Eimreiðin - 01.01.1905, Side 4

4
embættunum, heldur miklu fremur fjölga þeim. Því væri þetta
ekki vilji bændanna, þá mundu þeir ekki kjósa þá menn á þing,
sem þessari stefnu fylgja. En reynslan sýnir, aö þaö er einmitt
þaö, sém þeir gera. Og að þeir greiði atkvæði sín í hugsunar-
leysi, þegar um er að ræða mál, sem jafnmikið snertir velferð
sjálfra þeirra, má enginn ætla þeim.
En getur nú ekki verið að þetta komi af því, að mönnum sé
alment ekki ljóst, hve geysimikill embættiskostnaðurinn íslenzki er,
né hver ráð væru til að draga nokkuð úr honum og fækka em-
bættunum? Oss er eigi grunlaust um að svo sé, og skulum vér
því leitast við að skýra þetta dálítið fyrir lesendum Eimreiðar-
innar, ef ske kynni að augu einhverra opnuðust við það.
Til þess að fá sem glöggast yfirlit yfir allan embættiskostnað
landsins, verður að skifta honum í ýmsa flokka.
í I. flokki verða þá embættismenn með konunglegri veit-
ingu og eftirlaunarétti, sem fá laun sín úr landssjóði. En auk
sjálfra launanna verður í þeim flokki og að telja leigulausan bú-
stað, þegar hann er einn hluti af embættistekjunum, og eins það
hundraðsgjald (2 °/o), sem sýslumenn og bæjarfógetar fá fyrir að
innheimta tollana, því þetta gjald er í rauninni partur af launum
þeirra. Sé miðað við hinar áætluðu tolltekjur í síðustu fjárlögum,
verður þetta gjald um 10,50x3 kr. á ári, en er þó líklega nokkru
meira. Aftur eru aukatekjur sýslumanna og lækna, sem þó nema
allmiklu, ekki taldar hér með. Loks verður og til þessa flokks að
telja tillag landssjóðs til prestastéttarinnar (til fátækra brauða
o. s. frv.).
í II. flokki teljum vér gjöld við embættisrekstur þeirra
embættismanna, sem taldir eru í I. flokki, að svo miklu leyti sem
þau eru greidd úr landssjóði (skrifstofukostnaður o. s. frv.). Með
skrifstofukostnaði stjórnarráðsins teljum vér og laun aðstoðar-
manna þess, þótt þau eiginlega ættu að teljast til III. flokks, með
því oss er eigi fullkunnugt um, hve miklu af skrifstofufénu er
varið til fastra aðstoðarmanna og skrifara. Ferðakostnað ráðherr-
ans verðum vér að áætla af handahófi, en gerum hann sem
lægstan.
í III. flokki teljum vér opinbera starfsmenn, sem fá föst
laun úr landssjóði. í’eir eru í rauninni embættismenn, en kallast
þó ekki svo, af því þeir hafa ekki rétt til eftirlauna. Að því er
snertir laun umboðsmanna í þessum flokki, þá eru þau hér talin