Morgunblaðið - 24.05.2000, Blaðsíða 64

Drögum
í dag
HAPPDRÆTTI
HÁSKÓLA (SLANDS
vænlegast til vinnings
Heimavörn
Sími: 580 7000
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI1,103 REYKJAVÍK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF5691181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 5691122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
MIÐVIKUDAGUR 24. MAÍ 2000
VERÐ í LAUSASÖLU150 KR. MEÐ VSK.
Rannsókn á gögnum
Barnahúss um kyn-
ferðisbrotamái
20 prósent
" gerenda
undir 18
ára aldri
UM 20% gerenda í kynferðisbrota-
málum, sem upp komu á tímabilinu
frá nóvember 1998 til desember
1999, samkvæmt gögnum Barna-
húss, voru undir átján ára aldri.
Þetta kemur fram í rannsókn
Bryndísar Óskar Gestsdóttur,
nema í félagsráðgjöf, sem hún
^^ann í Barnahúsi.
Bryndís fór yflr skýrslur og
gögn sem borist höfðu í Barnahús
á umræddu tímabili og var mark-
mið rannsóknarinnar að kanna í
hvaða mæli barnaverndarnefndir
sinntu ungum gerendum í kynferð-
isbrotamálum.
Engin úrræði í
málum þrettán gerenda
Kannaði Bryndís hvaða úrræða
barnaverndarnefndir hefðu gripið
til gagnvart gerendunum og kom í
—"Ujós að ekki var gripið til neinna úr-
ræða í þrettán tilvikum af 26 sem
upplýsingar bárust um.
A umræddu tímabili fékk Barna-
hús vitneskju um 29 gerendur und-
ir átján ára aldri, þar af 28 drengi
og eina stúlku, að sögn Bryndísar.
Komu ungir gerendur þannig við
sögu í 20% kynferðisbrotamála
sem komu til Barnahúss. Gerendur
í þessum málum voru yfirleitt á
unglingsaldri og var meðalaldur
þeirra 12 ár en meðalaldur þolenda
var rúmlega 7 ár. Bryndís segir að
þessi hlutföll séu sambærileg við
niðurstöður úr rannsóknum sem
gerðar hafa verið erlendis í málum
af þessu tagi. Einnig kom í ljós að
aðeins einn gerendanna þekkti
ekki þolanda brotsins. I átján til-
vikum var um vini eða kunningja
að ræða, flmm systkini og fjóra
frændur.
Morgunblaðið/Margrét Elva
Bjargsig í fullum gangi í Grímsey
BJARGSIG er komið í fullan gang í Grímsey og hefur ur I. Bjarnason sem sígur, en honum til aðstoðar
talsvert verið tínt af svartfuglseggjum. Skegglan (rit- voru Guðmann Jóhannsson og Guðmundur Finnur
an) er enn ekki farin að verpa en senn líður að því að Guðmundsson. Mikið af eggjunum senda eyjaskeggj-
menn geti farið að tína skegglueggin. Það er Sigurð- ar vinum og vandamönnum, en hluti fer í verslanir.
Hæstiréttur skipar gerðardóm í máli Grundar og ráðuneytis
Gæti orðið að próf-
máli fyrir stofnanir
Seint gripið inn
í atburðarás
Bryndís sagði að það væri slá-
andi hversu seint virtist vera grip-
ið inn í þegar svona mál kæmu upp,
sérstaklega ef börnin væru ung
þegar þau fremdu brotin. Erlendar
rannsóknir sýndu að því fyrr sem
gripið væri inn í, því meiri líkur
væru á að hægt væri að breyta
þessari hegðun. Það væri aftur á
móti erflðara eftir að gerendur
væru komnir á unglingsaldur.
Niðurstöður rannsóknarinnar
verða kynntar á málþingi Barna-
heilla á föstudag, þar sem fjallað
verður um meðferð barna sem
fremja kynferðisbrot.
HÆSTIRÉTTUR hefur skipað í
gerðardóm í ágreiningsmáli öldrun-
ar- og hjúkrunarheimilisins Grund-
ar annars vegar og heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins hins
vegar, samkvæmt upplýsingum
Símonar Sigvaldasonar, skrifstofu-
stjóra Hæstaréttar. Málið snýst um
greiðslu á daggjöldum til Grundar,
en stjórnendur Grundar telja núver-
andi daggjaldagreiðslur vera of lág-
ar og hafa viijað semja við ráðuneyt-
ið um hærri greiðslur, en ráðuneytið
hefur ekki samþykkt það.
„Ég lít svo á að með þessu hafi ég
fengið viðurkenningu á því að ég
hafl samningsrétt gagnvart ráðu-
neytinu í þessu máii, en ráðuneytið
hefur ekki viljað viðurkenna það,“
sagði Júlíus Rafnsson, fram-
kvæmdastjóri Grundar. „Nú er búið
að viðurkenna að ákvæði í 39. gr.
laga um almannatryggingar, sem
segir að ef samkomulag næst ekki
milli aðila skuli skipað í gerðardóm
til að leysa úr ágreiningi, sé í gildi.“
Davíð Á. Gunnarsson, ráðuneytis-
stjóri heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins, sagði í Morgunblað-
inu 10. maí sl., að bréf Grundar til
Hæstaréttar væri á misskilningi
byggt. Það væri skoðun lögfræðinga
ráðuneytisins að ákvæðið um gerð-
ardóm í lögunum ætti eingöngu við
um þá þætti í almannatryggingalög-
unum þar sem Tryggingastofnun
ríkisins semdi um ákveðið gjald. í
þessum málaflokki væri ákvörðunin
um gjald hinsvegar í höndum ráð-
herra og að honum bæri að úr-
skurða um upphæð daggjaldanna.
Skoðun lögfræðinga
ráðuneytisins óbreytt
Guðríður Þorsteinsdóttir, skrif-
stofustjóri í heilbrigðisráðuneytinu,
sagði að skoðun lögfræðinga ráðu-
neytisins væri óbreytt, þ.e. að þeir
teldu að gerðardómur væri ekki bær
til þess að taka ákvörðun um dag-
gjöld, sú ákvörðun væri alfarið heil-
brigðisráðherra.
„Það felst ekki í þessu af hálfu
Hæstaréttar nein skoðun á því, eða
nein afstaða til þess, hvort þessi
gerðardómur sé bær til þess að taka
ákvörðun um daggjöld. Þarna er
bara tilnefnt samkvæmt beiðni
Grundar," sagði Guðríður.
„Gerðardómurinn hlýtur að byrja
á því að fjalla um það hvort hann sé
bær til þess að taka þessa ákvörðun
og ef niðurstaðan verður sú að hann
sé ekki bær til þess vísar hann mál-
inu væntanlega frá. Við munum
koma okkar athugasemdum til gerð-
ardómsins og gera ki-öfu til þess að
málinu verði vísað frá.
Ef gerðardómurinn telur sig bær-
an til að fjalla um málið mun hann
væntanlega úrskurða um daggjöld-
in, en ég á ekki von á að það breyti
afstöðu ráðuneytisins."
Látið reyna á úrskurðinn
fyrir dómstólum
„Ef við teljum að gerðardómurinn
sé ekki bær og hann kveður samt
upp úrskurð kemur ráðuneytið til
með að þurfa að taka afstöðu til
þess, þegar þar að kemur, en svo
gæti farið að látið yrði reyna á gildi
úrskurðarins fyrir dómstólum.
Ljóst er að ef þetta mál fer fyrir
dómstóla verður um prófmál fyrir
daggjaldastofnanirnar að ræða,
þannig að ef dómstólar staðfesta
niðurstöðu gerðardómsins hefur það
fordæmisgildi fyrir aðrar
daggjaldastofnanir.“
Þrír menn eiga sæti í gerðar-
dómnum og eru tveir þeirra skipaðir
af Hæstarétti, þar sem heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytið skipaði
ekki fulltrúa.
ÞITT FE
Maestro HVAR SEM
1 ÞÚ ERT
Foreldrar
féllu
unnvörp-
um á
bílprófi
FORELDRAR, sem hafa feng-
ið að taka skriflegt bílpróf hjá
Ökuskólanum ehf., hafa ekki
staðið sig sem ætla mætti.
Helga Sigrún Harðardóttir,
skólastjóri Ökuskólans, segist
hafa boðið foreldrum að koma í
skólann og þreyta prófið í
fyrra. Hún lagði hálft próf fyrir
foreldrana og til að gera langa
sögu stutta tóku yfir 300 manns
prófið og enginn náði.
Prófið var 15 spumingar;
mest var hægt að fá 45 atriði
rétt og til að falla ekki varð að
hafa 43 eða fleiri rétt.
Sá hluti prófsins sem foreldr-
amir tóku fjallaði um umferð-
armerki. „Það ber að taka fram
að varla er hægt að tala um
marktæka útkomu, þar sem
enginn undirbúningur átti sér
stað. Við notuðum ekki sama
próf og notað er í sjálfu prófinu,
heldur æfingaverkefni sem
Ökukennarafélagið hannaði til
að vera sem líkast prófunum,"
segir Helga Sigrún.
Helga segir fólk almennt
ekki hafa tekið niðurstöðunum
illa. „En sumir vom svolítið
hissa, því er ekki að neita.“
Fyrirtæki
um tann-
fyllingar
á Akur-
eyri?
EGILL Jónsson tannlæknir á Ak-
ureyri hlaut fyrstu verðlaun í
samkeppni Nýsköpunarsjóðs.
Verðlaunin hlaut Egill fyrir ný-
stárlega viðskiptahugmynd um
framleiðslu staðlaðra postulíns-
fyllinga sem komið geta í stað
hefðbundinna plast- og silfurfyll-
inga.
„Ég nálgast í raun tannviðgerð-
ir frá alveg nýju sjónarhomi; í
stað þess að fylla í holur snýst
hugmyndin um það að búa bein-
línis til holur fyrir staðlaðar
fjöldaframleiddar fyllingar, en til
þess þarf sérstakt tæki sem verið
er að vinna að,“ sagði Egill. „Með
slikri fjöldafrainleiðslu væri hægt
að lækka kostnað verulega en eins
og er þarf að sérsmíða fyllingu í
hverja tönn.
í viðskiptaáætlun er gert ráð
fyrir 3% markaðshlutdeild, sem ég
tel varlega áætlað, og gangi hún
eftir gæti þessi viðskiptahugmynd
skilað miklum hagnaði í framtið-
inni og skapað mörg ný störf á
Akureyri. Postulínsfyllingarnar
eru léttar í flutningum og því
myndi henta mjög vel að selja þær
á Netinu, sem myndi skapa fjölda
starfa við að taka við pöntunum
hér fyrir norðan,“ sagði Egill.
■ Postulínsfyllingar/21