Morgunblaðið - 31.12.2000, Blaðsíða 4

4 B SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
S
ARIÐ 2000 er senn á enda og víst er
að það verður fólki misjafnlega eft-
irminnilegt. Sumir hafa gengið í
gegnum erfiða reynslu og aðrir reynt
sérstaka og skemmtilega atburði. Morgunblaðið ræddi við nokkra einstaklinga sem
FÓLK OG FRÉTTIR
Á LIÐNU ÁRI
tengdust atburðum eða komu við sögu í fréttum ársins.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Guðjón Hjörleifsson, bæjarstjóri í Vestmannaeyjum, skoðar tjónið í ís-
félaginu ásamt Davíð Oddssyni forsætisráðherra. Frá hægri: Illugi
Gunnarsson, aðstoðarmaður forsætisráðherra, Guðbjörg M. Matthías-
dóttir, ekkja Sigurðar Einarssonar, Árni Johnsen þingmaður, Guðjón,
Davíð, Kristinn Sigurðsson og Einar Sigurðsson.
Erfitt ár hjá
Eyjamönnum
„MER er efst í huga, nú í lok ársins,
þau miklu áföll sem Vestmannaeyjar
hafa orðið fyrir síðustu vikur og
mánuði,“ segir Guðjón Hjörleifsson,
bæjarstjóri í Vestmannaeyjum.
„Sigurður Einarsson, forstjóri ís-
félagsins, féll frá langt fyrir aldur
fram í október síðastliðnum. Hann
var mikill athafnamaður í atvinnulífi
Vestmannaeyja og forystumaður í
bæjarmálapólitíkinni. Sigurðar er
sárt saknað sem einstaklings og drif-
krafts í bæjarlífinu.
Það varð síðan gríðarlegt áfall
þegar hús ísfélagsins brunnu nýlega
og fjöldi manna missti atvinnuna.
Það er þó gleðilegt hvernig samtaka-
máttur starfsmanna ísfélagsins, for-
svarsmanna fyrirtækisins og bæjar-
búa allra hefur gert það besta úr
málinu og vonandi verður fyrirtækið
endurreist af miklum krafti á næstu
mánuðum.
Síðan varð átakanlegt slys þegar
tveir menn létust í höfninni núna rétt
fyrir hátíðirnar.
Á jákvæðum nótum er uppbygg-
ing Skanssvæðisins sem var vígt í
sumar. Svæðið er orðið mikil bæj-
arprýði og var mikill heiður að taka á
móti nýsköpunarverðlaunum ferða-
málaráðs um daginn vegna þess. Sé
ég fyrir mér að svæðið verði lyfti-
stöng íyrii- ferðamannaþjónustuna í
Vestmannaeyjum um ókomna tíð.
Það verður að segjast eins og er að
árið í heild hefur verið erfitt hjá okk-
ur Eyjamönnum en við höfum eflst
við hverja raun og leið okkar liggur
ekkert nema upp á við inn í nýja öld.“
Lærdómsríkt ár fyrir
j ar ð vísindamenn
Morgunblaðið/Ásdís
Páll Einarsson við sprungumælingar eftir að
seinni skjálftinn reið yfir 21. júní.
„ÞETTA ár er búið að vera
mjög lærdómsríkt fyrir jarðvís-
indamenn. Svona jarðskjálfta-
hviða hefur ekki komið síðan
árið 1896,“ sagði Páll Einars-
son, prófessor í jarðeðlisfræði
við Háskóla Islands, en árið
2000 riðu tveir mjög stórir jarð-
skjálftar yfir Suðurland. Auk
þess gaus Hekla á árinu og
ennfremur er talið að gosefni
hafi komið upp í tengslum við
Skaftárhlaup.
Það var á þjóðhátíðardaginn,
17. júní, sem jörð á Suðurlandi
tók að skjálfa og fjórum dögum
síðar reið annar skjálfti yfir.
Báðir voru skjálftamir u.þ.b.
6,5 að stærð á Richter-kvarða.
Páll upplifði skjálftana sjálfur.
Þegar seinni jarðskjálftinn reið yfir
var hann ásamt fleiri vísindamönn-
um staddur á Laugalandi í Holtum
og fann því mjög sterkt fýrir honum.
Hann sagði að jarðskjálftamir í
sumar hefðu verið eiginlegir Suður-
landsskjálftar. Á því væri enginn
vafi.
„Þessir atburðir fylgdu furðu ná-
kvæmlega þeirri forskrift sem gefin
var upp fyrir um 15 áram um hvern-
ig svona skjálftar myndu haga sér.
Þegar litið er til baka yfir atburða-
rásina kemur í ljós að skjálftarnir
era í minna lagi miðað við það sem
áður hefur verið. Það má því segja
að þetta séu Suðurlandsskjálftar í
minni kantinum, en þeir haga sér að
öðra leyti mjög svipað og svona
skjálftahviður hafa gert áður eins og
1896 og 1784. Þetta era þó áberandi
minni skjálftar en þá.“ Páll sagði
ómögulegt að segja fyrir um hvort
þessari skjálftahviðu væri lokið. Það
væri ekkert sem benti til þess að
fleiri skjálftar kæmu á næstunni en
það gæti samt alveg gerst.
Páll sagði að það væri margt hægt
að læra af þessum jarðskjálftum.
„Sérstaklega er hægt að afla frekari
þekkingar á hegðun svona jarð-
skjálftasvæðis. Þarna fengu menn
staðfestingu á þeim hugmyndum
sem fram vora komnar um hvernig
Suðurlandsskjálftar hegðuðu sér. Að
því leyti er þetta mjög verðmæt
lexía. Hvað mannvirkjagerð snertir
er þetta einnig þýðingarmikil lexía
því mannvirki stóðu sig betur heldur
en menn höfðu þorað að vona áður.
Við eram því á réttri leið hvað varð-
ar hönnun mannvirkja. Það er
einnig hægt að læra margt ann-
að af þessu um hvernig menn
eiga að haga sér í jarðskjálftum
svo ekki verði tjón. Það varð
þarna ýmislegt tjón sem hefði
mátt koma í veg fyrir með
litlum tilkostnaði."
Heklugosið á árinu er það
fjórða eða fimmta á 30 áram.
Það gaus í Heklu 1970, 1980,
1990 og 2000, auk lítils goss
1981. Páll sagði að það væru
hugsanlega einhver tengsl á
milli jarðskjálftanna og goss-
ins í Heklu.
„Gosin breyta spennu í jarð-
skorpunni í kringum Heklu og
þar með á skjálftasvæðinu á
Suðurlandi sem tengist Heklu beint.
Skjálftabeltið gengur eiginlega beint
undir Heklu. Þarna er því eitthvert
samhengi á milli og ólíklegt að það
sé alveg tilviljun að þetta kemur
svona á sama tíma. Það er hins vegar
greinilegt á þessari gossyrpu, sem
hefur komið í Heklu síðan 1970, að
Hekla hefur breytt um goshegðun.
Þetta er nánari staðfesting á því.
Svona tíð gos hafa ekki verið í Heklu
síðan land byggðist."
Páll sagði að það yrðu því að telj-
ast talsverðar líkur á eldgosi í Heklu
á næstu 10 áram. Hins vegar væru
gossyrpur í eldfjöllum frægar fyrir
að vera býsna óreglulegar og þess
vegna væri erfitt að nota þær til að
spá fyrir um framtíðina. Hekla hefði
hins vegar sýnt alveg ótrúlega reglu-
semi í gosum síðustu áratugina.
„Þakklát fyrir
að ekki fór verr“
„ÉG ER þakklát fyrir að ekki fór
verr - og auðvitað sér maður margt
í öðru ljdsi og hugsar öðruvísi en
áður,“ segir Valgerður Gunn-
arsddttir, 17 ára skíðakona frá
Seyðisfírði, en hún lenti í alvarlegu
skíðaslysi í Bad Hofgastein í Aust-
urríki í janúar. Valgerður hlaut
m.a. hryggbrot og vegna innvortis
blæðinga varð að fjarlægja vinstra
nýra hennar og milta. Síðan hefur
hún verið í markvissri endurhæf-
ingu og tekið gdðum framförum.
Valgerður hefur æft skíðaíþrdtt-
ina allt frá barnæsku, lengst af með
skíðadeild Hugins á Seyðisfirði.
Hún fluttist til Reykjavíkur haustið
1999 þegar hún hdf nám í Mennta-
sktílanum við Hamrahlíð og fdr þá
jafnframt að æfa með Skíðaiiði
Reykjavíkur. Þegar slysið átti sér
stað hafði hún verið við æfingar í
Bad Hofgastein í tíu daga með
félögum sínum í skiðaliðinu.
Að lokinni æfíngu föstudaginn
14. janúar, þegar þau voru búin að
ganga frá áhöldum og skíðuðu nið-
ur brekkuna þar sem æfingabraut-
in hafði verið, lenti Valgerður á
djöfnu í brekkunni sem hún vissi
ekki af, tdkst á loft og hafnaði á
skúr sem var þar nálægt. Til allrar
hamingju var hún með hjálm á
höfðinu og telur hún hann hafa
bjargað lífí sínu.
Eftir hálfs mánaðar legu á
sjúkrahúsi ytra var Valgerður flutt
heim með sjúkraflugi og lögð inn á
bæklunardeild Sjúkrahúss Reykja-
víkur, þar sem hún lá í viku eða þar
til hún höf endurhæfingu á Grens-
ásdeild, þar sem hún var fram á
sumar og síðan í sjúkraþjálfun.
Hryggurinn var spengdur á sjúkra-
húsinu í Schwarzag strax sama dag
og slysið varð en skömmu síðar var
gerð á henni önnur bakaðgerð og
skipt um spengingu.
„I sumar kom svo bakslag en þá
kom í ljds að spengingin hafði
brotnað. Þá var ég lögð inn aftur og
spengd einu sinni enn,“ segir hún
og útskýrir mismunandi aðferðir
við spengingu á sjúkrahúsunum í
Austurrfki og Reykjavík: „Uti er
spengt án þess að græða bein í brot-
ið en hér á íslandi er alltaf tekið
bein úr spjaldhrygg og grætt í brot-
ið svo að það sé alveg fast.“
Valgerður segir að á vissan hátt
hafí hún þurft að byija upp á nýtt
eftir þriðju aðgerðina, sem gerð
var 5. júlí í sumar, þd að hún hafí
ekki misst ekki þann kraft sem hún
var búin að vinna sér inn. „Ég var á
sjúkrahúsi í viku og þurfti að vera
með bolspelku næstu þijá mán-
uðina,“ segir hún.
„Ég held að ég megi vel við una
hvað ég hef náð langt,“ segir Val-
gerður, sem gengur enn við eina
hækju en er þd aðeins byijuð að
sleppa henni. „Ég er búin að öðlast
aftur kraft í mjöðmum og lærum en
vantar enn dálítinn styrk í kálfa,
svo göngulagið er ekki orðið alveg
eðlilegt ennþá. Það er enn dvíst
með framtíðina, þvíþað er spurn-
Morgunblaðið/Pétur Kristjánsaon
Valgerður Gunnarsddttir í jólainnkaupum.
Valgerður var flutt heim með sjúkraflugvél frá Sviss eftir að hafa legið
á sjúkrahúsi ytra í hálfan mánuð. Myndin er tekin þegar vélin lenti á
Reykjavíkurflugvelli 31. janúar sl.
ing hversu vel taugarnar taka við
sér, þ.e. hvort taugaskaðinn er var-
anlegur eða ekki,“ segir hún og
bætir við að það verði ekki ljdst
fyrr en að þremur árum liðnum.
„Ég má búast við framförum
næstu þijú ár en að sjálfsögðu er
mesta framförin fyrsta árið,“ segir
hún.
Þrjóska og þolinmæði
Vegna slyssins missti Valgerður
alveg úr vorönnina í sktíla, nema
hvað hún tdk stærðfræði utanskóla.
Nú í haust var hún svo byijuð aftur
í fullu námi í MH en þá skall kenn-
araverkfallið á og haustönnin fdr
fyrir lítið. Nú er hún aftur flutt
heim á Seyðisfjörð og hyggst hefja
nám í Menntaskólanum á Egils-
stöðum eftir áramót. Þar mun hún
búa á heimavistinni og fara í
sjúkraþjálfun á Egilsstöðum en í
millitíðinni æfir hún sjálf í tækja-
salnum á Seyðisfirði. Þar kemur
það sér vel að Valgerður hefur ver-
ið í íþróttum alla sína tíð og því í
gdðri líkamlegri þjálfun.
„Já, það hefur sjálfsagt haft sitt
að segja. Reyndar er alls ekki víst
að ég hefði lifað af slysið nema
vegna þess að ég var í ágætisformi
og ekki bara venjulegur túristi í
skíðabrekkunum. Þá hefði ég lík-
lega ekki verið með hjálminn en
hann bjargaði miklu,“ segir hún.
Það orð hefur farið af Valgerði
að hún sé þijdsk og það hafi komið
sér vel í baráttu hennar á þessu erf-
iða ári sem brátt er liðið frá slysinu
sem hefur sett mark sitt á líf henn-
ar síðan. Aðspurð játar hún því að
þijdskan hafi oft komið sér vel. „Ég
er alveg jafnþijdsk og áður en hef
kannski líka lært smáþolinmæöi,"
segir hún og er ekki frá því að það
geti verið ágæt samsetning.