Eimreiðin - 01.01.1905, Blaðsíða 2

2
yfirleitt en hérumbil allra annarra þjóða, af því efnamennirnir eru
svo fáir og stóreignamenn engir. Pað virðist því enginn vegur til
þess, að ná öllu því fé, sem vér þurfum á að halda til atvinnu-
bóta og annarra framfara, með skattálögum einum, heldur verð-
um vér líka að nota sparnaðarleiðina og reyna að draga ein-
hversstaðar úr útgjöldunum.
Pað er nú líka ljóst af ritgerð herra Krabbé’s, að þó að hún
ræði aðeins um skattálöguleiðina, þá álítur hann sparnaðarleiðina
enga frágangssök. Miklu fremur benda nokkur ummæli í ritgerð
hans á, að hann álíti, að menn ættu líka að nota þessa leið. Og
hann gefur meira að segja dálitla bendingu um, hvar honum virð-
ist, að sparnaðurinn gæti komið niður. Hann segir svo: »Reyndar
getur maður, sem er öllu óviðkomandi, ekki að því gert, að líta
með nokkurri efablendni á nauðsyn hinna afarmiklu fjárveitinga á
síðasta þingi til samgöngubóta, og þá ekki síður, heldur margfalt
framar, á nauðsyn þeirra útgjalda, sem ganga til að auka embættis-
mannafjöldann, sem þó var harla mikill áður. Pví minna sem
þjóðfélagið er, því hættara er við því, að embættisstéttin vaði
uppi og verði drotnandi hjá þjóðinni, að óhæfilega mikil útgjöld
gangi til hennar, og einkum að hún sogi til sín óhæfilega mikinn
hluta af beztu starfskröftum þjóðarinnar til stórmikils hnekkis fyrir
þær atvinnugreinir, sem eiga að halda landinu uppi í efnalegu
tilliti«.
Að því er fyrra atriðið snertir, fjárveitingarnar til samgöngu-
bóta, þá skulum vér leiða það hjá oss að sinni. Aðeins skulum
vér geta þess, að ummælin eru á góðum rökum bygð, þegar
miðað er við fjárveitingar síðasta þings til samgöngubóta og
jafnframt bæði litið á fjárhag landsins og hvernig samgöngufénu
var varið. En hins vegar verðum vér að halda því fast fram, að
vér eigum að verja svo miklu fé til samgöngubóta, sem vér sjá-
um oss frekast fært, en aðeins að gera það með meiri hagsýni en
nú á sér stað, eins og höfundur þessara lína líka benti á á síðasta
þingi, þó hinn ráðandi meirihluti vildi ekki taka það til greina.
En að því er síðara atriðið snertir, athugasemd herra Krabbe’s
um þau útgjöld, sem gangi til að auka embættismannafjöldann,
þá er einmitt gripið á kýlinu, þjóðarmeininu mikla í fjárhagsbúskap
íslendinga. Pví það er óhrekjandi sannleikur, að vér höfum altof
marga embættismenn og verjum óhæfilega miklu fé til embættis-
stéttarinnar, bæði til launa og til uppeldiskostnaðar. Og þó gerir