Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Side 89

89
orðið mikið ðgengt, eí þeir Gissur og Þórður hefðu báðir
verið á íslandi, og hann hefði getað unnið annan þeirra
með sjer og getað sigað honum á hinn. Fin nú hjelt
konungur öðrum þeirra eptir í Noregi, og ef hann hefði
skipað einhvern annan í stað Þórðar yfir ísiand 1247,
þá hefði hann að öllum líkindum haldið Þórði eptir í
Noregi. En konungur var svo vitur, að hann sá það all-
vel og skildi, að eigi var enn til neins að skipa Norð-
mann yfir landið; slíkt mundi einnngis vekja megna
mótstöðu meðal landsmanna á móti tilraunum hans, og
höfðingjar landsins mundu þá rísa upp. En það leizt,
konungi þjóðráð, að not.a höfðingja landsins, er lágu í
illdeilum hvor við annan og voru hálf-sturlaðir af hatri
og metnaði, til þess að koma landinu undir yfirráð sín.
Þótt svo sje að orði kveðið i Hákonarsögu, að þeir I r>án-
rekur biskup skyldu flytja það erindi við landsfólkið, að
allir játuðust undir ríki Hákonar konungs og slíkar skatt-
gjafir, sem þeim semdi, þá ber þess að gæta, að þetta er
ritað eptir lát Hákonar konungs, og er Tsland hafði ját-
azt undir Noregs konunga. Að Heinrekur biskup hefur
átt að gjöra þetta, er þó eigi efa bundið, en hann fór
þó eigi aðallega út til íslands í þeim erindum, heldur til
þess að taka við biskupsembættinu á Hólum, eins og
öllum var augljóst. Þótt hitt hafi í raun rjettri verið
það erindi biskups, sem konungi þótti mestu skipta og
að því leyti mætti heita aðalerindi hans, var það þó eigi
svo í augum almennings, og ef til vill hefur það verið
hreint og beint launungarmál, að hann skildi vinna að
því að koma íslandi undir konung, því þá var enn verra
að varast biskup í þessu máli.
Þess er getið að sundurþykkja hófst með þeim I’óiði
og Heinreki biskupi, þá er Þórður kom norður í lok febr-
úarmánaðar 1248. Spilltist þá vinátta þeirra brátt. Upp-
haf til óvináttu þeirra var það, að biskup tók mál óvina