Óðinn - 01.01.1923, Blaðsíða 6

Óðinn - 01.01.1923, Blaðsíða 6
6 ÓÐINN öldinni, sem hún ein bítur á, en örðug gjöf hefur hún jafnan reynst í heiminum þeim, sem eiga, og má um hana segja að »vandfarið sje með vænan grip«, og ýmsa hef jeg þekt í lífinu, og um fleiri lesið, sem sáran hefur iðrað í elli sinni hraðfleygra græskuorða á æskustundum, enda þýddi hann sjálfur svo snildar- lega hina guðfögru hugsun danska skáldsins J. P. Jacobsens með þessum orðum: »Þess bera menn sár —, því brosa menn fram á bráðfleygri stund, sem burt þvær ei ára grátur*. Jeg þykist viss um, að hefði H. H. iðkað þá list, myndi hann, með skáldskapargáfu sína að bakhjarli, hafa komist langt og mjög langt. Líkræður skulu ei lofræður vera, og svo er og um endurminningar, að í þeim sem annarstaðar er sann- leikurinn ætíð sagna bestur. t Jeg vil því í örfám orðum lýsa þessum merka, fjölhæfa, glæsilega manni, sem var mjer, að minsta kosti um þriggja ára skeið, hjartfólgnastur allra óvanda- bundinna Islendinga, sem voru á sama reki sem jeg, bekkjarbróðir minn í sex ár, við sama borðið sem jeg, sambýlingur minn á Garði um l'/s ár (3. gangur nr. 8) og síðar vinnandi með mjer og öðrum heima- stjórnarmönnum að alíslenskri ráðherrastjórn hjer heima fyrir. Hann var af öllum mínum skólabræðrum, sem jeg þekti, að einum efribekking undanteknum, að mínum dómi fjölhæfastur heilinn, jafnfær í allan sjó, með einni undantekningu: hann þoldi ekki eina merkustu fræðigreinina, söguna, honum leiddist hún, hann bann- söng hana og bölvaði ártölum; Alexander mikla, Cæsar, Karl tólfta, Friðrik mikla og fleiri af stór- mennum sögunnar elskaði skáldið H. Hafstein, en samhengi sögunnar, vinnugróðann og tapið, Penelópu- vefinn o. s. frv. skildi hann alls ekki og ljet sig engu skifta. I sögu var hann mjög. illa að sjer, þegar hann út- skrifaðist. Ollum öðrum fræðigreinum var andi hans opinn. en einmitt af því að honum var helmingi Ijettara alt verkið í skóla en flestum okkar hinna, þá fór hann þegar á æskuskeiði á mis við lífsins mestu nautn, vinnunnar hressandi göfgandi gleði. — — — En svo kvað við lúður föðurlandsins, heima- stjórnin heimtaði íslenskan ráðherra búsett- an á íslandi. Við fundum engan sæmilegri að ytri og innri sýn en Hannes Hafstein og — hann sveik ekki vonir okkar. — Lof sje honum ofan jarðar og niðri í henni fyrir það verk, sem hann framkvæmdi þá. Jón Jacobson. Ýmislegt um Hannes Hafstein. Um Hannes Hafstein sem stjórnmálamann eða skáld ætla jeg eigi að rita. Til þess verða aðrir mjer fær- ari menn. En ljúft er mjer að fara um hann nokkr- um orðum sem mann. Jeg sá H. H. í fyrsta sinn, svo jeg muni, þegar hann var liðlega 12 ára að aldri, sem ungan pilt hjer í Reykjavík, skömmu áður en hann kom í skóla. Það var ekki unt annað en að veita eftirtekt útliti þessa unga pilts. Hann var í sjón talsvert ólíkur öðrum unglingum á hans aldri. Mjög vel vaxinn var hann og allkvikur á fæti, óvenju dökkur á brún og brá, hvasseygður og með gáfnalegt augnaráð. Alt þetta heillaði unga menn — og meyjar víst ekki síður. — Og fyrir því leið ekki á löngu áður en flestir bæjarbúar vissu einhver deili á honum, enda var bæjarbragur hjer þá á alt annan veg en nú, íbúatalan eigi nema brot af því, sem nú er, og mátti heita að hver þekti annan. Sjerstaklega komu skólapiltar miklu meira við bæjarlífið þá en nú. Engin veruleg kynni hafði jeg af H. H. meðan hann dvaldi í skóla. Kom hann að vísa oft til eins af bekkjarbræðrum sínum, er jeg var handgenginn og dvaldi oft hjá (— hann fór, ungur stúdent, til Ameríku og andaðist þar skömmu síðar —). Var þá mest talað um skáldskap, helst kýmniskvæði, og marga stökuna ljetu þeir fjelagar fjúka, einkum H. H., en á það bar jeg lítið skynbragð, þótt eldri væri en þeir. — En þess þóttist jeg fljótt verða var, bæði að H. H. fyndi þá allmikið til sín, og einnig að eitthvað myndi í honum búa. Og það leyndi sjer heldur ekki, þegar talið barst að einhverju öðru, hversu óvenju tilþrifa- mikill H. var, svo ungur sem hann þá var að aldri, og engum gat dulist það, að hjer var ekki um neinn hversdags-ungling að ræða. Það var eigi fyr en mörgum árum síðar, að jeg kyntist H. H. nokkuð að mun. Hann var þá eðli- lega nokkuð breyttur orðinn. Skoðanir hans á líf- inu höfðu fengið dálítið annan blæ, eins og oft vill verða í »reynslunnar skóla«. En eitt var það, sem ekkert hafði breytst. Hinn stælti vilji hans og eldheiti áhugi á því, að verða nýtur maður og fósturjörðu sinni að einhverju gagni, var jafnlifandi eins og á uppvaxtar- árunum. H. H. var maður örgeðja og skapstór, og gat, eink- um á yngri árum sínum, verið allóvæginn, ef honum þótti sjer á móti gert. Gætti þessa stundum í kvið- lingum hans — mörgum óprentuðum — og stundum

x

Óðinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Óðinn
https://timarit.is/publication/205

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.