Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1924, Page 39

39
Oddmarslækur? Jeg held vafalaust, að það hljóti að vera lækurinn,
sem fellur úr Fljótsbakka-blánni niður á Hesteyrarnar. Rjett fyrir
ofan eyrarnar er dálítið djúpt gil, og þar rjett hjá foss í læknum,
sem hefir myndað gilið og þar hafa þeir fóstbræður hlotið að búa
um sig. En við verðum að líta öðrum augum á það eins og það var
þá en eins og það er nú. Þá voru engar Hesteyrar til. Þá fjell
Fljótið upp í bakkana, upp í gilið, þar sera þeir grófu jarðhúsið.
Þetta gerir það skiljanlegra, að svo lítil lækjarspræna skyldi geta
borið moldina burtu. Síðar skaut eyrunum smátt og smátt upp, urðu
grasi vaxnar og hafðar fyrir hestagöngu, þar af nafnið Hesteyrar,
en við þetta breytti lækurinn um nafn og heitir nú Hesteyrarlækur.
Þessi litli lækur hefir í öðrum skilningi sögulega þýðing, eftir
minni skoðun, þar hefir að öllum líkindum verið veginn maður
skamt frá, sem Oddmar hefir heitið, og lækurinn svo dregið nafn
af atburðunum. Mundi ekki fundur Þorkels á Fljótsbakka um árið
— þar á bökkunum skamt fyrir utan, geta staðið í sambandi við
þetta?x)
»Fyrir vestan Eiðaskóg,« segir í sögunni. Á þeim tíma var
»alt skógi vaxið að húsum heim á Eiðum® eins og Þórdís todda
sagði. Annars hafa í þá daga verið miklir skógar út um alt Hjerað,
hvor girðingin fyrir sig um 40 faðma í hrÍDgmál. Ennfremur er hringmynduð girð-
ing austur úr aðalgirðingunni um 40 faðma í hringmál. Einnig er einhvers konar
girðing fast niður við vatnið, sem líktist rjett eða þess konar.
Eins og yður mun kunnugt, fylgdi hverjum þingstað til forna þingbrekka, þvi,
eins og gefur að skilja, var mjög erfitt fyrir þá, sem töluðu á þingunuro, að láta
allan þingheiminn heyra jafnt til sin, nema þeir stæðu töluvert hærra, og því var
þingbrekkan nauðsynleg. Þá stóð sá, sem talaði, uppi á brekkunui, en þingheimur-
inn allur neðan undir.
Eins og jeg hef áður minst á, hallar hjallanum, sem húðartóftirnar standa flest-
ar á, frá austri og til vesturs að vatninu. Norðaustan á hjallanum hefir þvi vafalaust
þingbrekkan verið, enda er þar einkar gott aðstöðu, þvi brekkan er hæfilega há og
flatt móþýfi neðan undir, enda standa sumar húðartóftirnar utan undir brekkunni.
Á öllum þingstaðnum hef jeg talið frá 15—20 búðartóftir, frá 12—40 álnir á
lengd, en þær hafa lika getið verið fleiri, þvi þar sem hjallinn er hæstur eru lítils-
háttar verksummerki eftir seinni aldar menn, en þar hafa búðirnar staðið þjettast,
enda verið hættast þar að hlása upp.
Það eitt útaf fyrir sig, að staðurinn er afgirtur, er gjarnan öflugasta sönnunin
fyrir þvi, að jeg fari hjer með rjett mál; þvi hvað gat fornmönnum gengið annað til
að afgirða þarna 5—6000 Q faðma á hrjóstngum klettahjalla og hlaða þar fyrir vist
um 20 tættur? — Mjer vitanlega ekkert annað. — Það var líka beinlinis nauðsyn-
legt fyrir þá að afgirða þingstaðina, einkum þar sem þeir lágu í þjetthygðum hjer-
uðum, þvi þingstaðirnir voru friðhelgir og, að dómi Sigurðar heitins Vigfússonar
fornfræðings, er Krakalækjar-þingstaður afgirtur.“
1) Sbr. Árb. Fornleifafjel. 1917, bls. 84—35.