Eimreiðin - 01.09.1910, Síða 31

«7
Vín og vínbann.
i.
Pað má geta því nærri, að annað púnverska stríðið hafi veitt
bændum og -búandkörlum á Italíu þungar búsifjar, þar sem út-
lendur óvinaher fór um land með ránum og spillvirkjum um nær
tvo tugi ára; þó verður ekki séð, að bændalýðurinn hafi kvartað
til stjórnarinnar í Róm undan yfirgangi Hanníbals og hers hans;
menn hafa auðsjáanlega tekið þrautunum með þolinmæði og biðið
betri tíma. Hálfri annarri öld síðar varð þrælauppreisn á Ítalíu.
Prakverski þrællinn Spartakus safnaði að sér alimiklum sæg þræla,
og fóru þeir um land með illvirkjum og allskonar ófögnuði. En
þá kveður við annan tón hjá sveitalýðnum; kvartanir streyma úr
öllum áttum til stjórnarinnar í Róm yfir spillvirkjum þessum, og
sárbæna bændurnir stjórnina um að hjálpa þeim og reka af hönd-
um þeim þrælalýð þenna og hefta yfirgang þeirra. Pað liggur nú
nærri að spyrja, hví bændur báru ver yfirgang Spartakusar en
Hanníbals. Orsökin er auðfundin. í lok þriðju aldar f. Krb. var
kornyrkja aðallega stunduð á Italíu, og þótt óvinaherinn spilti
ökrum og rændi korninu, þá var þó tjónið ekki tilfinnanlegt til
lengdar, því næsta ár gaf útsæðið uppskeru. Á dögum Sparta-
kusar var, hins vegar, vínyrkja og aldinrækt, einkum olíurækt,
stunduð nálega um alla Ítalíu; það líða mörg ár áður vínviður og
aldintré bera ávöxt, eftir aö þau eru plöntuð, því er eyðing þeirra
tilfinnanleg um langan tíma; og það voru einmitt þesskonar spill-
virki, er Spartakus og félagar hans frömdu, en bændur báru svo
illa. Pessi dæmi sýna ljóslega, hve þýöingarmikið atriði vínyrkjan
er í sögu mannkynsins; vínviðurinn hefur átt meiri þátt en nokkur
önnur jurt í því, að búfesta mennina og gera þá friðelska, því að
liann vex seint og þarfnast tneiri ræktar og umhirðu en aðrar jurtir,
ef uppskeran á að vet ða góð. Pað er ekki ólíklegt, að vínyrkjart
hafi átt þátt í að festa keisaradóminn rómverska; bændalýðurinn
var orðittn þreyttur á styrjöldunum og óeirðuttum undir þjóðveld-
inu vegna tjóns þess, er þær ollu atvinnu þeirra; þó Rómverjar
ættu í stríðum á keisaratímunum, var þó allfriðsælt á Italíu sjálfri.
Búfesttt og friðarást eru aðalskilyrði fyrir menningu og framförum-
mannattna og vínviðurinn, sem stuðlað hefur að því, að skapa þau