Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.1984, Blaðsíða 11

DV. MIÐVIKUDAGUR 6. JUNI1984.
11
Eisenhowerá tali við menn sina. Hann tók mikla áhættu sem heppnaðist.
Erwin fíommel hafði haldið til
Þýskalands til að halda upp á af-
mæli konu sinnar.
Þrátt fyrir erfiðleikana sem við var
að etja var 18 þúsund manna herlið
Bandaríkjamanna komið á land í
Omaha um miðjan morgun og
Þjóðverjum hafði ekki tekist aö gera
alvarlega gagnárás. Síödegis höföu
bandarískir landgöngumenn í Utah og
Omaha náð fram hver til annars á
mjóu belti þar sem þeim hafði tekist aö
brjótast gegn um varnir Þjóðverja.
Innrás Breta hófst hálfri klukku-
stund síðar en innrás Bandaríkja-
manna. Landgangan var svipuð en
bresku sveitirnar voru að sumu leyti
betur útbúnar.
Þjóðverja grunaöi fyrst að meiri-
hóttar aðgerð væri í uppsiglingu er
þeir túlkuðu sendingu BBC-útvarps-
stöðvarinnar til frönsku neðan-
jarðarhreyfingarinnar. A grundvelli
þeirra frétta voru þýsku sveitirnar í
París settar í viðbragðsstöðu en sveit-
imar í Normandí fengu enga viðvörun.
Þegar sveitir bandamanna höfðu
gengið á land höfðu sveitir fallhlífarher-
manna séð til þess að strandlengjan
var í raun einangruð frá öömm hlutum
Frakklands. Liðsflutningar Þjóðverja
til strandar voru því illmögulegir og
hin misheppnaða málamiðlun milli
sjónarmiða von Rundstedts og Romm-
els gerði það að verkum að skriðdreka-
sveitir Þjóðverja komu aö litlu gagni.
Flugher Þjóðverja var og nánast úr
leik vegna stöðugra loftárása banda-
manna fyrir innrásina. Því áttu flug-
menn bandamanna næsta auðvelt með
að sprengja brýr og vegi til að koma í
veg fyrir liðsflutninga Þjóðverja.
Þjóðverjar neituðu að trúa
hinu rétta
Fimmtándi her Þjóðverja var
staðsettur í norðurhluta Frakklands,
Belgíu og Hollandi en sú trú Þjóðverja
að Pas de Calais yrði aðaltakmark
innrásarmanna kom í veg fyrir að
hann kæmi á vettvang. Blekkingastarf
bandamanna hafði skilað árangri.
Þjóðverjar héldu áfram að trúa því að
annar her, undir stjóm Pattons hers-
höfðingja, biðií Bretlandi.
Eftir hálfan mánuð sannfærðist von
Rundstedt loks um að aðalinnrásin
væri í Normandí en ráðamenn í Berlín
héldu áfram aö árás yrði gerö á Pas de
Calais og neituðu að láta af hendi her-
sveitir frá norðurhéruðum Frakk-
Siðustu mánuðina fyrir innrás
Bandamanna í Normandí var
London og raunar allt Suður-
England heimamönnum eins og
ókunnar slóðir. Þar mátti greina
ýmsar tegundir einkennisbúninga
svo sem franska, norska, belgiska,
tékkneska, hollenska, pólska og svo
að sjálfsögöu bandaríska og breska.
Um þaö bil ein og hálf milljón banda-
riskra hermanna dvaldi á Englandi
þessa siðustu mánuði. Það var ekki
vandræðalaust að koma öllum
þessum mannsöfnuöi fyrir, en Bret-
ar bmgðust vel við og þúsundir
þeirra tóku hermennina inn á heimili
sin.
Tyggjóið var framandi
Auk einkennisbúninganna var
ýmislegt fleira sem vakti athygli
heimamanna og var þeim nýstárlegt
og átti það aöaliega viö háttsemi
•bandarisku hermannanna. Margir
Bretar höfðu á þeim tima aldrei séð
svertingja og tyggigúmmíið var
þeim framandi. Sú saga gekk í
London á þessum tíma að sliku
magni af tyggjói hefði verið fleygt í
Um það bil 60.000 breskar
konur giftust bandariskum
hermönnum sem \dvöldust
á Englandi vegna
innrásarinnar
i hlormandi.
lands. Hitler skipti ekki um skoðun
fyrr en í ágúst og þá var allt um sein-
an. Þar sem ekki reyndist unnt aö
veita hersveitunum í Normandí stuðn-
ing var ekki annaö að gera en reyna að
verja þau svæði sem enn voru ekki töp-
uð. Þjóðverjar héldu og velli lengi vel í
Cherbourg og öðrum hafnarbæjum en
endalokin voru óumflýjanleg og sann-
aðist þar sú skoðun Rommels að ef her-
ir bandamanna yrðu ekki stöðvaðir
strax í flæðarmálinu yröi framsókn
þeirra illviðráðanleg. -GAJ.
Von fíundstedt. Ágreiningur hans
við fíommel varð afdrifarikur.
Heppileg mistök!
Landgöngumenn á Utah-strönd mis-
reiknuðu sig um næstum tvo kíló-
metra. Það reyndist þó hin mesta
heppni því vamir þar voru minni og
aðstæður auðveldari viö að eiga heldur
en á þeim staö sem upphaflega hafði
verið ákveðinn.
gosbrunnana á Trafalgar torgi að
dúfumar væru farnar að verpa
gúmmieggjum. Skortur á nauðsynj-
um og munaðarvörum ýmsum var
mikill í London eftir hörmungar und-
anfarinna ára og hafði þessi tæplega
árslanga dvöl bandarískra her-
manna á Suður-Englandi ýmis góö
áhrif að þessu leytinu. Hermennirnir
höfðu ýmsar vömr meðferöis og að
auki bættust við um það bil tvær
milljónir nýrra neytenda. Bretar
minnast þessara bandarísku her-
manna sem vingjamlegra og hjarta-
hlýrra manna og þóttu þeir einkar
bamgóðir. Ekki voru þó allir á sama
máli um ágæti þessarar heimsóknar.
William D. Kendall, þingmaður
Granthams, sem er smáborg
skammt frá Nottingham, sagöi í ræðu
í breska þinginu að ungum stúlkum
væri ekki óhætt á götum borgarinnar
án sérstakrar verndar og að banda-
rísku hermennimir hefðu í frammi
ósiðlega háttsemi á götum úti. Sjálf-
sagt hefur þessi ótti breska þing-
mannsins ekki verið ástæðulaus og
vitaskuld hefur eins árs heimsókn
um það bil tveggja milljóna erlendra
karlmanna haft ýmsar afleiöingar
sem Bretar töldu ekki æskilegar. Þó
er ljóst að aðrir höfðu síður en svo
áhyggjur af þessu og allra síst þær
60.000 bresku konur sem giftust
bandarískum hermönnum á þessum
tíma.
Krossgátur vekja ótta
Þegar líða tók að innrásardeginum
var loft lævi blandið meðal hermann-
anna. Ekkert mátti fara úrskeiðis og
mikið var lagt upp úr aga og her-
mönnunum var stranglega bannað
að tjá sig nokkuð um tilgang dvalar
sinnar. Á veggspjöldum sem hengd
voru upp í herbúðunum mátti lesa
slagorð eins og „kæruleysislegt tal
getur kostað mannslíf”. Sagan segir
aö bandarískur höfuðsmaður sem
gerst hafði sekur um að lýsa því yfir í
veislu aö innrásin færi fram fyrir 13.
júní hefði verið lækkaður í tign og
sendur heim til Bandaríkjanna. Var
þetta gert samkvæmt skipun frá
Dwight Eisenhower.
Smæstu atvik gáfu tilefni til tor-
tryggni. A því fékk Leonard Dawe,
breskur eðlisfræðikennari, að kenna.
I aukavinnu samdi hann krossgátur
fyrir Daily Telegraph. I krossgátum
hans höfðu komið fyrír ýmis orð sem
gegndu lykilhlutverki varðandi
innrásina. Voru það dulmálsheitin
Utah, Omaha, Neptune og Overlord.
Leonard Dawe var yfirheyrður af
Scotland Yard og tók langan tíma að
sannfæra lögregluna um að hér væri
aöeins um tilviljun að ræða.
Þegar líða tók að innrásardeginum
6. júni hurfu hermennimir í æfinga-
búðir og breskur almenningur varð
ekki meira var við dvöl þeirra
Æfingabúðimar sem voru á suður-
strönd Englands vom afgirtar og
þess var vandlega gætt aö þeir sem
ekkert erindi áttu væru ekki þar á
sveimi. Bandamenn höfðu lagt mikið
undir og smávægileg mistök gátu
haft hræðilegar afleiðingar og jafn-
vel skipt sköpum um úrslit stríðsins.
-GSG
Umsjón:
Gunnlaugur A. Jónsson og
Gunnlaugur S. Gunnlaugsson
DÚFURNAR VORU
SAGDAR VERPA
GÚMMÍEGGJUM
ELDI”
en Bandarikjamenn, undir forystu Eis-
enhowers, réöu ferðinni. I raun og veru
var um það að ræða að Bandaríkin
væru að frelsa heila heimsálfu úr
ánauð. Hér var nokkurs konar endur-
lausn á ferðinni, endurlausn svipuð og í
kristnum skilningi. Hinn gamli heimur
hafði um aldir streymt í vestur til að
byggja nýja heiminn. Nú sneri nýi
heimurinn aftur til að endurleysa þann
gamla. Ef það hefur á stundum vottað
fyrir messíönskum tón í utanríkis-
stefnu Bandaríkjanna þá á hann,
a.m.k. aö hluta til, upphaf sitt við
i Normandí. Bandaríkin gáfu sína
Fjölmargir gamlir hermenn eru komnir til Normandi til að rifja upp kynni sín af innrásinni þar fyrir fjörutiu
árum.
Breskir hermenn ganga á landá Juno-strönd.
„einkasyni” til endurlausnar hinni
'föllnu Evrópu sem var ofurseld valdi
raunverulegs Satans með lítiö yfir-
varaskegg.
Þegar Bandaríkin hafa síðar reynt
að frelsa önnur lönd, eins og til dæmis
Suður-Víetnam frá illu, þá hefur það
ætið þótt vafasamara. Stríðið í Víet-
nam fékk meira að segja ýmsa Banda-
ríkjamenn til að trúa þvi að þeir væru
þar sjálfir fulltrúar hins illa.
-GAJ.