Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.1984, Blaðsíða 12

12
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaöur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoóarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 684611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla.áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 275 kr. Verö i’ lausasölu 25 kr.
Helgarblað28 kr.
Andstyggilegur óhróöur
íslendingum sem öörum Vesturlandabúum gengur
illa aö skilja þau mannréttindabrot, sem framin eru í Sov-
étríkjunum. Þjóðfélag, sem bannar skoöana- og tjáning-
arfrelsi, þarf ekki að hafa áhyggjur af lýöræðislegum
kosningum og hneppir þegna sína í fangelsi fyrir þaö aö
vilja vera frjálsir í oröum og athöfnum, slíkt þjóöfélag er
okkur óraunverulegt og framandi.
Sovétríkin eiga sér langa og merka menningarsögu,
eru aö langstærstum hluta til evrópsk aö uppruna og hafa
af sögulegum og félagslegum ástæöum sömu forsendur til
samskonar lífsviöhorfa og aðrir Evrópubúar. Þegnar
þessa stóra ríkis eiga að geta gert sömu kröfur til lýö- og
mannréttinda og nú þykja sjálfsögö í öllum þróuðum og
siðvæddum löndum heims.
Öllum þeim, sem kynnast Sovétmönnum persónulega,
er ljóst, aö Rússar eru alúðlegt, menntað og og vel upp-
lýst fólk, sem tekur jafnvel mörgum öðrum þjóöum fram í
einlægni og viökvæmri lund. Ögæfa þessa fólks er hins-
vegar sú, aö meö uppreisn þess gegn einræði keisara-
dæmisins kallaöi það yfir sig haröræöi kommúnismans.
Það sat og situr uppi með þjóðfélagskerfi sem hefur
reynst hálfu grimmúðlegra og harðsvíraðra en keisara
fyrri alda gat nokkurn tíma dreymt um. Tilraunin meö
sæluríkið sem framkvæmd hefur verið í nafni Marx og
Lenins er oröin aö mesta böli, sem yfir mannkynið hefur
gengið.
Byltingin hefur étiö börnin sín, alræði öreiganna er í
höndum fámennrar klíku og Gulag er oröið aö samnefn-
ara þeirra mannréttinda, sem byltingin hefur fært fólki
upp á vatn og brauð og fangelsismúra og andlegar og lík-
amlegar þjáningar. Skipbrot kommúnismans er löngu
ljóst, en sorgarsaga þess er sú, aö kerfið og valdið er svo
vandlega brynjaö af sjálfu sér, her, lögreglu, flokki, að
það getur ekki viöurkennt ósigur sinn.
Þúsundir og aftur þúsundir einstaklinga í Sovétríkjun-
um hafa risið upp gegn skapara sínum og boöiö honum
byrginn. Ýmist hafa þeir horfiö á bak fangelsismúranna,
flúiö úr landi eða látiö lífiö í gleymsku og útlegö sinnar
eigin þjóöar.
Einn merkasti vísindamaður Sovétríkjanna, Sakarov,
og kona hans, Bonner, hafa nú um skeiö veriö helstu for-
sprakkar andófsmanna í Sovétríkjunum. Sakarov hefur
veriö í hungurverkfalli og kona hans er alvarlega veik og
þarfnast læknishjálpar. Allur heimurinn hefur fylgst meö
baráttu þeirra og andófi af samúö. Þrýstingurinn á Sovét-
stjórnina um mannúðleg viöbrögð gagnvart Sakarovhjón-
unum er mikill.
En kommúnisminn er samur við sig. Forstokkunin er
algjör. Nú um helgina barst ritstjórn DV íslensk þýðing á
viðbrögðum stjórnvaldanna í Kreml, send af APN, hinni
opinberu fréttaþjónustu í Sovét. Efni þessara tilkynninga
er birt í blaðinu í dag, svo íslendingar geti séö þaö svart á
hvítu. Hið spillta og sjúka hugarfar, sem aö baki þeim
býr, verður áfram ofar okkar skilningi, en efni þeirra og
orðbragö varpar væntanlega nokkru ljósi á þá hrikalegu
gjá, sem skilur okkur frá hinum kommúnistíska hugsun-
arhætti. Ofstækið, hatrið og ofsóknin gegn þeim Sakarov-
hjór um á sér engin takmörk. Öhróðurinn er yfirgengi-
legur, og þeim, sem þessa fréttatilkynningu semja, er
greinilega fyrirmunað aö skilja grundvallarþýöingu þess,
að einstaklingurinn hafi minnsta rétt til aö verja frelsi
sitt og mannréttingi. Sovétmenn eru sjálfum sér verstir.

mMbfflmmvmmi.
VANDI
„Landbúnaðurinn hefir verið eitt ógnvænlegasta
vandamál sem komið hefur upp á siðustu árum frá
þviþjóðin hafði meira en nóg að eta."
vondra vandamála
Vart líður sá dagur að ekki sé
minnst á ýmis möguleg vandamál,
bæði stór sem smá. Þegar lands-
menn koma örmagna heim á
kvöldin, langþreyttir á sál og
líkama, blasir heimur hinna marg-
víslegu vandamála við. Varla verður
þverfótað fyrir þessum voðalegu
vandamálum þjóðarinnar hvar sem
borið er niður: í útvarpi, sjónvarpi
aö ógleymdum öllum blööum og
tímaritum sem mörg hver eru mál-
pípur ýmissa vandamálafræðinga.
Fram og aftur útlista sprenglærðir
sérfræðingar vanda vondra vanda-
mála. Stundum er vandamálum
brugðið upp í töflur, línurit ellegar
súlnarit til þess aö örþreyttir launa-
þrælar þessa lands geti gert sér
betur grein fyrir öllum þessum
vandamálum. Verstu vandræðin eru
því miður þau að sjaldan veröur
meir aöhafst en að lýsa vandamálum
en minna hirt um að finna raunhæfar
leiöir til lausnar. Orðsins list á
jafnvel til að verða á stundum tölu-
vert vandamál eitt sér meðal ágætra
vandamálasérfræðinga þessarar
þjóðar. Vandamálin eru t.d. oft ekki
nógu mikil vandamál nema þau séu
orðin aö einhverjum furðulegum
óskapnaöi sem fáir ef þá nokkur
skilur. Þá minna þau einna mest á
óteljandi öldur hafsins sem rísa og
hníga aftur sitt á hvað.
Nánar um vandamál
Atvinnuvegir landsmanna eru eitt
allsherjar vandamál frá upphafi til
enda:
Sjávarútvegurinn hefir verið að
öllu leyti eitt allsherjar vandamál
frá því að elstu menn muna. Nú hefir
verið reynt að höggva á þann hnút
með kvótakerfi sem ýmsum þykir
fjölga en ekki fækka þeim vandamál-
um sem fyrir voru.
Landbúnaðurinn hefir verið eitt
ógnvænlegasta vandamál sem komið
hefir upp á síðustu árum frá því að
þjóöin hafði meir en nóg að eta. Þótt
landsmenn leggi sig alla fram við að
stýfa úr hnefa heilu rollukjötsfjöllin
og smjörfjöllin þá er ástandið furðu
líkt í gömlu hryllingssögunum sem
voru notaðar í uppeldistilgangi á
ömmur okkar og afa: Góðmennið í
Kjallarinn
GUÐJÓN JENSSON
PÓSTAFGREIÐSLUMAÐUR
gervi kóngssonar hjó hvern hausinn
af fætur öðrum af illa drekanum en
fyrir hvern haus sem burt fauk kom
annar nýr ef þá ekki tveir eða jafnvel
þrír. I staö afhöggvinna drekahausa
í ævintýrunum eru komin þessi voða-
legu fjöll af matvælum, sem
hrannast upp í skipfarmatali. Þaö
hefir verið helsta hálmstrá landbún-
aðarfrömuða að pranga þessu inn á
útlendinga hvað sem það kostar
jafnvel fyrir einhvem óþrifnað sem
Grænmetisverslun landbúnaðarins
kallar kartöflur. Heyrt hef ég á skot-
spónum að útlendir hafi gefist upp á
að gefa svínum þessar góðgerðir, en
hafi orðið harla fegnir því að geta
fengið væna sneið af rollukjöts-
fjallinu íslenska. I þaö minnsta er
unnt að hakka þá vöru og framleiöa
ágætis refafóður af, en sjálfsagt
hefði verið nær að spara flutnings-
kostnaö og framkvæma slíkt hér
innanlands.
Þegar að iðnaðinum kemur þá rísa
öldur vandamálanna einna mestar,
drottinn sé œs næstur! Stærsta fýr-
irtæki i iðnaði, aö öllu leyti í eigu
erlendra manna, gleypir til sín um
og yfir 50% þeirrar raforku sem
framleidd er á Islandi. Islendingar
hafa síðustu áratugi verið ofur-
hrifnir að fá þá náð að selja
náungum þessum á spottprís í ára-
raðir þessa mikilsmetnu vöru-
tegund sem rafmagnið er. Til þess
að framleiða rafmagn hefir þurft
óhemju fjármuni sem að langmestu
leyti eru fengnir erlendis frá í formi
lána. Erlend lántaka vegna raf-
væðingarinnar á íslandi er nú um
helmingur af öllum skuldum ís-
lensku þjóðarinnar og þetta hlutfall
mun ekki verða Islendingum hag-
stæðara ef þessi stefna heldur
áfram.
Nýjasti fífillinn í túni iðnaðarins er
væntanleg steinullarverksmiðja sem
framleiða á 10 sinnum meira en þörf
er fyrir á innanlandsmarkaði. Sjálf-
sagt væri nær að hafa fjölbreyttari
framleiðslu t.d. er sívaxandi þörf
fyrir sultarólar handa íslenskum lág-
launaþrælum af sérstökum ástæö-
um.
Verslun og viðskipti landsmanna
hafa alið af sér mörg óaðskiljanleg
vandamál, bæði stór sem smá.
Meginvandræöin munu einkum
liggja í því að allt of margir-
kaupmenn eru að selja lands-
mönnum allt of mikið af vamingi í
allt of mörgum og allt of stórum
verslunum. Að sögn sérfróðra
manna er í Reykjavík einni t.d.
verslunarhúsnæði sem hjá venjulegu
fólki myndi duga íbúaf jölda á bilinu
1—1,5 milljón manns! I Reykjavík
hafa risið mikil verslunarmusteri
undanfarin ár og úti á landi í nær
hverju einasta byggöu bóli þar sem
Sambandshagsmunirnir ráða, eru
þvílikar verslunarbyggingar reistar,
að sjálfsagt verður að fara út fyrir
þetta sólkerfi sem viö tilheyrum til
að berja augum annað eins!
Niðurlagsorð
I nútímaþjóðfélagi er að ýmsu leyti
eölilegt að lærðir sem leikir sjái
margvíslega erfiðleika af öllum toga
blasa við í daglegu lífi. Þetta lýsandi
ástand er skilgetið afkvæmi þeirrar
stefnu sem felst í auknu lífsgæöa-
kapphlaupi og þægindaþrældómi
sem herjar mannkynið um þessar
mundir. Fólk er því miður smám
saman að tapa þeim hæfileika sem
einkenndi hinn hugsandi mann
fyrrum. Ætíð þurfti að bregðast sem
best við öllum þeim erfiðu úrlausnar-
efnum sem viö blöstu. Fyrrum þurfti
eingöngu að fullnægja frumstæðustu
þörfum: öflun nægra matvæla. Síðar
komu þarfir fyrir klæði og híbýli til
skjóls fyrir veðri og vindum.
Spuming er hvort sérhæfni á ýmsum
sviöum verði til þess aö auka þekk-
ingar- og skilningsleysi á öðrum
sviðum mannlegs lífs. Afleiöing
þessa kann að valda hæfileikaskorti
til að taka réttar ákvarðanir við
lausn þeirra mála sem leysa þarf.
Guðjón Jensson.
^ „Nýjasti fífillinn í túni iðnaöarins er
væntanleg steinullarverksmiðja sem
framleiða á 10 sinnum meira en þörf er fyrir á
innanlandsmarkaði.”