Morgunblaðið - 01.11.2000, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 1. NÓVEMBER 2000 51
UMRÆÐAN
890.
zent kr
- pr
140.
pr
290.- pr
690.
pr
490
pr
590.
pr
structure Ijóst kr. 2.890.- prnV
erbau valin kr. 4.290.- prnv
Öl! verð raiðasl viö staðgieiðslu
TEPPABUÐIN
Suðurlandstoraut 26
Sími: 56S 1050
Fax: 568 75tH
Ncifang: \v\uv.g)\.ts
er norskt fyrsta flokks
15 mm. þykkt gæðaparket
Er norska kýrin bjargvættur?
UNDANFARIN
misseri hefur hópur kúa-
bænda haft uppi óskir
um innflutning norskra
kúa til landsins. Myndu
þær smám saman koma
í stað landnámskúnna,
sem þeir telja ekki nógu
arðsamar. Þetta sé
nauðsynlegt til þess að
geta mætt verðandi
samkeppni við bændur á
meginlandi Evrópu. Um
þetta eru að vísu skiptar
skoðanir meðal bænda,
og dýralæknar vara við
nýjum búfjársjúkdóm-
um. Fjárkláði, karakúl,
riða og mæðiveiki eru
hjóm eitt hjá þeim nýju sjúkdómum,
sem herja úti í Evrópu. Og innflutn-
ingur nýs loðdýrs 1931, minksins,
varð bændum landsins ekki til
blessunar. Landbúnaðarráðherra lá
lengi undir feldi og íhugaði, hvað
gera skyldi.
Fyrir 47 árum var ég „aðstoðar-
fóðurmeistari" vetrarlangt á mynd-
arbýlinu Melvanggárd hjá Askov á
Jótlandi. Þar hafði sama ættin setið
frá 1827 og ræktað upp afbragðs
kúastofn rauðra mjólkurkúa, og var
meðalársnyt um 4.500 h'trar. Síð-
sumars vann ég um tveggja mánaða
skeið á öðru skemmtilegu býli, Kön-
igsfeld, á merskilandinu á vestari
bakka Weser-fljóts í Þýzkalandi.
Þar voru svartskjöldóttar kýr og
meðalnyt svipuð og á bænum í Dan-
mörku.
Nú í október gerði ég mér ferð á
þessar fornu slóðir til þess að kynn-
ast því, hvaða breytingar hefðu orð-
ið á búskaparháttum síðan ég var
þar fyrir nær hálfri öld.
Á Melvanggárd á Jótlandi
Gömlu hjónin, Frederik og Ing-
eborg, voru nú látin og sonur þeirra,
Frede Melvang og Karen, kona
hans, hafa rekið búið frá 1955. Hann
sagðist hafa hætt kúabúskapnum
fyrir 20 árum og svínabúskap fyrir 6
árum. Ástæðan hefðu verið erfið-
leikar við að fá fólk
til skepnuhirðingar.
En nú flykktust hol-
lenskir bændur til
Jótlands og keyptu
upp góðbýlin. Þeir
væru hagsýnir og
ynnu myrkranna á
milli. Þá hefði hann
snúið sér að kom-
rækt eingöngu með
miklum og góðum
vélakosti. Þetta væri
lífræn ræktun, og því
mætti hann hvorki
nota tilbúinn áburð
né sveppalyf. Samt
gengi þetta ágæt-
lega, og hann fengi
nær helmingi hærra verð fyrir
kornið.
Aðspurður um kjör bænda á Jót-
landi sagði hann:
Mjólkurframleiðendur fá
greiddar fyrir mjólkurhtrann 2,40
dkr., sem eru 24 ísl. krónur. Kvóti
er á framleiðslunni, og er lítrinn
seldur á 3,00 dkr. sem em tæpar 30
ísl. krónur. Búin hafa farið mjög
stækkandi, og er algengt, að bænd-
ur séu með 100 mjólkurkýr, sem
einn maður sér um.
Þegar ég sagði honum, að íslenzk-
ir bændur fengju 67,70 ísl. krónur
fyrir mjólkina eða 6,80 dkr. sagði
hann: „Mikið lifandis ósköp er gott
að vera bóndi á Islandi!"
Um óskir íslenzkra bænda að
flytja inn norskar kýr sagði hann:
„Hvers vegna norskar? Þær em
alls ekki þær beztu! Þetta myndi
engum detta i hug hér úti í Evrópu.
Langbeztu mjólkurkýrnar em Hol-
stein Friesian."
Á Königsfeld í Þýzkalandi
Frá Danmörku fór ég síðan með
lest til smábæjarins Dorum fyrir
norðan Bremerhaven til Guðrúnar
frænku Hafsteinsdóttur, sem þar
býr með manni sínum, Davíð Jó-
hanni Davíðssyni, og tveimur böm-
um þeirra. En hann er sölumaður
hjá Isey, sem selur ferskan fisk frá
Guðmundur
Kristinsson
Ef kvartað væri við þá, væri svarið:
Þetta er bara svona!“ Um ósk
bændaflokksins að vilja fara með
bændur inn í Efnahagsbandalagið,
sagði frúin:
„Það er meginstefna bandalags-
ins að jafna lífskjör og almenn rétt-
indi þegnanna. Og þegar hinar fjöl-
mennu og fátæku þjóðir Aust-
ur-Evrópu verða komnar inn, þá
verður að skerða stórlega lífskjör
hinna ríkari þjóða, svo sem Þjóð-
verja og einnig Islendinga, ef þeir
verða svo vitlausir að ganga í það,
til þess að jafna þennan mun.
Þegar kommúnisminn hrundi í
Austur-Þýzkalandi, var þar fjöldi
mjög stórra samyrkjubúa, þar sem
unnu kannski 30-40 fjölskyldur. Þá
flykktust hollenzkir bændur, sem
em frægir fyrir dugnað og hagsýni,
þangað og keyptu þessar stóm jarð-
ir og settu þar upp risabú með 3-400
mjólkurkúm af Holstein kyni með
ársframleiðslu upp á 2-3 milljónir
lítra mjólkur á hverju býli.“
Horft til framtíðar
Það er kannski ekki timabært að
óska sunnlenzkum bændum til ham-
ingju með norsku kýrnar. En ef af
þeim innflutningi yrði og við væram
einnig komnir inn í Efnahagsbanda-
lagið með fullum réttindum og
skyldum, þá gætu bændur þurft að
keppa við hollenzka bændur með
heimsins beztu kýr á víðáttumiklum
grasflákum Suðurlands. Þá dygðu
50 einyrkjabú eins og á Königsfeld
til þess að framleiða alla þá mjólk,
sem nú berst til Mjólkurbús Flóa-
manna.
Það yrði byggðastefna, sem segði
sex.
Höfundur er rithöfundur og
fyrrverandi féhirðir.
Kynningar verða á eftirfarandi stöðum:
Domus 30.10 Melhagi 0 2.11 Glæsibær 03.11
Austurver 0 3.11 Austurver 04.11
Kringlan
Melhagi
Kringlan
31.10
01.11
02.11
\/Lyf&heilsa
▼ J APÓTEK
Ókeypis lögfræðiaðstoð
öll fimmtudagskvöld milli kl. 19.30 og 22.00 í síma 551 1012
Orator, félag laganema
PARKET
TILBOÐ
1.-11. november

LÍF MEÐ
GÆ
APARKETI
Fósturvísar
Það er kannski ekki
tímabært að óska sunn-
lenzkum bændum til
hamingju með norsku
kýrnar, segir
Guðmundur Krístins-
son, En ef af þeim inn-
flutningi yrði þá dygðu
50 einyrkjabú til þess að
framleiða alla þá mjólk,
sem nú berst til Mjólk-
urbús Flóamanna.
íslandi á fiskmarkaðnum í Brem-
erhaven.
Föstudaginn 13. október fómm
við Davíð Jóhann með Weser-ferj-
unni yfir til Nordenham og að góð-
býlinu Königsfeld. Georg Suhren og
kona hans vom bæði látin, en sonur
þeirra, Gerd, hefur búið þar síðan
með konu sinni, Gunda. Gamla fjós-
ið hafði verið rifið og stórt hjarðfjós
reist. Og þar gaf á að líta:
Þetta er 56 hektara jörð en þau
hafa auk þess 40 hektara á leigu af
næstu jörð. Og þama búa þau með
120 kýr - af Holstein-Friesian kyni.
Þetta em stórar og sterkbyggðar
kýr, svartskjöldóttar, vega um 650
kg og mjólka að meðaltali um 7.000
lítra á ári og einstaka kýr nær
10.000 lítrum og komast í 40 lítra á
dag eftir burð. Ársframleiðsla bús-
ins er 800.000 lítrar mjólkur. Fyrir
lítrann fá þau 0,65 þýzkt mark eða
24,50 ísl. krónur. Og um þetta sjá
hjónin ein með aðstoð ungs Pól-
verja, sem verið hefur hjá þeim í
rúmt ár. Kýrnar vora þama um
miðjan október enn á beit á loðnum
túnunum. Ég spurði frúna, hvernig
einyrkjahjón gætu þetta, og hvort
þau væru ekki allan daginn að
mjólka.
„Nei, nei. Við eram með mjalta-
bás fyrir 14 kýr og þetta tekur að-
eins 2 V4 tíma í hvort mál. Og fjósið
er opið allt árið, og kýrnar ganga út
eftir vild. Og það þýðir ekkert að
vera með minna til þess að hafa
sæmilega afkomu. En til þess að
þetta gangi þarf maður að vera í
þessu af lífi og sál og hafa búskap-
inn einnig sem áhugamál, hobbý.
Kvóti var settur á árið 1983 og
miðað við framleiðsluna það árið að
frádregnum 22,5 %. Síðan höfum við
verið að kaupa kvóta, sem kostar nú
1,60 til 2 þýzk mörk eða 60 til 75
krónur íslenzkar lítrinn og fer lækk-
andi.“
Ég sagði þeim frá því, að nú vildu
íslenzkir bændur fá afurðameira
mjólkurkyn og berðust fyrir því að
fá norskar kýr fluttar til landsins.
Og íslenzki bændaflokkurinn væri
spenntur fyrir því að ganga í Efna-
hagsbandalagið.
„Jæja! Svo þeir vilja norskar kýr!
Ég hef aldrei heyrt minnzt á þær.
Og þeir vilja láta skriffinnana í
Briissel stjóma sér? Við höfum ekk-
ert fengið frá Brussel nema álögur!