Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1941, Page 60

58
lögrjettan sennilega verið þá enn á sama stað á Þingvelli. Var nú ekki
lengur talað um leyfisveiting til flutnings lögrjettu eða alþingis sam-
kvæmt samkomulagi milli lögmanna og höfuðsmanns, heldur kunngjörir
konungur blátt áfram með opnu brjefi 5. apríl 1574, að það sje vilji
sinn, að alþingi »her Effther scall holdis wed Koppeuoge,« og fyrir-
skipar lögmönnum og lögrjettumönnum að fara þangað og þinga þar.1)
En ekkert varð úr þessu heldur, og virtu íslendingar þetta konungs-
brjef að vettugi2.)
Skal nú aftur vikið að ritgerð sjera Guðmundar hjer fyrir framan,
»sönnunum« hans fyrir því, að lögrjetta hafi verið uppi á hrauninu
suð-austur af mynni Brennugjár, en ekki á völlunum sunnan hólsins,
sem er norðan-við það. Segir hann, að þarna á hrauninu, milli Brennu-
gjár og Flosagjár, sje stærsta mannvirkið, sem hann hafi getað fundið
á Þingvöllum. Kveður hann það hafa verið reist á hraunhól þarna, en
áður en það liafi verið gjört, hafi verið brúuð lítil gjá, sem hafi verið
um hann, steinn lagður við stein yfir gjána, þvert yfir hólinn. Kveðst
sjera Guðmundur hafa tekið eftir þessu, er einn af steinunum hafi
fallið ofan í gjána og hún hafi komið í Ijós. Man jeg, að hann sýndi
mjer þetta einhverju sinni, og sá jeg þá, að þessi steinn, að minnsta
kosti, og líklega nokkrir fleiri hjá honum, hefðu verið á milli barma
þessarar hraunsprungu; er þarna jarðvegur og lausagrjót yfir henni
allri sunnan-til og niðri í henni, en allsendis óreglulegt, og hafði steinn-
inn því hrunið niður. — Norðan-til er gjáin alveg opin um hraun-
hólinn og blasir við hverjum þeim, er kemur nálægt. Er þarna á hraun-
bungunni mói nokkur, og ekki ósvipað því, að þar sje um aðfluttan
jarðveg, moldir og grjót, að ræða, en ekki sjest þarna þó neinn vottur
mannaverka, og ekki verður þetta kallað að rjettu lagi rúst, enda hefur
það ekki verið gjört áður, því síður stórt mannvirki eða hið stærsta
á Þingvöllum. — Hins vegar við Brennugjá er svo sem nokkurs
konar framhald af þessari jarðmyndun ofan-á hrauninu sjálfu, og stendur
hinn fyrr-nefndi hóll eða haugur á henni. — Sæist nokkur vottur um
það, að þarna, á mill Brennugjár og Flosagjár, hefði verið mannvirki
í fornöld, mætti helzt gizka á, að þarna hefði verið virki þeirra bræðra,
Orms Svínfellings og Þórarins, sem getið er í Sturlungasögu (útg. Kál.,
1., 4ó1). Reyndi jeg í Árb. 1921-22, bls. 68-69, að leiða nokkur rök
að því, að það muni hafa verið á þessum slóðum, austan ár. í sam-
bandi við það, að gizka mætti á, að það hefði verið þarna uppi á
hrauninu milli Brennugjár og Flosagjár, má benda á orðalagið í frá-
1) Brjefið er prentað í Safni, II., bls. 216-17.
2) Sjá e. fr. Árb. 1921-22, bls. 74-75.