Eimreiðin - 01.09.1904, Síða 32

192
er auðsætt, hve fjarstætt það er, er sumir fúskarar eru altaf annað
slagið að blása lífsanda í nasir gömlu skröksögunni, að Seneca hafi
verið kunnugur Páli postula og að rit hans beri menjar þess. Tilraunir
þessar eru ekki jafnmeinlausar og ætla mætti í fljótu bragði. í
þeim er undir niðri falin ramfölsk staðhæfing á því, að heimspekingar
í fornöld hafi ekki upp á eigin spýtur getað nálgast svo hin »opin-
beruðu« trúbrögð, eins og Stóungar hinir yngri gerðu í fræðum sínum.
í háðriti Lúkíans gegn Peregrínos Próteus, heimspekingnum
»kýniska«, kennir alveg sama þels til kristilegrar trúar, sem vér
höfum rekist á hjá Pliníusi, en það liggur við, að hann kenni í
brjósti um þessa heimsku og hjátrúarfullu aumingja, en í rauninni
meinlausu menn. En þó eru meiri brögð að óvildinni og talað í
öðrum tón, eins og munurinn á erindi rómversks embættismanns
til keisarans og flugriti »semítisks« blaðamanns hlaut að hafa í för
með sér. Lúkían drepur á það í riti þessu, að þessi spjátrungur
hafi um eitt skeið þózt vera kristinn og aflað sér mikilla álita
með þeim á Gyðingalandi fyrir að tileinka sér »þessa dæmalausu
speki« þeirra og skýra rit þeirra. Pegar hann lenti í fangelsi fyrir
bragðið, höfðu þessir fáráðlingar ofan af fyrir honum og hjúkruðu
honum með átakanlegri umhyggjusemi. Um kristna menn segir,
»að þeir tigni enn þá þenna mann, er krossfestur var á Gyðinga-
landi og leitt hefur þessa nýju dultrúarsiði í venju«, og að þeir
séu mjög hjálpfúsir. »Pessir örvitar telja sér sem sé trú um, að
þeir öðlist ódauðleik og eilíft líf. Af því hræðast þeir líka ekki
dauðann, og leggja einatt lífið í sölurnar af frjálsum vilja. Auk
þess hefur hinn fyrsti löggjafi þeirra komið þeirri hugmynd inn
hjá þeim, að þeir séu hverjir annars bræður, ef þeir afneiti grísk-
um guðum, dýrki hinn krossfesta vitring og breyti eftir lögum
hans. Sökum þess láta þeir sér standa á sama um alla hluti og
telja alt sameiginlegt, enda hafa þeir tekið fræði þessi góð og
gild, án þess að óbrigðular sannanir væru færðar fyrir þeim«. Hver
skrumarinn fær því hæglega vafið þeim um fingur sér. Lúkían
heldur auðsjáanlega, eins og Pliníus, að alt þetta sé ekki nema
heimskuleg hjátrú, ekki verra en aðrir dultrúarsiðir Austurlanda,
er vóru margir í þá daga.
Almenningsálit á kristnum mönnum hefur þó enn þá á 2.
öld fremur hallast að Tacítusi, en þeim Pliníusi og Lúkían, sem
auðsætt er af varnarritum fyrir kristilega trú, er til eru frá þeim
tíma. Eitt þessara fjögurra grísku varnarrita, »Gegn Hellenum«