Dagblaðið Vísir - DV - 06.06.1984, Blaðsíða 13

.Pyr'MipyiKUpA^e.Jp^Il^.
13
Ótímabærar
athugasemdir
STORIBRODIR
SEMUR MATSHML
„Rikið reynir, ef framsóknarmenn fá komið fram vilja sinum, að villa
um fyrir mér með ósambærilegu verði drykkja, hafa óeðlileg áhrif á
mig, blekkja mig, breyta mér ieinhvern litla bróður."
eru í rauninni aö ræöa um málið á
forsendum ríkisafskiptasinna, en
ekki frjálshyggjumanna. Þeir hafa,
hvort sem þeim er þaö sjálfum ljóst
eöa ekki, samþykkt þá reglu, að ríkiö
eigi að skipta sér af mataræði
borgaranna í nafni holls lífernis. En
ég get ekki tekið undir slíka reglu.
Frelsiö er og á að vera frelsi til aö
snæða góöan eöa vondan mat,
drekka holla eöa óholla drykki, lifa
fögru eöa ófögru lífi. Og í því felst, aö
öll drykkjarföng eiga aö búa við
sömu skattlagningarregluna, en sum
ekki aö vera söluskattsfrjáls.
Hverjum kemur þaö viö, ef ég kæri
mig ekki um aö fylgja forskriftum
einhverra næringarfræðinga? Á ég
mig ekki sjálfur? Ræö ég ekki lífi
mínu sjálfur, svo framarlega sem ég
geri öörum ekki mein með fram-
komu minni? Ég held, aö menn hafi
skiliö þetta betur á fyrri öldum. Þeir
vissu, aö frelsiö var frelsi til aö velja
breiöan veg syndarinnar ekki síöur
en þröngan veg dyggöarinnar:
maöurinn er ekki dyggöugur nema
hann standi frammi fyrir tveimur
kostum, dyggöinni og syndinni, og
velji dyggöina.
Hvað er hollt?
Meginrök mín eru að sjálfsögöu
þau, að frelsið er merkingarlítiö
nema menn hafi frelsi til aö velja (á
eðlilegu veröi) um einhverja kosti,
holla drykki og óholla, góöan mat eða
vondan, fagurt líf eða ófagurt. En
ótalin eru tvenn rök. önnur eru þau,
aö þaö, sem er óhollt fyrir einn, kann
aö vera hollt fyrir annan, og úr því
verður ekki skoriö nema í þeirri
miklu tilraunastofu, sem tilvera
fr jálsra manna er. Mjólk er holl fyrir
böm, en kann aö vera óholl fyrir full-
oröiö fólk. Kókómjólk kann aö vera
óholl fyrir unglinga meö viökvæma
húö, og svo má lengi telja. Einstakl-
ingamir em ólikir, þeim sýnist sitt
hverjum. Hin rökin eru þau, aö
okkur er aldrei tiltækur allur sann-
leikurinn um, hvað sé hollt og hvaö
óhollt.
Ég held meö fullri virðingu
fyrir þeim ágætu næringar-
fræðingum, sem hafa verið svo áber-
andi með þjóðinni síðustu árin, að
vísindi þeirra geti seint tekiö af
okkur ómakiö af því aö velja og
hafna.
Stóri bróðir bíður
Aö sjálfsögðu er þetta smámál. En
mörg smámál em þeirrar náttúru,
aö þau em líka stórmál, því að við
lausn þeirra er beitt reglum, sem
skipta sköpum í mannlegu samlífi.
Ég skrifa þessa grein, því aö ég tél að
ég eigi aö ráöa því sjálfur, hvað ég
legg mér til munns. Menn kunna aö
segja, aö ég þurfi ekkert aö óttast,
því aö ríkiö banni mér ekki beinlínis
aö drekka Svala eða kók, þótt það
hagræöi verði þessara drykkja
miöað við verö framsóknar-
drykkjanna þriggja. Satt er það.
En ríkið reynir, ef framsóknar-
menn fá komið fram vilja sínum, aö
villa um fyrir mér meö ósambæri-
legu veröi þessara drykkja, hafa
óeölileg áhrif á mig, blekkja mig,
breyta mér í einhvem litla bróður.
Þetta er skref í ranga átt. Aö sjálf-
sögöu eiga öll matvæli og öll
drykkjarföng á markaðnum aö búa
viö sömu skattlagningarregluna. Allt
annað takmarkar neyslufrelsi okkar.
Má ég biðja um aö vera leikandi meö
fullum réttindum fremur en leikfang
í höndum einhvers Stóra bróður?
Hannes H. Gissurarson
Aðför framsóknarmanna
að bændastéttinni
Framsóknarmenn nota mjög þau
rök fyrir söluskattsfrelsi kókó-
mjólkur, jóga og mangó-sopa, aö
þessir drykkir séu hollir, en aðrir
óhollir. Steingrímur forsætis-
ráöherra Hermannsson segir alvar-
: legur í bragöi, aö böm eigi fremur aö
drekka kókómjólk en kók. En þessi
rök eru hæpin af tveimur ástæöum. I
fyrsta lagi má efast um, að kókó-
mjólk sé hollari en Svali, svo aö
dæmi sé nefnt, þó aö þaö sé aö vísu
aukaatriöi, eins og ég hef þegar bent
á. En í ööm lagi hittir þaö einkum
kjósendur framsóknarmanna í
bændastétt fyrir, eigi sú regla aö
gilda, að ríkiö skipti sér af mataræði
borgaranna til aö tryggja hollt lífemi
þeirra. Viö skulum hyggja aö því,
hvaöa afleiðingar þessi regla heföi á
Islandi. Ríkið yröi samkvæmt henni
aö mismuna fæðutegundum sam-
kvæmt því, hversu hollar þær væra.
Þaö yröi að taka sjávarafuröir fram
yfir landbúnaöarafuröir, þvi aö þær
era miklu hollari: fiskur er miklu
heilsusamlegri fæöa en kindakjötiö,
sem reynt er aö troöa niður í okkur
með illu eöa góöu. Og einnig má
flytja inn ágætt heilsufæöi. Ég fæ
ekki betur séð, ef rök framsóknar-
manna era rakin áfram en aö þetta
sé hin ómaklegasta aðför aö bænda-
stéttinni. Heggur sá er hlífa skyldi!.
Eitt hefur gleymst í öllum um-
ræöunum meö þingi og þjóö um
álagningu og skattlagningu vegna
kókómjólkur, jóga, mangó-sopa og
ýmissa ávaxtasafa og gosdrykkja,
og það er frelsi fólks til að velja. Og
þeir þræta síðan um hitt, hvort kókó-
mjólkin sé hollari en Svalinn hans
Davíðs Scheving-Thorsteinssonar
eöa ekki. En þetta eru aukaatriöi.
Þaö, sem er aöalatriöi, en fáir sem
engir minnast á, er, hvort sú regla
eigi aö gilda á Islandi, aö ríkið skipti
sér af mataræöi borgaranna, semji
fyrir þá matseöil (eða hagræöi öllu
heldur veröi hinna ýmsu kosta, sem
um er aö velja á honum).
Frelsi til að drekka
óholla drykki
Þeir, sem ræöa um þaö eitt, hvort
kókómjólk sé hollari en ávaxtasafi,
Bjór, barir og bróöurkærieikur
Þegar eftirfarandi orö eru notuð
í grein þessari, hafa þau þá merk-
ingu semhérsegir:
BINDINDISMAÐUR = maður, sem
samkvæmt eigin ákvörðun, neytir
ekki sjálfur áfengra drykkja.
BINDINDISPOSTULI = maður,
sem telur sig þess umkominn að ráöa
neysluvenjum annars fólks.
Oklahoma er eitt ríki Banda-
ríkjanna, noröan Texas og sunnan
Kansas. Þar era olíulindir í jöröu og
höfuðborgin heitir Oklahoma City.
Næst stærsta borgin heitir Tulsa og
þar er flug- og flugvirkjaskóli, sem
margir Islendingar hafa hlotiö
menntun sína í.
Hvort í Oklahoma eru fleiri
bindindismenn en annars staöar í
Bandaríkjunum (eöa Islandi) veit ég
ekki og tel harla ólíklegt, en þar er
töluveröur fjöldi bindindispostula,
sem sést meðal annars af því, að al-
gert vínbann var í Oklahoma fram á
sjöunda áratuginn, mörgum ára-
tugum lengur en í flestum öörum
ríkjum Bandaríkjanna.
En enginn má viö margnum og
bindindispostular uröu aö lokum aö
Sala sterkra drykkja var þó einungis
leyfö til fólks eldra en 21 árs í lög-
giltum áfengisverslunum, en ekki
annars staðar, ekki heldur í vín-
stúkum (börum). Hins vegar var
sala bjórs leyfð í vínstúkum og
einnig var hægt aö fara í áfengis-
verslun, kaupa flösku af sterku
é$k „Bindindispostular á íslandi ættu, finnst
mér, að finna til samkenndar með „koll-
egum” sínum í Oklahoma og senda nú þangað
einvala lið til þess að benda þeim á villu síns
vegar.”
lúta í lægra haldi fyrir fjöldanum,
hinum „drykkjusjúka” almenningi,
og sala áfengis var leyfð í Oklahoma.
áfengi, fara meö hana í vínstúkuna
og láta barþjóninn afgreiða sig úr
henni.
Kjallarinn
GRETAR H.
ÓSKARSSON.
FRAMKVSTJ.
LOFTFERÐAEFTIRLITSINS
Barþjónninn á hótelinu mínu í
Oklahoma varö mikiö undrandi,
þegar ég sagöi honum, að á Islandi
væri þessu alveg öfugt fariö, þar
væri bjórinn bannvara, en gin og
vodka selt ómælt.
En þá er komið aö bróðurkærleik-
anum. Bindindispostular á Islandi
ættu, finnst mér, aö finna til sam-
kenndar meö „kollegum” sínum í
Oklahoma og senda nú þangað
einvalalið til þess aö benda þeim á
villu síns vegar. Slíkt mætti flokka
undir aöstoö viö vanþróaöar þjóðir
eöa eitthvað þess háttar. íslenskir
bindindispostular eru sérfræöingar á
sínu sviði, mælskir og hafa alltaf gild
rök á takteinum, svo aö þaö ætti ekki
að taka langan tima aö sýna íbúum
Oklahoma fram á, hvílíkt glapræði
það er að leyfa bjór, hættulegasta
drykk veraldar, en banna viski,
vodka og gin í vínstúkum sínum.
Grétar H. Úskarsson.
HANNESH.
GISSURARSON
CAND. MAG.
• „Öll drykkjarföng eiga að búa við sömu
skattlagningarregluna, en sum ekki að
vera söluskattsfrjáls.”