Morgunblaðið - 01.09.2000, Qupperneq 10

10 FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Aldamótagarð-
ur leikskólabarna
afhjúpaður
LEIKSKÓLABÖRN afhjúpuðu 13
stuðlabergsstöpla í skúgarlundi
neðan við Digraneskirkju síðdeg-
is í gær. Hefur staðurinn verið
nefndur Aldamótagarður, leik-
skólalundur í Lækjarnesi.
Kópavogsbær, foreldrar leik-
skólabarnanna og ýmis fyrirtæki
stóðu að þessu verki sem um-
hverfisráð Kópavogs hefur mælt
með að fái viðurkenningu Sam-
bands sveitarfélaga á höfuðborg-
arsvæðinu.
I hvern stöpul er höggvið nafn
eins leikskóla í Kópavogi og er
skjöldur með nöfnum barnanna í
viðkomandi leikskóla jafnframt
festur á steininn. Eiga steinarnir
að marka spor leikskólabarna í
Kópavogi inn í nýja öld og vera
tákn fyrir unga fólk framtíðar-
Samtök gegn fátækt stofnuð
Stofnendur segja
víða neyðarástand
Hún segir að ætlun samtakanna
sé að þrýsta á stjórnvöld að þau
bæti lífskjör þess fólks sem alverst
sé sett.
„Sumt fólk er undir hungur-
mörkum. Margir tala um að þeir
lifi á hafragrauti og hrísgrjóna-
grauti síðustu dagana í mánuðin-
um og segja að sá tími í lok mán-
aðarins sem þeir hafi ekki ofan í
sig, sé alltaf að lengjast," segir
Sigrún.
Hún segir að fólkið, sem um sé
að ræða, eigi ekki fyrir reikning-
um, hafi ekki nóg að borða allan
mánuðinn og geti ekki keypt sér
föt.
„Þar að auki getur það ekkert
veitt sér,“ segir Sigrún. „það getur
ekki farið í ferðalög, það getur
ekki á nokkurn hátt lyft sér upp.
Þetta fer auðvitað illa með fólk
andlega og ég hef heyrt fólk segja
að það sé hreinlega að koðna nið-
ur.“
Fólk leynir
fátækt sinni
Sigi-ún segir að eitt af því sem
geri þennan vanda svona erfiðan
viðureignar sé hversu falinn hann
er.
„Fólki finnst að sjálfsögðu nið-
urlægjandi að geta ekki lifað af
launum sínum. Islendingur eru
stoltir og vilja pluma sig sjálfir.
Við erum líka fámenn þjóð og fólk
vill ekki láta sjást að það sé fátækt
og leynir því fátækt sinni eins
lengi og mögulegt er. En þegar
farið er að þrengja svona illilega
að, þá þarf þetta að koma í ljós,“
segir Sigrún að lokum.
samtökin séu „opin öllum þeim
sem búa við erfiðan fjárhag og
öðrum sem áhuga hafa á þessu
málefni“.
Sigrún Armann Reynisdóttir
formaður samtakanna segir, í sam-
tali við Morgunblaðið, að hún hafi
lengi talið að þörf væri á samtök-
um af þessu tagi hér á landi. Ný-
lega ákvað hún að taka af skarið
og skrifaði greinar í dagblöð til að
kanna hvort grundvöllur væri fyrir
stofnun slíkra samtaka. Sigrún
segir að nú þegar hafi á þriðja
hundrað manns, alstaðar af land-
inu, haft samband við sig og lýst
yfir áhuga á því að leggja samtök-
unum lið.
„Ég vissi náttúrulega að ástand-
ið væri slæmt, en þetta er miklu
verra og útbreiddara en ég hélt,
bæði hér í Reykjavík og nágrenni
og eins út á landi. Ég myndi segja
að víða væri neyðarástand," segir
Sigrún. „Það eru ekki aðeins þeir
sem þiggja örorkubætur, einstæð-
ar mæður eða aldraðir, sem eiga
erfitt með að ná endum saman.
Fólk sem vinnur fulla vinnu en er
á lægstu töxtunum fær lítið meira
en sem samsvarar örorkubótum,
upp úr launaumslaginu sínu, þegar
búið er að draga frá skatta og
skyldur.“
Sigrún segir að á stofnfundinum
í gær hafi komið fram almenn reiði
gagnvart verkalýðshreyfingunni
og að skoðun fundarmanna hafi
verið sú að hún hefði brugðist í því
að gæta hagsmuna þeirra. Hún
segir einnig að talað hafi verið um
að undanfarið ár hafi ástandið far-
ið versnandi.
„SAMTÖK gegn fátækt" voru
stofnuð í gær í Reykjavík. Í til-
kynningu frá hinum nýstofnuðu
samtökum segir að tilgangur
þeirra sé að „vera málsvari og
hagsmunasamtök þeirra sem búa
við skertan hag og fátækt" og að
Morgunblaðið/Ásdla
Vöruskiptajöfnuðurinn 9,6
milljörðum kr. óhagstæðari
í JÚLÍMÁNUÐI voru fluttar út
vörur fyrir tæpa 12,0 milljarða
króna og inn fyrir 15,3 milljarða
króna fob. Vöruskiptin í júlí voru
því óhagstæð um tæpa 3,4 millj-
arða króna en í júlí í fyrra voru
þau óhagstæð um 2,0 milljarð á
föstu gengi. Þetta kemur fram í
frétt Hagstofunnar um vöruskiptin
við útlönd.
Fyrstu sjö mánuði ársins voru
fluttar út vörur fyrir 83,0 milljarða
króna en inn fyrir 104,9 milljarða
króna fob. Halli var því á vöru-
skiptunum við útlönd sem nam
21,9 milljörðum króna en á sama
tíma árið áður voru þau óhagstæð
um 12,3 milljarða á föstu gengi.
Fyrstu sjö mánuði ársins var vöru-
skiptajöfnuðurinn því 9,6 milljörð-
um króna óhagstæðari en á sama
tíma í fyrra.
Verðmæti vöruútflutnings fyrstu
sjö mánuði ársins var 1,3 milljörð-
um eða 2% meira á föstu gengi en
á sama tíma árið áður. Aukningin
stafar af útflutningi iðnaðarvöru,
aðallega áli, en á móti kemur að á
síðasta ári var seld úr landi far-
þegaþota en engin sambærileg
sala hefur átt sér stað það sem af
er þessu ári. Sjávarafiirðir voru
67% alls útflutnings og var verð-
mæti þeirra 2% minna en á sama
tíma árið áður.
Verðmæti vöruinnflutnings
fyrstu sjö mánuði ársins var 10,8
milljörðum eða 12% meira á föstu
gengi en á sama tíma árið áður.
Rösklega þriðjungur þessarar
aukningar stafar af verðhækkun á
eldsneyti. Að öðru leyti má aðal-
lega rekja vöxtinn til aukins inn-
flutnings á hrávörum og rekstrar-
vörum, flutningatækjum og
neysluvörum.
Verðmæti innfiutnings og útfiutnings
jan. - júlí 1999 og 2000 (fob virði í milljónum króna) 1999 jan.- júlí 2000 Breyting á jan.- júli föstu gengi’
Útflutningur alis (fob) 84.888,9 82.993,1 +1,6%
Sjávarafurðir 59.191,9 55.709,3 -2,2%
Landbúnaðarvörur 1.203,2 1.282,2 +10,7%
Iðnaðarvörur 20.259,2 24.311,1 +24,7%
Ái 12.688,5 15.211,0 +24,6%
Kísiljárn 1.778,2 2.156,4 +26,0%
Aðrar vörur 4.234,6 1.690,5 -58,5%
Skip og flugvélar 3.492,7 622,2 -81,5%
Innflutningur alls (fob) 97.697,9 104.882,8 +11,5%
Matvörur og drykkjarvörur 8.764,3 8.786,9 +4,2%
Hrávörur og rekstrarvörur, ót.a. 22.388,8 23.693,7 +10,0%
Óunnar 866,9 1.115,9 +33,8%
Unnar 21.521,9 22.577,8 +9,0%
Eldsneyti og smurolíur 4.801,8 8.693,2 +88,1%
Óunnið eldsneyti 138,5 264,2 +98,2%
Bensín, þ.m.t. flugvélabensín 972,2 1.853,4 +98,1%
Annað unnið eldsn. og smurolíur 3.691,1 6.575,6 +85,1%
Fjárfestingarvörur 24.329,1 23.812,5 +1,7%
Flutningatæki 19.876,3 21.401,5 +11,9%
Fólksbílar 8.820,0 7.896,4 -7,0%
Flutn.t. til atv.rek. (ekki skip, fiugv.) 2.219,4 3.090,0 +44,7%
Skip 2.882,5 3.450,1 +24,4%
Flugvélar 3.399,5 3.929,9 +20,1%
Neysluvörur ót.a. 17.406,6 18.393,3 +9,8%
Vörur ót.a. (t.d endursendar vörur) 131,1 101,8 -19,3%
Vöruskiptajöfnuður 12.809,0 -21.889,8
* Miðað er við meðalgengi á vöruviðskiptavog; á þann mælikvarða er meðalverð
erlends gjaldeyris í janúar 2000 3,0% lægra en árið áöur. Heimiid: HAGSTOFA iSLANDS
VÖRUSKIPTiN
VIÐ ÚTLÖND
Morgunblaðið/Arni Sæberg
Hópferð á flugorrustuafmæli
FYRSTA flugs félagið stendur
fyrir skipulagðri hdpferð á af-
mælisflugsýningu á Duxford
flugminjasafninu helgina 8.-11.
ágúst í tilefni þess að sextíu ár
eru liðin síðan orrustan um Bret-
land, sem olli straumhvörfum í
síðari heimsstyrjöldinni, var háð.
I Duxford er stærsta flug-
minjasafn Evrdpu, en í ferðinni
verður einnig farið á Hendon-
flugminjasafnið í London og ým-
islegt fleira.
Fararstjdrar ferðarinnar, sem
hér sjást við líkan af fyrstu flug-
vélinni, sem flaug á Islandi, verða
Gunnar Þorsteinsson, formaður
Fyrsta flugs félagsins, Sverrir
Þdroddsson, Ómar Ragnarsson,
Þorsteinn Jdnsson og Ottd Tynes.
Nýr framkvæmdastjóri EFTA
Kjartan Jóhannsson
lætur af störfum
KJARTAN Jóhannsson lét í gær af
störfum sem framkvæmdastjóri Frí-
verslunarsamtaka Evrópu, EFTA.
Kjartan tók við stöðu framkvæmda-
stjóra EFTA árið 1994 en hann var
áður sendiherra og fastafulltrúi ís-
lands í Genf. Áður en Kjartan hóf
störf fyrir utanríkisþjónustuna var
hann þingmaður Alþýðuflokksins í
Reykjaneskjördæmi frá 1978 til 1989.
Hann var sjávarútvegsráðherra frá
1978 tU 1980 og viðskiptaráðherra frá
1979 til 1980. Við starfi Kjartans tek-
ur William Rossier sem gegndi m.a.
stöðu sendiherra Sviss í Genf og var
sem slíkur fastafulltrúi lands síns við
Alþjóða viðskiptastofnunina (WTO),
EFTA og fleiri alþjóðastofnanir.
Jafnframt hefur Grétar Már Sig-
urðsson verið skipaður aðstoðar-
framkvæmdastjóri hjá EFTA. Grét-
ar Már er lögfræðingur og á að baki
langan feril hjá utanríkisþjónustunni
m.a. sem skrifstofustjóri varnarmála-
skrifstofunnar og sendifulltrúi ís-
lands í Brussel.