Morgunblaðið - 05.10.2000, Blaðsíða 40

40 FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 5. OKTÓBER 2000 41
STOFNAÐ 1913
Útgefatidi: Arvakur hf., Reykjavík.
Framkvœmdastjóri: Hallgrímur B. Geirsson.
Ritstjórar: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
STARFISLENZKU OPERUNNAR
ENDURSKIPULAGT
Stjórn Islenzku óperunnar
stefnir að því, að haustið 2001
verði ráðnir fimm til tíu söngv-
arar í fast starf við óperuna. Ætlunin
er, að ungir söngvarar geti fengið
ráðningarsamning í eitt til tvö ár.
Björn Bjarnason, menntamálaráð-
herra, hefur lýst stuðningi við þessa
ráðagerð, en samningar hafa að und-
anförnu staðið við menntamálaráð-
uneytið um starfsemi Islenzku óper-
unnar næstu þrjú árin.
Bjarni Daníelsson, óperustjóri,
segir menntamálaráðherra hafa lýst
stuðningi við áform stjórnar óper-
unnar um markvissa uppbyggingu á
samfelldri, fjölbreyttri og metnaðar-
fullri starfsemi hennar næstu árin.
Hann kvað þessa afstöðu ráðherrans
afar mikilvæga fyrir íslenzku óper-
una og gengju áætlanir eftir yrði
brotið blað í atvinnusögu íslenzkra
söngvara, því horfur væru á því, að í
fyrsta sinn yrðu söngvarar ráðnir á
Islandi í fullt starf til að syngja.
Þessar ráðagerðir eru liður í end-
urskipulagningu á starfi Islenzku
óperunnar, en hún er einkafyrirtæki,
sem rekið er með framlögum ríkis-
ins, fyrirtækja og eigin tekjum af
starfseminni. Styrktarfélagið hefur
verið lagt niður, en í staðinn stofnað
Vinafélag, svo og fulltrúaráð, sem
fyrirtæki og einstaklingar standa að.
Þessir aðilar velja stjórnina, sem
hefur sérstakt listráð sér til ráðu-
neytis um listræna stefnu og verk-
efnaval.
Nýr kafli er að hefjast í sögu ís-
lenzku óperunnar. Það er sérstakt
fagnaðarefni takist að tryggja
starfsgrundvöll hennar til næstu
framtíðar. Enginn vafi er á því, að
Islenzka óperan er mikilvæg stoð í
menningarlífi þjóðarinnar og því er
það ánægjulegt, að menntamálaráð-
herra er reiðubúinn að stuðla að efl-
ingu á starfsemi hennar. Með bætt-
um efnahag landsmanna á það að
UMRÆÐUR UM
Tvennt vakti athygli í umræðum á
Alþingi um stefnuræðu Davíðs
Oddssonar, forsætisráðherra, í
fyrrakvöld.
Annars vegar má fullyrða, að frá
lýðveldisstofnun hefur enginn ís-
lenzkur forsætisráðherra haft tilefni
til að boða jafngóða tíð í fyrirsjáan-
legri framtíð og Davíð Oddsson nú.
Góðærið í landinu er slíkt, að nú er
raunsætt að gera ráð fyrir að ríkið
Ijúki við að greiða upp skuldir sínar á
nokkrum árum. í því felst líka að
tækifæri á að vera til þess á næstu
árum að rétta hag þeirra, sem telja
sig hafa borið skarðan hlut frá borði.
Ljóst er að þrír þjóðfélagshópar
ganga nú hart fram að ná fram bætt-
um kjörum en það eru aldraðir, ör-
yrkjar og kennarar.
Við þessar aðstæður í stjórnmálum
á stjórnarandstaðan erfitt um vik og
augljóst að það skilar engum árangri
að reyna að draga upp dökka mynd
af stöðu efnahagsmála þjóðarinnar á
sama tíma og allur almenningur hef-
ur allt aðra sýn á sína daglegu til-
veru. Þess vegna er skynsamlegra
vera kleift. Sönglistin hefur alla tíð
átt marga aðdáendur hér á landi og
ótrúlegur fjöldi um allt land tekur
þátt í söngstarfsemi. Nægir að nefna
starfsemi kóranna, karlakóra,
kvennakóra, barnakóra, kirkjukóra
og blandaða kóra og svo má lengi
telja. Auk áhugafólks um óperutón-
list og allra þeirra, sem koma að
tónlistarflutningi með einum eða
öðrum hætti. Ráðamenn geta því
gengið út frá því sem vísu, að eíling
Islenzku óperunnar mun njóta vel-
þóknunar stórra hópa landsmanna.
Fastráðning ungra söngvara er
mikið framfaraskref, því fram til
þessa hafa þeir ekki eygt önnur
starfstækifæri en við erlend óperu-
hús. Þar er ekki á vísan að róa, þótt
fjölmargir íslenzkir söngvarar hafi
gert garðinn frægan á erlendum óp-
erusviðum. Og gera enn, því ótrúleg-
ur fjöldi framúrskarandi söngvara
okkar starfar erlendis. Með eflingu
íslenzku óperunnar eiga þeir í það
minnsta möguleika á að koma heim
til að syngja öðru hverju.
Sigurliði Kristjánsson, kaupmað-
ur, og Helga Jónsdóttir, kona hans,
lögðu grunn að stofnun íslenzku óp-
erunnar með dánargjöf sinni, sem
m.a. var notuð til að kaupa hús
Gamla bíós við Ingólfsstræti. Allt frá
stofnun hefur hún náð að heilla
áheyrendur með ágætum sýningum,
jafnvel frábærum. En frumbýlisárin
hafa kostað gífurlega vinnu og fórn-
ir, sem óperuunnendur fá seint þakk-
að. Fjölmörg nöfn má nefna þar til
sögunnar, en á engan er hallað þótt
nefnd séu nöfn tveggja frumkvöðla,
óperusöngvaranna Garðars Cortes
og Ólafar Kolbrúnar Harðardóttur.
íslenzka óperan er tuttugu ára um
þessar mundir, en hún var formlega
stofnuð 3. október 1980. Það er því
við hæfi, að á þessum tímamótum
verði stigin ný framfaraskref í starfi
hennar.
STEFNURÆÐU
fyrir stjórnarandstöðuflokkana að
leggja áherzlu á ýmiss konar um-
bótamál fremur en að tala af
svartsýni um framtíðina, sem engin
rök eru fyrir.
Hins vegar sýndi ræða Páls Pét-
urssonar, félagsmálaráðherra, að
mikill munur er á afstöðu hans og
Halldórs Ásgrímssonar, utanríkis-
ráðherra, til Evrópumála. Það kemur
ekki á óvart. Þótt utanríkisráðherra
hafi ekki lýst því yfir að hann vilji að
íslandi sæki um aðild að ESB hnígur
málflutningur hans í þá átt.
Talsmenn Framsóknarflokksins
leggja nú áherzlu á, að markmið
flokksins sé það eitt að taka Evrópu-
málin til umræðu og að þeir hafi
opna afstöðu til framhaldsins. Og vel
má vera að það sé rétt, þótt hinn al-
menni borgari hafi skynjað málflutn-
ing bæði utanríkisráðherra og fleiri
með öðrum hætti.
Umræðurnar sýna hins vegar þá
óbreyttu stöðu, að rökin fyrir því að
sækja um aðild eru ekki fyrir hendi
og þær þjóna út af fyrir sig þeim til-
gangi að undirstrika þann veruleika.
Fyrstu kappræður forsetaframbjóðenda í Bandaríkjunum
því að segja að hann myndi velja
dómara sem dæmdu eftir lögun-
um, enda væri það hlutverk dóm-
ara. Gore myndi hins vegar velja
dómara sem teldu það hlutverk
sitt að móta stefnu í málum, en
það væri með réttu löggjafar-
valdsins. Gore sagði hættulegi'a
að líta einstrengingslega á laga-
bókstafinn, því þjóðfélagið sætti
sífelldum breytingum.
Gore með staðreyndir
á hraðbergi
Gore var í essinu sínu þegar
kom að utanríkismálunum. Fram-
bjóðendurnir voru sammála um að
Bandaríkin ættu ekki að beita
valdi til að koma Milosevic frá
völdum í Júgóslavíu, en Gore not-
aði tækifærið og rifjaði upp stöðu
mála í landinu og rak hvergi í
vörðurnar. Bush fór sér hægar og
forðaðist að nafngreina aðrar
persónur og leikendur en Milos-
evic sjálfan, líklega vel meðvit-
aður um að honum hefur oft vafist
tunga um tönn þegar erlenda
stjórnmálamenn ber á góma.
Honum tókst hins vegar að koma
að nöfnum bandarísku hers-
höfðingjanna Norman Schwarz-
kopf og Colin Powell, sem báðir
eru vinsælir menn í heimalandi
sínu og fylgismenn Bush. Gore lét
því ekki ósvarað og minnti á að
hann hefði gegnt herþjónustu í
Víetnam. Hann hefði talið það
skyldu sína, þrátt fyrir að vera
andvígur stríðinu, því annars
hefði einhver þurft að fara í sinn
stað. Hann sleppti því að minna
kjósendur á að Bush fór aldrei til
Víetnam heldur sinnti herþjón-
ustu sinni heima í Texas.
I lok kappræðnanna sagði Bush
að Gore væri ekki treystandi til að
vinna að umbótum í fjármögnun
kosningabaráttu í Bandaríkjun-
um. Hann skaut líka skoti að Jan-
et Reno dómsmálaráðherra þegar
hann sagðist sjálfur ætla að velja
dómsmálaráðherra sem tæki fast
á brotum á lögum um fjárframlög.
Gore sagðist ekki ætla að taka
þátt í persónulegum árásum eða
einblína á gömul hneykslismál.
Hann sagði kjósendum að það
mætti vel vera að hann væri ekki
mest spennandi stjórnmálamaður
sem hægt væri að finna, en hann
myndi vinna vel.
Að kappræðunum loknum þótti
ljóst að hvorugur frambjóðandinn
hefði farið með sigur af hólmi,
þótt líklega hafi þær komið því til
skila að stefnumál þeirra eru
gjörólík að mörgu leyti. Gore þótti
hafa staðið sig betur í upptalningu
staðreynda, sem hann hafði alltaf
á hraðbergi, hvert sem málefnið
var. Bush þótti hins vegar hafa
tekist að sýna fram á að hann
væri forsetastarfinu vaxinn, þrátt
fyrir að hann væri ekki eins skól-
aður í tilsvörum og varaforsetinn.
Hann nýtti sér þann mun reyndar
til að draga upp mynd af sjálfum
sér sem ferskari kosti en Gore,
sem væri niðurnjörvaður í gamlan
hugsanahátt. Gore tók líka þá
áhættu að virðast yfirlætisfullur
með því að stynja oft þungan þeg-
ar Bush talaði.
Varaforsetaefnin mætast
Varaforsetaefnin Joseph Lieb-
erman og Dick Cheney hittast í
kappræðum á fimmtudagskvöld
og nú líta fréttaskýrendur til þess
fundar með eftirvæntingu.
Kannski varaforsetaefnunum tak-
ist það sem forsetaefnunum tókst
ekki á þriðjudagskvöld, að sann-
færa óákveðna kjósendur um hvor
sé betri kosturinn. Ef ekki, þá
eiga þeir Bush og Gore eftir að
hittast tvisvar í viðbót, 11. og 17.
október.
George W. Bush var í stöðu
Kennedys að því leyti að hann
þurfti að sanna fyrir áhorfendum
að hann gæti valdið forsetaemb-
ættinu, líkt og Jimmy Carter
þurfti að gera 1976, Ronald Reag-
an 1980 og Bill Clinton 1992.
Fréttaskýrendur telja að honum
hafi tekist það, en Gore hafi vissu-
lega verið með fleiri og nákvæm-
ari staðreyndir á takteinum. Hvor
þeirra nýtur góðs af á lokasprett-
inum á eftir að koma í ljós.
Bjartsýnn á fram-
tíð þýzk-íslenzkra
vináttutengsla
Reuters
A1 Gore, varaforseti Bandaríkjanna og forsetaefni demdkrata, og George W. Bush, forsetaefni repúblikana, á kappræðufundinum í Boston.
Skildu jafnir eftir
ágæta frammistöðu
Fjölmargir kjósendur í Bandaríkjunum
hafa sýnt væntanlegum forsetakosningum
þar lítinn áhuga, en á þriðjudagskvöld
settust þeir niður við sjónvarpið og fylgd-
ust með fyrstu kappræðum frambjóðenda
demókrata og repúblikana, AI Gore og
George W. Bush. Ragnhildur Sverrisdótt-
ir fylgdist með 90 mínútna kappræðunum
sem taldar voru geta ráðið úrslitum um
hvor ynni hug og hjarta óákveðinna kjós-
enda. Keppendur skildu hins vegar jafnir.
AÐ var ekki að ástæðu-
lausu sem bundnar voru
vonir við að kappræður
Bush og Gore yrðu með
hressilegra móti. í skoðanakönn-
unum eru frambjóðendurnir
hnífjafnir og ekki hefur verið jafn-
mjótt á mununum svo skömmu
fyrir kosningar síðan árið 1960,
þegar Richard Nixon og John F.
Kennedy tókust á. Þá réðu sjón-
varpskappræðurnar úrslitum, því
það fólk sem hafði talið Kennedy
of ungan og reynslulítinn hreifst
af honum. Sveittur og brúnaþung-
ur Nixon varð að láta í minni pok-
ann. Það er hins vegar athyglis-
vert að þeir kjósendur sem
eingöngu hlustuðu á mál fram-
bjóðendanna í útvarpi töldu marg-
ir að Nixon hefði staðið sig betur.
Allt frá frægum átökum Nixons
og Kennedys hefur sjónvarps-
kappræðna frambjóðenda verið
beðið með eftirvæntingu. Núna
vita frambjóðendur að sjálfsögðu
hve ímynd þeirra skiptir miklu
máli og gæta þess að vera hvorki
of brúnaþungir né glaðlegir úr
hófí. Báðir voru þeir Bush og
Gore „forsetalega“ klæddir í svört
jakkaföt, hvítar skyrtur með rauð
bindi. Og til að koma í veg fyrir að
frambjóðendur svitni er hita-
stiginu í salnum, þar sem kapp-
ræðurnar fara fram, vandlega
stjórnað. Á þriðjudagskvöld varð
hitinn aldrei hærri en 18 gráður,
þrátt fyrir að salurinn væri fullur
af fólki og skær ljós lýstu á fram-
bjóðendur í pontu.
Deilt um tekjuafgang ríkisins
Strax í upphafi kom í ljós að
Gore ætlaði sér ekki að ráðast
persónulega að Bush, en hann
hefur einmitt sætt nokkurri gagn-
rýni fyrir að vera of blóðþyrstur í
kappræðum, til dæmis hafi hann
gengið mjög nærri Bill Bradley í
forkosningunum. Gore vildi t.d.
ekki segja að hann teldi Bush of
reynslulítinn í embættið. „Ég hef
ekki efast um reynslu hans, held-
ur stefnumálin,“ sagði varaforset-
inn.
Bush vísaði ítrekað til reynslu
sinnar sem ríkisstjóri í Texas, þar
sem hann hefði þurft að taka
margvíslegar, mikilvægar ákvarð-
anir. Hann lagði einnig áherslu á
að hann væri rétti maðurinn til að
breyta því sem breyta þyrfti í
Washington, því hann væri ekki
innanbúðarmaður þar.
Kappræðurnar snerust að
miklu leyti um hvernig fram-
bjóðendur vildu eyða tekjuafgangi
ríkisins. Þar lagði Bush mikla
áherslu á að hann teldi skattgreið-
endur eiga að njóta góðs af með
skattalækkunum, en Gore gagn-
rýndi mjög áform Bush og sagði
þau koma hinum auðugustu mest
til góða, um leið og þau drægju
máttinn úr menntakerfinu og heil-
brigðiskerfinu. Bush svaraði með
því að benda á, að góð staða i
efnahagslífinu hefði komið Clinton
og Gore til góða, en þeir hefðu
ekki skipt efnahagslífið eins miklu
máli. Gore neitaði þessu og sagði
að almenningur hefði líka lagt
hart að sér fyrir 8 árum, en þá
hefði sú mikla vinna ekki skilað
sama árangri og nú.
Bush stendur reyndar ekki vel
að vígi þegar efnahagsmálin eru
til umfjöllunar, því hann á skiljan-
lega erfitt með að sannfæra kjós-
endur um nauðsyn þess að víkja
þeim frá völdum sem stjórnað
+
hafa á einu mesta hagsældar-
skeiði þjóðarinnar.
Orkumál, fóstureyðingar
og hæstiréttur
Orkumál bar á góma, enda hafa
þau verið ofarlega á baugi í
Bandaríkjunum líkt og annars
staðar vegna mikilla hækkana á
eldsneytisverði. Bush sagði að nú-
verandi ríkisstjórn hefði ekkert
lagt af mörkum til að bæta þar úr
og tími væri kominn til að hleypa
öðrum að. Gore sagði nauðsynlegt
að líta til endurnýjanlegrar orku
og sagðist ekki vilja fórna nátt-
úruperlum í þágu risaolíufyrir-
tækja, líkt og Bush vildi gera með
því að leyfa vinnslu í friðlandi í Al-
aska. Bush sagði nauðsynlegt að
líta til hagsmuna neytandans og
Bandaríkjamenn yrðu að losa um
það tangarhald sem erlendir ol-
íuframleiðendur hefðu á þeim.
Fóstureyðingar voru ræddar í
tilefni þess að bandaríska lyfjaeft-
irlitið heimilaði að neyðargetnað-
arvarnarpillan yrði sett á markað.
Bush, sem er yfirlýstur andstæð-
ingur fóstureyðinga, sagðist að-
spurður ekki telja að forsetinn
gæti breytt þeirri ákvörðun upp á
sitt einsdæmi. Gore hélt því fram
að Bush myndi reyna að beita
áhrifum sínum til að lyfjaeftirlitið
drægi ákvörðun sína til baka, en
Bush sagði mikilvægara að breyta
viðhorfi fólks til fóstureyðinga.
Frá fóstureyðingum barst talið
að skipan hæstaréttardómara.
Gore sagði að Bush myndi án efa
velja dómara sem væru andvígir
fóstureyðingum og þeir myndu
snúa við úrskurði réttarins frá
1973 sem tryggði konum rétt til
fóstureyðinga. Bush svaraði með
Ljósmynd/Auðunn Arnórsson
Max Adenauer í stofunni heima hjá sér í Köln. A hillunni í baksýn sést mynd af föður hans, Konrad.
s
Max Adenauer, aldursforseti ræðismanna Islands, níræður
Max Adenauer, kjör-
ræðismaður Islands í
Köln, gerðist mikill Is-
landsvinur snemma á
ævinni en hann varð ní-
ræður á dögunum.
Auðunn Arnórsson
hitti hann að máli
á heimavelli í Köln.
ÞEGAR dyrabjöllunni er
hringt við hliðið að húsinu
nr. 16 við Spitzwegstræti í
rólegu íbúðarhverfi í vest-
urhluta Kölnar kemur hávaxinn og
grannur, virðulegur jakkafata-
klæddur maður, hvítur fyiir hær-
um, rólegum en öruggum skrefum
út úr húsinu að hliðinu og opnar fyr-
ir komumanni. Max Adenauer er
sláandi líkur hinum fræga föður sín-
um, Konrad, fyrsta kanzlara eftir-
stríðs Þýzkalands sem bar höfuð og
herðar yfir aðra stjórnmálamenn á
fyrstu áratugum þýzka sambands-
lýðveldisins.
Á sama tímabili og Adenauer
eldri stjórnaði Vestur-Þýzkalandi
gegndi Ádenauer yngri einnig mik-
ilvægu embætti. Hann var yfirmað-
ur stjórnsýslunnar í Köln, svo-
kallaður „Óberstadtdirektor“ sem
er embætti sem síðar var lagt niður.
,Á hernámssvæði sínu komu Bretar
á því kerfi stjórnsýslu sem þeir
töldu bezta, þ.e. þá sem þeir þekktu
heiman frá sér. Áð brezkum sið var
því stjórnun stjórnsýslunnar aðskil-
in frá valdsviði pólitískt kjörinna
forystumanna hennar. Þetta leiddi
að sjálfsögðu til ýmiss konar
árekstra og kerfinu var breytt aft-
ur,“ segir Adenauer til skýringar.
Síðustu ár stai'fsævi sinnar vann
hann sem bankastjóri í Köln.
Kjörræðismaður
Islands í 20 ár
Adenauer segist síðast hafa kom-
ið til íslands fyrir tveimur ánim, þá í
sína sjöundu eða áttundu ferð til
landsins norður í höfum sem honum
er svo kært. Árið 1992 var hann í
fylgdarliði Richards von Weizsáck-
ers, þáverandi forseta Þýzkalands,
er hann kom í opinbera heimsókn til
Islands.
Adenauer er fæddur í Köln 22.
september 1910 og er af þeirri kyn-
Max Adenauer með íslenzku sendiherrahjónunum í Þýzkalandi, þeim
Ingimundi Sigfússyni og Valgerði Valsdóttur.
slóð Þjóðverja sem hlaut sín fyrstu
kynni af Islandi í gegnum lestur
Nonnabókanna í æsku. Hann segist
hafa borið sterkar taugar til lands-
ins alla tíð síðan og hann er enn for-
maður íslandsvinafélagsins í Köln
og nágrenni. Kjörræðismaður Is-
lands hefur hann verið frá árinu
1980. Það er því óhætt að segja að
fáir, ef nokkur, hafi betri yfirsýn yf-
ir tengsl Islands og Þýzkalands á 20.
öldinni en hann.
„Ég veit ekki um neitt sem skygg-
ir á samband Islands og Þýzka-
lands. Samkomulagið er með bezta
móti á öllum sviðum. Þjóðverjum er
Island mjög kært, ekki sizt sem
ferðamannaland.... Ég tel að ferða-
mannaþjónusta á íslandi eigi eftir
að þróast æ meir framávið. En svo
er það menning Islendinga sem við
Þjóðverjar höfum miklar mætur á.
Okkur finnst mikið til þess koma, að
á Islandi búi þjóð sem leggur mikið
upp úr því að eiga sjálfstætt menn-
ingarlíf; að Islendingar reyni að
halda erlendum áhrifum á tungu
sína sem mest í skefjum. Mér finnst
það hvernig íslendingai- umgangast
tungu sína vera öðrum þjóðum til
fyrirmyndar," segir Adenauer.
Skipting Þýzkalands
var ónáttúruleg
Nú, þegar Þjóðverjar minnast
þess að tíu ár eru liðin frá samein-
ingu landsins eftir yfir 40 ára sundr-
ungu þjóðarinnar, hefur Adenauer
frá miklu að segja.
„Stærstan hluta lífs míns hef ég
búið í óskiptu Þýzkalandi," segir
hann. „Fyrir fólk af minni kynslóð
var skipting landsins ekkert annað
en eitthvað mjög svo ónáttúrulegt.
Stefna okkar, viðleitni og þrár mið-
uðu allar að því að sjá landið samein-
að á ný. Það var hins vegar ekki
sama undir hvaða formerkjum sam-
einingin yrði að veruleika - skilyrði
var að það gerðist „í friði og frelsi"
eins og það var orðað - það mætti
ekki gerast þannig að úr yrði
bolsévískt einræðisríki [þ.e. á for-
sendum Stalíns, sem „bauð“ sam-
einingu árið 1953]. Ég stend heils
hugar bak sameiningarinnar eins og
hún varð að veruleika og þess að
Berlín skyldi aftur verða höíúðborg
landsins," segir Adenauer af mikilli
sannfæringu.
Hann hefur líka ákveðnar hug-
myndir um það hvaða hlutverki
Þýzkaland gegnir í Evrópu.
„Þýzkaland liggur milli Vestur-
og Áustur-Evrópu. Það liggur í
hlutarins eðli að landið verður að
gegna miðlunarhlutverki milli hinna
ólíku menningarheima í vestan- og
austanverðri álfunni. Ég skynja
land mitt sem hluta samfélags
Evrópuríkja." Þetta sé mikilvægt að
hafa í huga nú þegar fyrir dyrum
stendur að Evrópusambandið taki
ríki Mið- og Austur-Evrópu inn í
sínar raðir.
Og hann liggur heldur ekki á
skoðunum sínum um hvernig hann
telji hag Islands í Evrópu bezt borg-
ið. „Mér finnst það rétt að íslanó,
hvað Evrópusamstarfið snertir, lýsi
sig virkan þátttakanda í því en hafi í
leiðinni hagsmuni þjóðaxinnar ávallt
að leiðarljósi. Það er mín persónu-
lega sannfæring, að íslendingar eigi
að leysa hvern þann vanda sem við
er að etja í landinu í samræmi við
eigin dómgreind og mat á aðstæð-
um,“ segir Adenauer.