Skírnir - 01.12.1909, Síða 76

364
Að verða úti.
þau reyndar séu rúmbetri og listfenglega bygð að ytra
útliti. *)
Alþýðu manna er alt of lítið kunnugt um hvað oft
fönnin getur bjargað mönnum frá að verða úti. Eg hef lagt
þá spurningu fyrir marga sveitamenn, sem orðið hafa mér
samferða í ferðalögum, hvað þeir mundu gjöra, ef þeir
viltust í snjóhríð á vetrardegi. Þeir hafa flestir svarað
því svo, að þeir mundu nema staðar og halda kyrru fyr-
ir þangað til hríðinni slotaði, reyna að halda sér vakandi
með því að vera á ferli og hreyfa sig til að halda sér
heitum. Flestir hafa haldið því fram að ekki dygði að
leggjast fyrir, því þá mundu þeir sofna og frjósa í hel.
Að grafa sig í fönn kom þeim ekki til hugar, sumir höfðu
jafnvel heyrt að það væri mesta hættuspil. Svo er það
að sannar sögur eru af því að menn hafi orðið úti þrátt
fyrir það að þeir grófu sig í fönn; en þá var því um að
kenna að þeir tóku það ráð of seint, þegar þeir voru
orðnir þreyttir og kalnir, eða grófu sig ekki nógu vand-
lega. Dæmi sem sannar þetta má lesa í* 2) Guðmundar-
sögu góða þar sem segir frá hrakningum biskups og
fylgdarliðs hans á leið úr Svarfaðardal til Hóla. Mestalt
liðið týndist í snjóhríðinni, ferst úr kulda og vosbúð.
Fæstir reyna að grafa sig í fönn, aðrir gjöra það, en um
seinan, og farast, en þrent bjargast i fönn sem tekur það
ráð í tíma — nfl. Guðm. biskup, fóstra hans og Una
Herjólfsdóttir.
Ekki er mér kunnugt um hvað menn hér á landi
hafi legið lengstan tíma í fönn og bjargast af, en um
rússneskan bónda hef eg lesið áreiðanlega3) sögu, sem
hafðist við i fönn 12 daga og komst heill af. Hann var
nestisfaus og illa búinn, drukkinn af víni þegar hann
lagðist fyrir. Hann var aðframkominn af hungri þegar
‘) Sbr. lýsingu Nordenskjölds á snjóhúsum Grænlendinga í bók
hans: Den andra Dicksonska Expeditionen till Gröuland 1883. Stock-
holm bls. 488-489.
2) Biskupasögur Kbh. 1858. 1. bindi bls. 441 —442.
3) Eulenburgs Encyklopædi undir „Erkáltung11.