Morgunblaðið - 20.10.2000, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 20. OKTÓBER 2000 27
ERLENT
Bandaríkjaþing samþykkir lög sem heimila matvæla- og lyfjaútflutning til Kúbu
Kúbumenn segja við-
skiptabannið enn gilda
Washington. AP.
Kúbumenn mótmæla viðskiptabanni Bandarílganna á Kúbu í miðborg
Havana. Nokkrir mótmælenda héldu á myndum af Abraham Lincoln
sem er mjög dáður á Kúbu fyrir að afnema þrælahald í Bandaríkjunum.
OLDUNGADEILD Bandaríkja-
þings samþykkti í fyrrakvöld laga-
frumvarp sem heimilar sölu á
bandarískum matvælum og lyfjum
til Kúbu í fyrsta sinn í tæpa fjóra
áratugi. Hundruð þúsunda manna
gengu um miðborg Havana til að
mótmæla frumvarpinu og Kúbu-
menn segja að því fari fjarri að það
mildi viðskiptabannið á Kúbu frá
1962.
BUl Clinton Bandaríkjaforseti
hefur samþykkt að staðfesta frum-
varpið og gert er ráð fyrir því að út-
flutningurinn til Kúbu geti hafist
fjórum mánuðum eftir að það verð-
urað lögum.
í frumvarpinu er fjallað um út-
gjöld til landbúnaðarmála og var
það samþykkt í öldungadeildinni
með 86 atkvæðum gegn 8. Þótt það
kveði á um að heimilt sé að selja
matvæli og lyf til Kúbu hefur það að
mestu leyti aðeins táknræna þýð-
ingu því stjóminni í Washington og
bandarískum bönkum er ekki heim-
ilt að fjármagna viðskiptin.
Samtök bændu sögðu að frum-
varpið væri skref í rétta átt.
„Vonandi verður þetta aðeins fyrsta
skrefið í þá átt að opna þennan
markað," sagði öldungadeildar-
þingmaðurinn Tim Hutchinson,
repúblikani frá Arkansas. Bændur í
heimaríki hans vonast til þess að
geta selt Kúbumönnum hrísgrjón.
Ætla ekki að kaupa
bandarísk matvæli
Frumvarpinu hefur verið lýst í
Bandaríkjunum sem fyrsta tæki-
færinu í 38 ár til að flytja út banda-
rísk matvæli til Kúbu og fyrsta
skrefinu í þá átt að milda viðskipta-
bannið. En þar sem bandarískum
stjórnvöldum og bönkum er bannað
að fjármagna viðskiptin þurfa
Kúbumenn að greiða fyrir vörurnar
með reiðufé eða fá erlend lán.
„í raun verður það algjörlega
ómögulegt að kaupa matvæli og lyf
frá Bandaríkjunum," sagði í for-
ystugrein Granma, málgagns
kommúnistastjórnarinnar á Kúbu.
„Land okkar hyggst ekki kaupa
bandarísk matvæli og lyf fyrir eitt
einasta sent.“
Mikill mannfjöldi safnaðist sam-
an í Havana í fyrradag til að mót-
mæla frumvarpinu með Fidel
Castro í broddi fylkingar. Embætt-
ismenn í borginni áætluðu að
800.000 manns hefðu tekið þátt í
mótmælunum, eða tæpur helmingur
íbúa borgarinnar.
„Það er helber lygi að þetta
harðneskjulega viðskiptabann hafi
verið rnildað," sagði í forystugrein
Granma.
Bandarískir demókratar lýstu
frumvarpinu sem „skrefi aftur á
bak“ vegna bannsins við fjármögn-
un viðskiptanna og einnig vegna
þess að það kæmi í veg fyrir að Clin-
ton eða eftirmaður hans gæti dregið
úr takmörkunum á ferðum til Kúbu.
„Harðlínumennirnir hafa sigrað í
Kúbumálinu," sagði Byron Dorgan,
demókrati frá Norður-Dakóta.
„Hvers vegna ættu ekki bændur að
hafa aðgang að markaðnum á
Kúbu?“
Öldungadeildarþingmaðurinn
Pat Roberts, repúblikani frá Kans-
as, viðurkenndi að ólíklegt væri að
frumvarpið leiddi til mikilla við-
skipta.
Greitt fyrir útflutningi til Ir-
ans, Líbýu og Norður-Kóreu
Frumvarpið á einnig að auka sölu
á matvælum og lyfjum til írans,
Líbýu, Norður-Kóreu og Súdans
þar sem það heimilar að slíkur út-
flutningur verði niðurgreiddur í
Bandarílgunum.
Frumvarpið kveður einnig á um
aðstoð við bandaríska bændur að
andvirði 3,6 milljarða dala, rúmlega
300 milljarða króna, vegna þurrka.
Þá er heimilað að flytja inn banda-
rísk lyf sem seld eru á lægra verði
erlendis.
Demókratar gagnrýndu ákvæðið
um lyfjainnflutninginn og sögðu að í
því væru svo margar gloppur að
ávinningur neytenda yrði lítill.
Unglingar sakaðir um hópnauðgun á Strikinu í Kaupmannahöfn
Skekkt mynd innflytjenda
af kynlífi sögð orsökin
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Bretar boða
stjórnmála-
tengsl viö
N-Kóreu
Scoul. Reuters.
ROBIN Cook, utanríkisráðherra
Bretlands, sagði í gær að breska
stjórnin hygðist taka upp stjórn-
málatengsl við Norður-Kóreu í
fyrsta sinn frá því að kommúnista-
ríkið var stofnað fyrir rúmum 50
árum.
Þetta gæti orðið til þess að
Norður-Kóreumenn stofnuðu
sendiráð eða ræðismannsskrifstofu
í Bretlandi í fyrsta sinn frá því að
Bretar viðurkenndu kommúnista-
ríkið árið 1949.
Cook sagði að bresku stjórninni
hefði borist beiðni um stjórnmála-
samband við Norður-Kóreu í gegn-
um breska sendiráðið í Peking í
siðasta mánuði. Hann sagði að
breska stjórnin hefði í hyggju að
samþykkja beiðnina en bætti við að
það myndi taka langan tíma að
koma á stjórnmálasambandi milli
ríkjanna.
„Fyrst munum við ná samkomu-
lagi um stjórnmálasamband og síð-
an um að fullgilda stjórnarerind-
reka. Við erum að íhuga þann
möguleika að stofna embætti í
Norður-Kóreu en það mál tekur
lengri tíma.“
Yfirlýsing leiðtogafundar
milduð
Cook skýrði frá þessu í Seoul þar
sem hann var staddur vegna leið-
togafundar 25 Evrópu- og Asíu-
ríkja sem hefst í dag. Ríkin sam-
þykktu í gær að milda orðalag
yfirlýsingar, sem ráðgert er að
samþykkja á fundinum, og sleppa
setningu þar sem hvatt er til þess
„að dregið verði úr hættunni á út-
breiðslu gereyðingarvopna á Kór-
euskaga11. í staðinn var bætt við
setningu þar sem ríkin segjast vilja
„stuðla að aðgerðum til að byggja
upp traust og tryggja frið og ör-
yggi á Kóreuskaga og grannríkjun-
um“.
Stjórnarerindrekar sögðu að
breytingin hefði verið samþykkt að
beiðni Kínverja, dyggustu banda-
manna Norður-Kóreustjórnar.
MIKLUM óhug hefur slegið á Dani
vegna nauðgunarmáls sem upp kom
í síðustu viku en fjórir unglingspilt-
ar eru grunaðir um að hafa nauðgað
þrítugri konu á almenningssalerni á
Strikinu. Allir eru piltamir af er-
lendu bergi brotnir og er þetta í
þriðja sinn á innan við ári sem hópur
innflytjenda fremur nauðgun. Fé-
lagsfræðingar segja ástæðuna
skekkta mynd drengjanna af kynlífi
vegna uppeldis þeirra og segja allar
líkur á því að atburðurinn muni end-
urtaka sig. Þá veldur ungur aldur
drengjanna áhyggjum en refsilög-
gjöfin nær ekki nema til eins þeirra.
Nauðgunin átti sér stað snemma
kvölds á Gamlatorgi á Strikinu fyrir
um viku. Konan var á göngu ásamt
systur sinni er hópur táninga hóf að
áreita þær. Við torgið hélt einn
þeirra annarri systurinni en fjór-
menningarnir drógu hina inn á sal-
ernið og nauðguðu. Tveir eru þrett-
án ára, einn fjórtán og einn fimmtán
ára. Þeir eru góðkunningjar lög-
reglunnar þrátt fyrir ungan aldur.
Enginn vaktmaður
Venjulega er vakt á salerninu en
svo var ekki þetta kvöld. Tökuvél er
þar en drengirnir huldu hana á með-
an verknaðurinn var framinn. Hefur
einn borgarfulltrúanna krafist þess
að Kaupmannahafnarborg greiði
konunni bætur vegna þess að ekki
var vaktmaður á staðnum.
Eftir að fréttist um málið lofaði
óþekktur aðili að greiða hverjum
þeim sem gæti upplýst málið sem
svarar til hálfrar milljónar ísl. kr. og
það varð til þess að ábending barst
um piltana. Þeir hafa allir viður-
kennt að hafa verið á staðnum en
neita því að hafa nauðgað konunni,
benda hver á annan.
Keld Andersen rannsóknarlög-
reglumaður segir í samtali við Berl-
ingske Tidende að yngri piltarnir
hafi verið einkar afslappaðir við yf-
irheyrsluna, „enda vissu þeir fullvel
að við gátum ekki gert neitt og gáfu
það fyllilega til kynna“.
Vilja refsilöggjöfina herta
Það sem veldur ef til vill mestum
áhyggjum eru hugmyndir unglinga
úr hópi innflytjenda um kynlíf.
Ahmet Demir, sem hefur starfað
með ungum innflytjendum í sautján
ár, segir að herða verði refsilöggjöf-
ina og ræða málið við fjölskyldur
drengjanna, annars muni fleiri
nauðgunarmál koma upp. Fyrr á
þessu ári var tveimur konum nauðg-
að af hópum innflytjenda í Árósum.
Demir segir hugmyndir margra
unglingspilta um konur vera firrtar.
„í starfi mínu verð ég á hverjum
degi var við svo ömurlegt viðhorf til
kvenna og kynlífs að mér býður við
því,“ segir Demir í samtali við Jyl-
lands-Posten. Ástæðuna segir hann
þá að í múslimskum fjölskyldum sé
kynlíf ekki rætt og hugmyndir
drengjanna um kynlíf fái þeir úr
sjónvarpi, blöðum og tímaritum.
Þær hugmyndir séu oftar en ekki
þær að danskar konur séu léttar á
bárunni, engu betri en vændiskon-
ur. Segist hann oftar en einu sinni
hafa farið með hópa ungra innflytj-
enda í miðbæinn en gefist upp og
orðið að halda með hópinn heim því
drengirnir hafi gert sífelld hróp að
konum.
Lausnin er að mati Demirs og fé-
lagsfræðingsins Ole Hammersen, sú
að ræða málið við unglingspiltana
og fjölskyldur þeirra, að gera þeim
grein fyrir vandanum. Ekki megi
gleyma því að múslimar líti mjög al-
varlegum augum á nauðgun.
Þá telur Demir að breyta þurfi
refsilöggjöfinni svo hún nái til yngri
afbrotamanna, vandinn nú sé sá að
piltar sem hafi lent á betrunarstofn-
unum fyrir unglinga, telji danska
réttarkerfið veikt og að slík vist
verði ekki til þess að þeir geri sér
grein fyrir afleiðingum gerða sinna.
Þetta sé ekki síst mikilvægt vegna
þess að innflytjendur óttist mjög að
atburður sem þessi muni ýta undir
hatur í garð þeirra og vilji að hart
verði tekið á brotamönnum úr
þeirra hópi.
Skráðu þig í síma 570 4000
eða á www.redcross.is
Landssöfnun. . f .
A___/ Rauða kross Islands
gegn alnæmi í Afríku
28. október 2000
Alnæmi er alvarlegasta heilbrigðisvandamál sem
Afríkubúar standa frammi fyrír. Reynslan sýnir að
með markvissrí fræðslu er hægt að draga verulega
úr smiti og bjarga fólki þannig frá bráðum dauða.
Rauði kross íslands gengst fyrir landssöfnun
28. október til að berjast á móti þessum mikla
vágesti. Fjöldi sjálfboðaliða ætlar að ganga í
hús og safna framlögum meðal landsmanna.
Okkur vantar fleiri sjátfboðaliöa.
Átt þú stund aflögu?
Rauði kross ísiands
www.redcross.is