Bókasafnið - 01.02.1988, Blaðsíða 46

BÓKASAFNIÐ
46
Ennfremur hefur komið í ljós erlendis að samvinna
margra aðila er nauðsynleg til þess að hægt sé að veita
aðilum atvinnulífsins réttar upplýsingar á réttum tíma.
Á ráðstefnu, sem haldin var í Teknologisk Institut í
Danmörku dagana 5.-6. febrúar 1987 um upplýsinga-
þjónustu almenningsbókasafna við smá og meðalstór
fyrirtæki, kom sú skoðun mjög sterklega fram að sam-
vinna margra aðila er nauðsynleg til þess að fljótt og vel
takist til við að veita fyrirtækjum nauðsynlegar upplýs-
ingar. Menn töldu að samvinna milli almenningsbóka-
safna, rannsóknarbókasafna, sérfræðibókasafna og
bókasafna framhaldsskóla væri nauðsynleg og jafnframt
þyrfti að vera aðgangur að upplýsingum frá annars konar
aðilum svo sem ráðgjafarþjónustum.
f Bretlandi, þar sem tilraunir almenningsbókasafna
með upplýsingaþjónustu fyrir atvinnulífið hafa borið
góðan árangur, hafa söfnin haft samvinnu sín á milli og
jafnframt getað leitað til upplýsingaþjónustu British
Library.
Kannanir þessar hafa einnig leitt í ljós að helst er
leitað eftir upplýsingum varðandi:
• markaðsmál; t.d. spumingar um hvenær og hvar
næsta bamafatakaupstefna verði haldin í Bandaríkj-
unum næsta ár, hvaða vefnaðarvörukaupstefnur verði
haldnar í Evrópu næsta ár og spumingar um markaðs-
rannsóknir, svo sem um hvaða u'marit kjötiðnaðarmenn
í Hollandi lesa, hvaða bflategundir seljast best í Dan-
mörku, hve margir nýir bflar em skráðir þar á ári, hve
margir bflar em fluttir inn á mánuði o.fl.
• tæknileg atriði
• framleiðsluaðferðir
• önnur fyrirtæki, svo sem samkeppnisaðila eða lík-
lega viðskiptavini sem hægt er að kaupa af vöm eða
þjónustu eða selja vöm eða þjónustu
• lög og reglugerðir
• inn- og útflutning
• heimilisföng fyrirtækja og stofnana
• þýðingar orða eða hugtaka
• rannsóknir og þróun
• bókfræðileg auiði
• staðla
• einkaleyfi
Svör við þessum spumingum var oftast að finna:
• í gagnabönkum, bæði innlendum og erlendum
• innan bókasafnakerfisins; í skrám, handbókum eða
öðmm heimildum á söfnunum sjálfum
• í sérfræðiritum
• hjá sérfræðingum
Þeir sem hafa haft tækifæri til að nota slíka þjónustu
hafa verið mjög ánægðir með hana og telja að hún hafi
skipt fyrirtæki sín miklu máli.
Reyndar er þjónustan víða komin af tilraunastigi.
Síðastliðið sumar skoðaði ég bókasöfn í Wales og Kent.
Þar er víða boðið upp á upplýsingaþjónustu við atvinnu-
lífið eða hún ráðgerð.
3. Aðstæður hér á landl
3.1 íslensk bókasöfn
Lögum samkvæmt er íslenskum bókasöfnum ekki skip-
að í eitt bókasafnakerfi. Mismunandi lög gilda um þau
eftir því hvort um er að ræða almenningsbókasöfn, sér-
fræðibókasöfn, skólabókasöfn eða rannsóknabókasöfn.
Almenningsbókasöfh. Lögum samkvæmt skulu all-
ar byggðir landsins njóta þjónustu almenningsbóka-
safna og skulu almenningsbókasöfnin vera mennta-,
upplýsinga- og tómstundastofnanir fyrir almenning.
Landinu er skipt í rúmlega 40 bókasafnsumdæmi og í
hverju þeirra er miðsafn. Flest miðsafnanna eru of smá
til þess að geta gegnt hlutverki sínu í samræmi við lögin.
Ljóst er að þörf er á að endurskipuleggja almennings-
bókasafnakerfið með tilliti til þeirra þjóðfélagsbreytínga
sem orðið hafa og væri ráðlegt að gera ráð fyrir upp-
lýsingaráðgjafa sem hefði það að aðalstarfi að veita at-
vinnuh'fi jafnt sem einstaklingum upplýsingar.
Rannsóknar- og sérfræðibókasöfn Helstu rann-
sóknarbókasöfn hér á landi eru Landsbókasafn íslands
og Háskólabókasafn sem munu innan tíðar flytja undir
sama þak í Þjóðarbókhlöðunni. Auk þeirra eru starfrækt
um 30 sérfræðibókasöfn á ýmiss konar stofnunum svo
sem árannsóknastofnunum, sjúkrahúsum og víðar. Flest
þeirra eru í Reykjavík eða nágrenni hennar.
Bókasöfn framhaldsskóla. Framhaldsskólamir, svo
sem mennta- og fjölbrautaskólar, margir iðnskólar,
Myndlista- og handíðaskóli íslands, reka einnig bóka-
söfn fyrir kennara og nemendur.
Mikill akkur yrði í því fyrir aðila atvinnuveganna að
hafa skipulagðan aðgang að þessum bókasöfnum.
3.2. Skipan rannsóknar- og
þróunarmála hér á landi
Rannsóknaráð ríkisins. Á þessu ári urðu breytingar á
skipan rannsóknar- og þróunarmála hér á landi þegar ný
lög um Vísindaráð og Vísindasjóð, Rannsóknaráð rflcis-
ins og Rannsóknasjóð (nr. 48/1987) tóku gildi 1. júlí.
Með þessum lögum er komið á samræmdri heildar-
skipan vísinda- og tæknimála hér á landi.
Samkvæmt nýju lögunum verða nú 7 ráðsmenn í
Rannsóknaráði (voru áður 21). Rannsóknaráð hefur
Rannsóknasjóð til ráðstöfunar og verður þannig stefnu-
markandi í ríkara mæli en áður var.
Upplýsingaþjónusta Rannsóknaráðs er sérstök
deild hjá Rannsóknaráði ríkisins og er í Háskóla íslands.
Þar eru m.a. gerðar tölvuleitir í erlendum gagnabönkum
og var UR fyrstí aðilinn sem veittí slflca þjónustu hér á
landi.
Rannsóknastofnanir. Hér á landi vinna ýmsir aðilar
að rannsóknar- og þróunarverkefnum, svo sem Háskóli
Islands, rannsóknastofnanir atvinnuveganna, Iðn-
tæknistofnun íslands, Orkustofnun o.fl. Á stofnunum
þessum er starfrækt bókasafns- og upplýsingaþjónusta
sem fengur væri í fyrir aðila atvinnulífsins að hafa
skipulagðan aðgang að.
3.3 Iðnráðgjafar
Iðnráðgjafar hafa starfað eftir lögum frá 1981 með
brey tíngum ffá 1985 sem framlengdi gildistíma þeirra til
1986. Að svo stöddu er ekki vitað hvort lög um iðn-
ráðgjafa verða framlengd. Lögin fólu í sér heimild fyrir