinn þátt í því.
Sá sjúkdómur sem Sveinn greind-
ist með fyrir um þremur ámm var
mikið reiðarslag fyrir hann og fjöl-
skylduna. En það lýsir honum vel að
hann vildi vita um allt sem hægt var
að vita um sjúkdóminn og leitaði víða
fanga að upplýsingum og komst m.a.
í kynni við rannsóknarstofnanir og
samtök erlendis gegnum netið. Hann
vildi gera sér sem gleggsta grein fyr-
ir sjúkdómsferlinu þó að flestum
hefði óað við staðreyndum. En þrátt
fyrir óumflýjanleg örlög tók Sveinn
þeim af æðruleysi og lét ekki hugfall-
ast. Með góðum stuðningi Helgu og
bama sinna náði Sveinn að njóta
margra góðra samverustunda með
fjölskyldu sinni allt fram til síðustu
stundar.
Með þessum orðum kveð ég
tengdaföður minn sem ég bar mikla
virðingu fyrir.
Magnús Guðmundsson.
Fundum okkar Sveins Björnsson-
ar bar fyrst saman fyrir um tíu árum
þegar ég var kjörinn varamaður í
stjórn Strætisvagna Reykjavíkur en
hann var þá forstjóri fyrirtækisins.
Þegar ég þurfti að hlaupa í skarðið
fyrir stjórnarmenn, lagði Sveinn sig
fram um að útskýra fyrir mér efnis-
atriði fyrirliggjandi viðfangsefna
með ýtarlegum hætti. Var greinilegt
að hann leit á það sem skyldu sína að
upplýsa stjórnarmenn sem best um
málefni fyrirtækisins, svo þeir hefðu
traustan grunn að byggja á við töku
ákvarðana.
Ég kynntist Sveini betur árið 1994
þegar ég tók fast sæti í stjórn fyrir-
tækisins. Sveinn lét reyndar af starfi
forstjóra í ársbyrjun 1995 en við
héldum sambandi eftir það og reynd-
ist hann mér ætíð vel þegar ég leitaði
ráða hjá honum.
Sveinn var hafsjór af fróðleik um
almenningssamgöngur og mér lærð-
ist því fljótt að leita til hans ef mig
vantaði upplýsingar á því sviði.
Sveinn tók sér góðan tíma í að svara
fyrirspurnum en kryddaði jafnan
svörin með gamansögum og marg-
víslegum fróðleik úr heimi fyrir-
tækjareksturs og verkfræði.
Sveinn vann lengst af við margvís-
leg verkfræðistörf en tók einnig virk-
an þátt í stjórnmálum. Hann gegndi
fjölmörgum trúnaðarstörfum fyrir
Sjálfstæðisflokkinn og var m.a. vara-
borgarfulltrúi um þrettán ára skeið,
stjórnarformaður SVR og formaður
stjómar veitustofnana. Sveinn varð
síðan forstjóri SVR árið 1983, við frá-
fall þáverandi forstjóra, Eiríks Ás-
geirssonar.
Oft hefur gustað um SVR og í
stjórn fyrirtækisins hefur verið tek-
ist hraustlega á. Þessu kynntist
Sveinn þar sem hann sat lengi í
stjórn fyrirtækisins áður en hann
varð forstjóri, bæði í meirihluta og
minnihluta. Þrátt fyrir að hvergi
væri gefið eftir í pólitíkinni á þessum
tíma, naut Sveinn trausts langt út
fyrir raðir eigin flokksmanna. Þetta
kom vel í ljós þegar hann sótti um
forstjórastöðuna en ráðning hans vai-
samþykkt mótatkvæðalaust. Ekki
kom á óvart að Sveinn fengi atkvæði
sjálfstæðismanna, sem skipuðu
meirihluta stjórnar, en þau dugðu
honum til að hljóta stöðuna. Hitt
þótti merkilegra að fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins, Guðrún Ágústsdóttir,
skyldi einnig greiða Sveini atkvæði
sitt en þrátt fyrir langvai-andi póli-
tískan ágreining og átök, treysti hún
honum best til að stýra fyrirtækinu.
Sveini þótti afar vænt um þetta
traust og gleymdi því aldrei.
Sveinn naut sín vel hjá SVR enda
hafði hann brennandi áhuga á al-
menningssamgöngum og átti gott
með að umgangast ólíkt fólk. Hann
var gæddur einstakri þjónustulund,
var sjálfur í beinu sambandi við
fjölda farþega, og lagði sig fram um
að leysa vanda þeiira, oft símleiðis
með kort af leiðakerfinu fyrir framan
sig.
Sveinn lagði mikla áherslu á að
eiga gott samstarf við starfsmenn
enda naut hann víðtæks trúnaðar og
var persónulegur vinur margra
þeirra. Ég efast um að margir for-
stjórar stórfyrirtækja taki jafn ríkan
þátt í félagslífi starfsmanna og
Sveinn gerði en hann var m.a. afar
virkur í Taflklúbbi SVR.
Það er í mörg horn að líta hjá stóru
fyrirtæki og vissulega kemur fyrir að
menn séu ekki sammála um stefnuna
eða framkvæmd hennar. Sveinn tók
þær ákvarðanir, sem hann taldi fyrir-
tækinu fyrir bestu, en lét starfsmenn
vita að dyr hans stæðu þeim ávallt
opnar og hann væri reiðubúinn að
hlusta á skoðanir þeirra. Fyrir kom
að hart væri deilt og þótt úrskurður
forstjórans væri mönnum ekki alltaf
að skapi, lagði hann sig fram um að
menn skildu í góðu. Ekki endilega
sammála en sáttir. Ef mikil spenna
var í loftinu átti hann það til að fá
menn til að setjast að tafli og róa þá
þannig. Áreiðanleiki, samviskusemi,
ráðdeild og fáguð framkoma í hví-
vetna voru aðalsmerki Sveins og þeir
kostir nutu sín svo sannarlega við
stjórn hins margbreytilega rekstrar
sem SVR snýst svo sannarlega um.
Sveinn var lítt gefinn fyrir þjark í
daglegri umgengni en vildi heldur
gera að gamni sínu. Hann gat þó ver-
ið hvassyrtur og jafnvel hæðinn í til-
svörum ef honum fannst tilefni til,
einkum ef honum þótti höggvið of
nærri fyrirtækinu. I byrjun áratug-
arins skilaði sparnaðarátak í rekstri
SVR svo miklum árangri að seint
verður leikið eftir en Sveini fannst
fyrirtækið þó njóta þess í litlu þar
sem treglega gekk að fá leyfi til að
fjárfesta í betri búnaði og nýjum
vögnum.
Eitt sinn gekk Sveini illa að sann-
færa borgarráð um að kaupa þyrfti
nokkra nýja strætisvagna til að halda
í við hækkandi meðalaldur vagnaflot-
ans. Hafði hann upphaflega beðið um
4-5 nýja vagna en borgarráð reyndi
að lækka þá tölu eins og hægt var.
Sveini var farið að leiðast þófið og
þegar spurt var að því hvort SVR
nægði ekki að fá einn vagn, svaraði
Sveinn að bragði: „Af hverju ekki
hálfan vagn?“ Þá lét borgarráð und-
an.
Sveinn var ekki síðri gæfumaður í
einkalífi en starfi og engum duldist
að fjölskyldan var hans fjársjóður.
Um leið og ég læt í Ijós þakklæti fyrir
að hafa kynnst og fengið að starfa
með Sveini Bjömssyni, sendi ég
konu hans, Helgu Gröndal, og fjöl-
skyldu allri, innilegar samúðarkveðj-
ur.
Kjartan Magnússon.
Frágangur afmælis-
og minningargreina
MIKIL áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tvíverknað.
Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi (569 1115) og í
tölvupósti (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höfundar/
sendanda fylgi.
Um hvem látinn einstakling birtist formáli, ein uppistöðugrein af
hæfilegri lengd, en aðrar greinar um sama einstakling takmarkast við
eina örk, A-4, miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd, - eða 2.200
slög (um 25 dálksentimetra í blaðinu). Tilvitnanir í sálma eða ljóð tak-
markast við eitt til þrjú erindi. Greinarhöfundar em beðnir að hafa
skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
SVEINN
BJÖRNSSON