Eimreiðin - 01.09.1904, Síða 52

212
Hitt er annað mál, hvort allir séu jafnánægðir með skipun
hinnar nýju stjórnar. Pví fer fjarri, að svo sé, enda mun enginn
hafa við því búist, að allir gætu orðið sammála um það atriði.
Hyrningarsteinninn undir skipun stjórnarinnar er ráðherravalið
og að vissu leyti er engin ástæða til að vera óánægður með það,
hvernig sá steinn var lagður. Miklu fremur er full ástæða til að
lýsa almennri ánægju yfir því, þar sem ráðherrann var að því
leyti valinn samkvæmt þingræðisreglunni, að hann var tek-
inn úr þeifii flokki, sem hafði meirihluta á þingi. Að vísu var
alllangt vikið frá þingræðisreglunni eftir því sem hún tíðkast í
öðrum löndum, þar sem gengið var fram hjá foringjum flokks-
ins (sýslumanni Lárusi H. Bjarnason og landshöfðingja Magnúsi
Stephensen), en í þeirra stað tekinn lítt reyndur nýgræðingur í
pólitík, sem aldrei hatði sýnt neina forustuhæfileika. En um þessi
afbrigði frá þingræðisreglunni verður stjórn Dana, sem valinu réð,
eiginlega ekki sökuð, heldur liggur sökin þar eingöngu hjá þeim
þingflokki, sem gat ráðið valinu, en seldi stjórninni algert sjálf-
dæmi og gaf henni engar aðrar leiðbeiningar en þær, að hann
óskaði, að ráðherrann yrði valinn úr meirihlutanum, — sem auð-
vitað var algerlega óþarft að taka fram. Danska stjórnin hafði því
fullkomlega frjálsar hendur til að taka þann manninn úr meiri-
hlutanum, sem hún hafði ástæðu til að ætla að yrði sér þægastur,
enda er það nú þegar fram komið, að henni hefur ekki skjátlast
mikið í að hitta þann rétta í því tilliti.
í*á kunna menn og að segja, að sá galli sé á ráðherravalinu
gagnvart þingræðisreglunni, að meirihlutinn, sem standi á bak við
hann, sé mjög ósamkynja, sumpart íhaldsmenn (mestur hluti hans)
og sumpart framsóknarmenn (nokkur hluti hans). En á þessu á
danska stjórnin heldur enga sök, heldur þingflokkurinn, sem vilt
hefur henni sjónir, svo að hún hlaut að skoða allan flokkinn sem
íhaldsflokk, og að nokkru leyti kjósendurnir, sem annaðhvort hafa
líka látið villa sér sjónir við síðustu kosningar eða þá ekki látið
fulltrúa sína hafa nægilegt aðhald með tilliti til þess, hvers konar
stjórn þeir ættu að styðja til valda.
Pað verður því eigi betur séð en að danska stjórnin hafi —
með þeirri takmörkuðu þekkingu, sem hún átti kost á — gert sér
far um að fylgja þingræðisreglunni við ráðherravalið, og þar sem
sá þingflokkur, sem stendur á bak við hina nýju stjórn, hefur í
stefnuskrá sinni lýst því yfir, að þingræðið sé eitt af aðalatriðum