Eimreiðin - 01.01.1905, Page 22

22
og síðan hefur aðferð hans verið notuð víða með góðum árangri, þar
sem bóla hefur gengið. Sem betur fer er bóluveikin orðin sjaldgæf
síðan bólusetning hefur orðið almenn í Evrópu. f’ó aðferð Finsens sé
ekki einhlít til að lækna bóluna, má telja hana stórframfarir.
Rannsóknir Finsens leiddu hann smámsaman til nýrri uppgötvana.
Honum þótti eigi óliklegt, að bláleitu geislamir, sem voru svo áhrifa-
miklir á ýms efni, gætu einnig verið skaðvænir hinum ýmsu bakteríum,
er framleiða hina og þessa sjúkdóma í hörundinu, og það sýndi sig
fljótt, að svo var. Einn af þeim sjúkdómum, sem um langan aldur
hafði verið talinn því nær ólæknandi var lúpus eða húðberkla-
veiki, sem er fólgin í því, að tæringarbakteríur setjast að í hörund-
inu, sem síðan bólgnar í hnyklum, rotnar og grefur í sundur. Sjúk-
dómur þessi líkist þannig holdsveikinni og ásækir eins og hún mest-
megnis andlitið og veldur hræðilega afskræmandi sárum. sem oftast-
nær éta burtu nefið.
Finsen reyndi nú að eyða bakteriunum í þessum sámm og bólgu-
hnyklum með því, að láta öflugt blátt ljós skína á hina sjúku hörunds-
hluta. Hann lét sólarljósið (eða öflugt rafmagnsljós) skína gegnum
blálitaðan vökva (blásteinsvatn) og útilokaði með því aðra litgeisla
en þá bláu; ennfremur útilokaðist hitinn af geislunum við að skína
gegnum vökvann, sem var kaldur. Bláa ljósinu safnaði hann nú í
þétt geislaband með brenniglerum og beindi því þannig á hör-
undið. En til þess að ljósið gæti skinið sem lengst inn í hömndið,
varð hann að tæma blóðið úr háræðunum, því þær lita hörundið rautt
og aftra með því öllu bláu ljósi að skína inn. Þess vegna þrýsti hann
blóðinu burtu með gagnsæjum en þykkum glerflögum, sem hann batt
fast að hörundinu, þangað til það hvítnaði.
í’að kom brátt í ljós að þessi hugvitsama aðferð var ekki árang-
urslaus eða út í bláinn. Bólguþrotinn óx í fyrstu, en rénaði smámsaman
aftur, og eftir endurteknar daglegar tilraunir nokkurn tíma í hvert skifti,
tókst honum að lækna sjúkdóminn. Bólguhnyklarnir hurfu, sárin greru
fyllilega með litlum örum, og glaðir urðu sjúklingarnir eins og nærri
má geta. í’að leið nú heldur eigi á löngu áður en lúpussjúklingar
streymdu til Finsens úr öllum áttum, svo nauðsynlegt var að færa út
kvíarnar. Eins og áður er getið stofnaði hann ljóslækningastöð sína
1896, en seinna gat hann með tilstyrk ríkisins reist aðra stærri vel
útbúna í alla staði, með tilraunastofum og öðru nauðsynlegu.
Alt til þessa tíma hafa Finsen og lærisveinar hans á stofnuninni
haft því nær 1300 lúpussjúklinga til meðferðar og hefur tekist að lækna
þá flestalla.
Auk þess hefur aðferðin verið reynd við 500 sjúklinga, er þjáð-
ust af ýmsum öðrum hörundskvillum, en hefur gefist misjafnlega. Tím-
inn er enn of stuttur til þess, að hægt sé að fella dóm um, hveiju
ljóslækningin geti til leiðar komið, en óhætt er að segja, að hún gefur
góðar vonir í framtíðinni. — Víða í öðrum löndum hafa verið reistar
ljóslækningastofnanir með svipuðu sniði og hér í Höfn, sem þykja gef-
ast ágætlega.