Morgunblaðið - 11.06.2000, Side 37

MORGUNBLAÐIÐ
SKOÐUN
SUNNUDAGUR 11. JÚNÍ 2000 37
hæjgt á þeim tíma sem samið var.
I seinna skiptið fóru samningar
fram á vegum Bókasafns Landspíta-
lans þar sem greinarhöfundur starfar
nú. Samið var fyrir bókasöfn Ríkis-
spítala, Sjúkrahúss Reykjavíkur, Há-
skóla Islands, Fjórðungssjúkrahúsið
á Akureyri, Háskólann á Akureyri,
Landlæknisembættið og þá aðila sem
embættið semur fyrir, um aðgang að
rafrænum bókfræðigagnasöfnum og
þekkingu í tímaritum og handbókum.
Þessir samningar gilda árið 2000
fyrir starfsfólk stofnana á sviði heii-
brigðisvísinda sem ekki eru reknar í
hagnaðarskyni og þátt taka. Samn-
ingar eru við tvo aðila. Annars vegar
fyrirtækið Ovid. Hjá því fyrii'tæki
fæst aðgangur að bókfi-æðigagna-
söfnunum: CancerLit, CINAHL,
Medline, PsycINFO og SocioFile og
að gagnasöfnunum EBM Reviews -
Best Evidence og Coehrane Databa-
se of Systematic Reviews. Einnig er
aðgangur að níu textabókum á sviði
heilsugæslu, það safn kallast á ensku
Primary Care Online, og rúmlega eitt
hundrað tímaritum Vert er að geta
þess að aðgangur er einnig að efnisyf-
irlitum og útdráttum rafrænna tíma-
rita í Ovid-kerfinu sem áskrift er ekki
keypt að. Hins vegar er samningur
við fyrirtækið MD Consult. Þar fæst
aðgangur að 35 texta- og handbókum,
45 tímaritum og miklu af efni til sjúkl-
inga- og alþýðufræðslu auk annars
efnis. Samanlagt er aðgangur að um
150 tímaiitum, 45 bókum, auk ann-
an-a rita, svo sem smárita sem ætluð
eru til sjúklinga- og alþýðufræðslu.
Starfsfólk stofnana sem þátt taka
hefur aðgang að rafrænni útgáfu sem
ofangreindir samningar ná til, í tölv-
um á vinnustað og að sjálfsögðu í tölv-
um á bókasafni stofnunar. Starfsfólk
annarra stofnana, þar með talið
stofnana sem eru í samstarfi við að-
ildarstofnanir, hefur ekki aðgang á
sínum vinnustað. Það verður að koma
á bókasafn einhverrar aðildarstofn-
unar til þess að fá aðgang að rafrænu
útgáfunni. Gestir sem koma á bóka-
söfn aðildarstofnana hafa aðgang.
Samið um verð og
leyfílega notkun
Sala á aðgangi að þekkingu í raf-
rænni útgáfu er á persónulegum nót-
um milli seljanda og kaupanda. Verð
er samkomulagsatriði og fer m.a. eft-
ir eðli reksturs kaupanda. Það er
hærra fyrir aðgang starfsfólks stofn-
ana sem reknar eru í hagnaðarskyni
en hinna.
Um verð hverrar einingar er samið
sérstaklega. I sumum tilvikum er
hægt að lækka verð einnar einingar
með því að kaupa jafnframt aðra. Það
er einnig samkomulagsatriði hvemig
má nota aðganginn þegar hann hefur
verið keyptur.
Erlendis eru dæmi um vinnustaða-
samninga þar sem aðgangur hefiir
aðeins verið keyptur fyrir sumar
starfsstéttir á sama vinnustað. Þetta
Viðvarandi
æska?
eilsuhúsið
Skólavörðustfg, Kringlunni og Smáratorgi
skapar þá hættu að þær stéttir sem
ekki hafa aðgang að rafrænu útgáf-
unni dragist aftur úr. I öðrum tilvik-
um mega allir starfsmenn hafa að-
gang og í enn öðmm tiivikum mega
allir sem t.d. koma inn á bókasafn
nýta sér aðgang að rafrænu útgáf-
unni. Það síðastnefnda er í samræmi
við hefðir hér á landi um notkun efnis
á bókasöfnum sem rekin era fyrii- al-
mannafé.
I samningunum fór mikill tími og
orka í að sannfæra viðsemjendur um
að samningar hljóta að verða með
öðram hætti við örþjóðir en smáþjóð-
ir og fjársterkar stofnanir stórþjóða.
Að lokum var fallist á að semja við
okkur á grandvelli örsmæðar í eitt ár.
Einnig fór mikil orka í að fá að halda í
þá íslensku hefð að safngestir hafi all-
ir aðgang að upplýsingum og þekk-
ingu sem keypt er til bókasafna sem
rekin era íyrir almannafé.
Mjög algengt er að áskrift að að-
gangi sé bundin notendum þess aðila
sem kaupir hana, ekki megi framselja
hana til þriðja aðila á nokkurn hátt,
hvort sem gjald er tekið íyrir eða
ekki. Það gildir um þá samninga sem
hér um ræðir. Samningur með leyfi
til framsals gagna til þriðja aðila hefði
kostað meira. Þannig samninga
kaupa t.d. fyrirtæki erlendis sem sér-
hæfa sig í að útvega bókasöfnum efni
í svokölluðum millisafnalánum gegn
gjaldi, sem er nokkuð hátt.
Mótun framtíðar,
brýnt verkefni
Þótt íslenska þjóðin sé örsmá er
þörfin á að hafa aðgang að allri þekk-
ingu sem út er gefin á hverjum tíma
vegna atvinnu og tómstunda sú sama
og meðal stórþjóða. Það sama gildir
um aðrar örþjóðir.
Brýnasta verkefni Islendinga
vegna aðgangs að rafrænni útgáfu er
að taka þátt í mótun hefða við sölu á
aðgangi að rafrænni þekkingu og
upplýsingum, til að tryggja að til
verði sölulíkön sem gera ráð fyrir að-
gangi að öllum þekkingarheiminum í
litlu magni á hveiju sviði, án óheyri-
lega mikils kostnaðar. Það tryggir að
í framtíðinni hafi Islendingar aðgang
að því sem þörf er á.
Háskólanemar
Umsóknir um vist á stúdentagörðum fyrir
skólaárið 2000 - 2001 þurfa að hafa borist fyrir
20. júní 2000
Skilið umsóknum á eyðublöðum sem liggja frammi á
skrifstofunni eða á heimasíðu Félagsstofnunar stúdenta
Nánari upplýsingar á heimasíðu
eða í síma 5700 700
Stúdentaheimilinu v/Hringbraut - 101 Reykjavík
sími 5700 700 - studentagardar@fs.is
Vtftu spora Sensín?
9tfeð pví aðjóna ettfsneytið
yetiiT pú minnjýað eyðsCuna
um 10-20% oyjafnjtomt
auíqð afi véCarinnar
Dreifíngaraðila vantar um allt land
Nuddstofa Rúnars,
Skúlagötu 26,
sími 898 4377
ZANUSSI Þurrkari
•Veltir í báðar áttir, krumpuvöm,
viðmnarkerfi. Þægilegopnun álúgu.
Verð áður Kr.
wú&mwmsimmmm&imaim;.
Ofn með stáláferð
|xFS

•Fjölvirkur blástursofn, undir-
og yfirhiti, grill, tímahringir ofl.
Verð áður Kr.
Ofn og helluborð
fflHHb ■
•Undir- og yfirhiti, grill, ofnljós,
4 hellur þar af 2 hraðsuðu.
áðurKr.
•1400 w afar hljóðlát ryksuga með
ofnæmisfilter. Fjöldi fylgihluta.
VerðáðurKr. fEESffl
INNIFALIÐ í VERÐI
Heimkeyrsla á höfuð
borgarsvæðinu og
tenging só keypt fyrir
Kr. 20.000.- eða meira.
108 Rvk • Sími 5880500
um land allt
ZANUSSI Kæliskápur
12. - 19. júní
Eldavéi
• Kælir 195 1 og ftystir
1051, sjálvirk afþíðing,
HxBxD: 179x59,5x60
VerðáðurKr.
• Undir- og yfirhiti, grill, ofhljós,
hraðsuðuhella, geimsluskúffa
Verð áður Kr.
■ mm •mmnmnamt ‘ mm
Keramik helluborð
fxFS
Borðhella

í~-
• Frábær borðhella í sumarbústaðinn.
2 hellur, stiglaus rofi og gaumljós.
VerðáðurKr.KÖJIflH
• Keramik helluborð með 4 hellum,
viðvörunarljós, stálkantur.
Verð áður Kr. ki:X:M'fe