Lögrétta - 01.01.1934, Page 43

85
LÖGRJETTA
86
Hjálmar, hvernig þessu var varið á hans
tímum í Skagafirði. Margar slíkar fer-
skeytlur, eftir hina og þessa. lítt kunna
menn, eru svo vel kveðnar, að þær hafa
orðið landfleygar, þótt aldrei kæmust þær
á prent. Um marga alþýðumenn, sem ort
hafa snjallar ferskeytlur, er það kunnugt,
að þegar þeir semja kvæði undir öðrum
liragarháttum, er oft lítið í þau varið. Það
er eins og þetta gamla vísnasnið sje eini
búningurinn, sem fari hugsun þeirra svo
vel, að hún njóti sín til fullnustu. Flest af
höfuðskáldum1 okkar hafa líka reynt sig
meira eða minna á ferskeytlunni, svo sem
Jónas Hallgrímsson, Steingrímur og Matt-
hías. En það er Þorsteinn Erlingsson, sem
verður meistarinn á þessu sviði, eftir Pál
Ólafsson. Páll spáði því í alkunnri vísu, að
þegar þeir væru fallnir í valinn, mundi
ferskeytlan deyja. En það er öðru nær en
að hann hafi orðið sannspár uim það. Þeir
Páll og Þorsteinn hafa magnað ferskeytl-
una svo, bæði í hennar einfaldasta búningi
og í hinum margbreyttu skrautklæðum, sem
hún altaf hefur birtst í öðru hvoru, að hún
hefur aldrei, eftir að rímnakveðskapurinn
lagðist niður, verið algengari nje jafnvel
kveðin af þeim, sem æft hafa sig á henni,
en einmitt nú á síðustu tímum.
Það mætti sýna með mörgum dæmum
snild Páls á ferskeytlunni. Jeg tek hjer
nokkrar af handahófi, sína af hverri teg-
und:
Rangá fanst mjer þykkju þung,
þröng mjer sýndi dauðans göng;
svangan vildi svelgja lung.
Söng í liverri jakaspöng.
Reyndi ’jeg þá að ríða’ á sund,
raðaði straumur jökum að;
beindi ’jeg þeim frá 'hófahund.
Hvað er meiri raun en það?
Harla nett hún teygði tá,
tiíaði ljett um grundir.
Fallega spretti þreif hún þá,
þegar sljett var undir.
Eg hef selt hann yngra Rauð,
er því sjaldan glaður.
Svona’ er að vanta veraldar auð
og vera drykkjumaður.
Skuldirnar mig þungar þjá,
en það er bót. í máli,
að kútinn láta allir á
orðalaust frá Páli.
Áður heldur en jeg dey
ættir þú að lofa
einhvemtíma, Margrjet mey,
mjer hjá þjer að sofa.
Hver vill annars eigum ná,
uns þeir hníga' í valinn,
þeir eru’ að þrátta’ og ýtast á
um einskilding og dalinn.
Undir predikun:
Að heyra’ útmálun helvítis,
hroll að Páli setur.
Eg er á nálum öldungis
um mitt sálartetur.
Nú er ekki’ á verra von,
villan um sig grefur.
Kristur apakattar son
kannske verið hefur.
í dag er auðsjeð, drottinn minn,
dýrð þín gæskuríka;
maðtir heyrir málróm þinn,
maður sjer þig líka.
Páll er fæddur 8. marts 1827 á Dverga-
steini í Seyðisfirði, sonur sjera Ólafs Ind-
riðasonar, sem þá var aðstoðarprestur þar,
en varð síðar prestur á Kolfreyjustað í Fá-
skrúðsfirði, og þar ólst Páll upp hjá foreldr-
um sínum. Móðir hans hjet Þórunn Einars-
dóttir, ættuð úr Skriðdal eystra. Hún andað-
ist, er Páll var liðlega tvítugur, og kvæntist
faðir hans aftur skömmu síðar. Páll fór þá
frá honum og var næstu ár vinnumaður hjá
mágum sínum, fyrst Siggeiri Pálss.vni stúd-
ent og síðar presti á Skeggjastöðum, og svo
Birni Pjeturssyni, sem líka var stúdent og
síðar únítaraprestur í Winnipeg. En 1856
kvæntist Páll Þórunni Pálsdóttur, systur