Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.1986, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 10. NÓVEMBER 1986.
15
Gjórbveyting á tekjuskattinum
„Þetta þýðir að almennt munu hjón með 70-80 þúsund króna mánaðar-
laun á þessu ári verða tekjuskattsfrjáls á næsta ári. Þessi mörk eru þó
háð tekjuskiptingu hjónanna og frádráttarliðum."
Eitt mikilvægasta mólið, sem Al-
þingi mun fjalla um á þessum vetri,
eru breytingar á skattalögum lands-
ins. Þar er um þrenns konar breyt-
ingar að ræða, lækkun tekjuskatts-
ins, staðgreiðslu skatta og
virðisaukaskatt í stað söluskatts.
Öll skipta þessi atriði miklu máli
en það er hafið yfir allan vafa að
breytingar á tekjuskattinum er það
sem mikilsverðast er fyrir alla skatt-
greiðendur í landinu.
Eins og margoft hefur verið tekið
fram er það stefna Sjálfstæðisflokks-
ins og ríkisstjómarinnar að afnema
tekjuskattinn af almennum launa-
tekjum. Oft hefur verið um það spurt
hvenær að því komi að það verði
framkvæmt og mörgum hefur þótt
sem of hægt væri farið í sakimar
og skrefin verið of fá og stutt sem
tekin hafa verið.
Þær spumingar hafa átt fullan
rétt ó sér, því það dylst engum að
það skattkerfi, sem við höfum búið
við á undanfömum árum, er bæði
ranglátt og úrelt.
Tekjuskatturinn hefur lækkað
um 25%
Það er hins vegar ekki rétt að
ekkert hafi áunnist í þessum málum.
Á síðustu þremur ámm hefur tekju-
skattur einstaklinga verið lækkaður
um fjórðung frá því sem var þegar
þessi 'ríkisstjóm tók við völdum. Á
síðasta ári var lækkunin 600 millj.
króna og í upphafi þessa órs var
tekjuskatturinn og útsvar lækkað
um 450 millj. króna. Skattbyrði ein-
staklinga í heild, heimilanna í
landinu, hefúr þó lækkað enn meira
eða um 30% og er þá meðtalin lækk-
un tolla og annarra opinberra gjalda.
Árið 1982 var skattbyrði einstakl-
inga 6,1% en er á þessu ári 4,5%. í
KjaUaiinn
Gunnar G. Schram
Þingmaður ffyrir
Sjáifstæðisfiokkinn
tölum talið þýðir þetta að frá því
ríkisstjómin var mynduð og Sjálf-
stæðisflokkurinn tók við stjóm
ríkisfjármálanna hafa beinir og
óbeinir skattar alls verið lækkaðir
um 3,2 milljarða króna.
Það er þess vegna ekki rétt, sem
oft er haldið fram, að ekkert hafi
verið gert til þess að standa við fyrir-
heitin um lækkun tekjuskattsins.
Það sýna þessar tölur svart á hvítu.
Fram til þessa hefur því marki þó
ekki verið náð að afnema þennan
skatt á almennum launatekjum, sem
hér em auðvitað meginmálið fyrir
alla launþega.
Um 800 þús. kr. tekjur hjóna
skattfrjálsar
Nú er hins vegar að því komið að
það mál mun ná fram að ganga í
öllum meginatriðum.
Innan fárra daga mun fjármála-
ráðherra leggja fram nýtt frumvarp
á Alþingi sem felur í sér að almenn-
ar launatekjur verða að langmestu
leyti tekjuskattsfijálsar. Kjami þess
frumvarps er að skattbyrði einstakl-
inga og hjóna lækkar verulega,
jaðarskatturinn lækkar og skatt-
leysismörkin hækka.
Þar er gert ráð fyrir að hjón án
bama greiði engan tekjuskatt af um
720 þúsund kr. órstekjum, hjón með
tvö böm greiði engan tekjuskatt af
um 960 þús. kr. árstekjum og ef böm-
in em 3 eða fleiri verði rúmlega
einnar milljón króna tekjur alveg
tekjuskattsfrjálsar.
Þetta þýðir að almennt munu hjón
með um 70-80 þús. kr. mánaðarlaun
á þessu ári verða tekjuskattsfijáls á
næsta ári. Jafnframt munu þau ekki
greiða útsvar af um 60 þús. kr. mán-
aðartekjum. Þessi mörk eru þó háð
tekjuskiptingu hjónanna og frá-
dráttarliðum.
Einstæðir foreldrar með eitt bam
munu ekki þurfa að greiða tekju-
skatt af um 600 þús. kr. árstekjum,
en skattleysismörk einstaklinga
verða um 400 þús. kr.
Hvað eru almennar iauna-
tekjur?
Því verður vart á móti mælt að
með þessum breytingum á tekju-
skattslögunum hefur því takmarki
verið náð að langmestu leyti að al-
mennar launatekjur verða tekju-
skattsfrjálsar.
En hvað er átt við með almennum
launatekjum?
Engin ein tala gildir í því efni en
raunhæft er að hafa við það hliðsjón
af tekjum verkamanna og iðnaðar-
manna. Samkvæmt upplýsingum
Kjararannsóknanefhdar, sem gerði
könnun á launum þessara atvinnu-
stétta í apríl á þessu ári, voru
meðallaun iðnaðarmanna með álög-
um en án yfirvinnu kr. 44.000 á
mánuði. Sambærileg tala fyrir
verkamenn og verkakonur er 32.800
kr. á mánuði.
Af þessum tölum sést að mjög
nærri lætur að þessar tekjur verði
tekjuskattslausar samkvæmt þeim
skattalagabreytingum, er felast
munu í hinu nýja frumvarpi.
Gagnrýni svarað
Eftir að það frumvarp verður að
lögum, nú fyrir áramótin, mun erfitt
að halda þvi fram með nokkurri
sanngimi að ekki hafi verið í öllum
meginatriðum staðið við þau fyrir-
heit, sem gefin voru um afnám
tekjuskatts af almennum launatekj-
um.
Ættu þess vegna þær raddir að
hljóðna sem hingað til hafa haldið
því fram að hér hafi verið um brigð-
mælgi eina að ræða og innantóm
kosningaíoforð.
Gunnar G. Schram.
„Innan fárra daga mun fjármálaráðherra
leggja fram nýtt frumvarp á Alþingi sem
felur það í sér að almennar launatekjur
verða að langmestu leyti tekjuskattsfrjáls-
ar.“
Vitleysan verðtryggð
Alveg er það merkilegt hvað mað-
ur getur orðið saltvondur við að
horfa og hlusta á sjónvarpsþátt.
Einn slíkur var sendur í loftið þann
28. október sl.
Fleiri spurningar en svör
Þar birtust nokkrir spekingar,
gáfú- og heiðarlegir í framan. Um-
ræðuefnið var hin nýja húsnæðislög-
gjöf, gott og þarft umræðuefni, og
maður hugsaði sér gott til glóðarinn-
ar að fá nú skýr og skorinorð svör
við ýmsum þáttum löggjafar þessar-
ar og kerfis. Það er áreiðanlega
dálítið eins og að eiga alkóhólista
fyrir maka þegar um er að ræða
þætti með þátttöku pólitíkusa og
frammámanna úr verkalýðsfélögum.
Alltaf sömu væntingamar, alltaf
sömu vonbrigðin. Sem sagt, það fór
eins og oftast áður, þátturinn vakti
fleiri spumingar en hann svaraði.
Það sem olli gremju minni vom
orð sem Ásmundur Stefánsson, for-
seti Alþýðusambands íslands, lét
falla. Það var um upplýsingaskyldu
fasteignasala og annarra sem koma
inn á húsnæðislánakerfið. Hann lét
í það skína að margt af því fólki, sem
nú er í erfiðustu aðstöðunni, sæti í
súpunni vegna skorts á upplýsing-
um. Auðvitað á ekki að láta sér
bregða við svona nokkuð. Ásmundur
er í þeim flokki sem hefur haft sögu-
fölsun að föstum sið síðan sköllóttur
skeggjúði í útlöndum fann hann upp
fyrir margt löngu og afglapar uppi á
íslandi gleyptu sem stórasannleika.
Hverjir rændu ffólkið?
Það sem ég vil reyna að útskýra
fyrir fólki er hveijir rændu það.
Ef farið er aftur til ársins 1980, en
þá er almennt farið að verðtryggja
veðskuldir til lengri tíma en tveggja
og hálfs árs að undanskildu því sem
seljendur fasteigna lánuðu kaupend-
um, þá fór einnig að koma sú sjálf-
sagða krafa kaupenda að þeir væm
upplýstir um greiðslubyrði sína mið-
að við hlutfall af tekjum. Almennt
held ég að þeir sem fengust við þessi
KjáQaiiim
Brynjar Fransson,
sölumaður fasteigna
viðskipti hafi reynt að verða við
óskum kaupenda eins og unnt var
um þetta atriði. Man ég meðal ann-
ars eftir því að til var tafla frá
lífeyrissjóði nokkrum þar sem sýnt
var hvað sjóðfélagi i ákveðnu launa-
þrepi væri marga daga á ári að vinna
fyrir vöxtum og afborgunum af tilte-
kinni lánsfjárhæð úr sjóðnum í 20 ár.
Á þessum tíma var stofnsett fast-
eignasala sem var betur tækjum
búin en áður hafði þekkst og aug-
lýsti grimmt að stóra tölvan reiknaði
nákvæmlega út greiðslubyrði fyrir
kaupendur. En stóra tölvan góða var
ekki forrituð fyrir vitlausa efnahags-
málastjóm, því miður. Því fór sem
fór. Einstaka maður spurði á þessum
tíma: Hvað ef laun hætta að fylgja
vísitölu? Svar: Vantreystið verka-
lýðsforystunni til að gæta hagsmuna
ykkar. Em þetta ekki allt saman
kraftaverkamenn, kosnir enn sterk-
ari kosningu en rússneskri (þeir hafa
nefnilega komið sér upp slíku kerfi
að þeir geta setið sjálfkjörnir eins
lengi og þeim sjálfum þóknast og
notað aðstöðu sína gjaman sem
stökkpall inn i stjómmál)?
Litlir Bókassar við Austurvöll
Nema hvað. Fólk, sem átti þriggja
og fjögurra herbergja íbúðir skuld-
lausar, fór af stað og festi kaup á
rað- eða einbýlishúsi. Allir útreikn-
ingar sýndu að þetta átti allt að vera
í góðu lagi. Þá koma til sögunnar
nokkrir litlir Bókassar við Austur-
völl. Efiiahagsstefna þeirra var að
fara til fjandans. Einhver veður að
borga vitleysuna. En hvur? Snilling-
ar komust að raun um að öldungis
yæri óeðlilegt að laun hækkuðu á
íslandi þótt kaffiakrar frysu í Brasil-
íu eða framleiðslukostnaður á
Campari á Ítalíu hækkaði. Óþarfi
væri að verðbæta það i launum en
rétt væri nú samt að láta lánin
hækka sem því næmi. Gvendur jaki
gretti sig í sjónvarpi yfir hag þessa
fólks. Ásmundur Stefánsson sat og
reiknaði hvað þetta sama fólk gæti
dáið af litlum launum svo hægt væri
að semja um það í næstu kjarasamn-
ingum. Hann fékk útkomu sem
svokölluðum aðilum vinnumarkað-
arins hentaði. Konan fór að vinna
allan daginn til þess að ekki fæm
nú nema þessir tveir mánuðir af
launum þeirra hjóna i vexti og af-
borganir, en skuldir hækkuðu í
öfugu hlutfalli við það fjármagn sem
þau áttu í upphafi. Eiginmaðurinn
tók aukavinnu en ekkert dugði, allt-
af fjölgaði þeim mánaðarlaunum
sem fóm í afborganir og vexti, en
alltaf hækkuðu skuldimar og eigið
fjármagn lýmaði. Bókassar höfðu
nefnilega gleymt því líka að verð á
fasteignum er ekki bundið vísitölu,
heldur ræðst af framboði og eftir-
spum og það skrýtna er að þegar
Bókassar hafa gert kaupmátt þorra
fólks að engu minnkar eftirspumin
á fasteignamarkaði og verð lækkar.
Þannig stóð þetta fólk frammi fyr-
ir því einn daginn að íbúðin, sem
það átti í upphafi, var horfin en
skuldir höfðu vaxið upp í söluverð
hússins. Ekkert var eftir.
En til þess em vítin að varast þau.
Því hlýtur það fólk, sem ræðst til
ráðgjafarstarfa hjá Húsnæðisstofn-
un ríkisins, að verða að reikna með
að Bókassar okkar á hveijum tíma
taki álíka kollsteypur í efnahags-
málum og teknar vom á ámnum
1980 til 1983, a.m.k. öðm hvora á 40
ára lánstímabili. Ég læt lesendum
eftir að hugleiða hvemig staðan
væri í dag ef það hefði verið megin-
regla að fólk hefði fengið allt að 70%
af andvirði fasteigna lánað verð-
tryggt á ámnum 1980 til 1983.
Ég held að það sé alveg sama
hvemig maður veltir hlutunum fyrir
sér, niðurstaðan verður alltaf sú
sama: Vond stjómvöld með vitlausa
efhahagsstefriu rændu fólkið með
aðstoð verkalýðsforingja. Ef ég man
rétt var skammt á milli þeirra og
stjómvalda á þessum árum.
Brynjar Fransson
„Því hlýtur það fólk, sem ræðst til ráð-
gjafastarfa hjá Húsnæðisstofnun ríkisins,
að verða að reikna með að Bókassar okk-
ar á hverjum tíma taki álíka kollsteypur
og teknar voru á árunum 1980 til 1983...
„Bókassar höfðu nefnilega gleymt þvi lika að verð á fasteignum er ekki bundið vísitölu, heldur ræðst af framboði
og eftirspurn og það skrýtna er að þegar Bókassar hafa gert kaupmátt þorra fólks að engu minnkar eftirspurnin
á fasteignamarkaði og verð lækkar."