Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1987, Blaðsíða 14

LAUGARDAGUR 23. MAI 1987.
.„Önghljóð - önghljóð! Ég er miklu betur
að mér i rússneskri hljóðfræði en islenskri."
Samúðin er
öll með
nemendunum
Málsnillingar gangast undir íslenskupróf,
hluta samræmda prófsins í íslensku sem nem-
endur 9. bekkjar grunnskólans tóku fyrr í vor
Árni Bergmann var nokkuð ánægður að af -
loknu prófi enda hafði hann ástæðu til þess.
Það voru hugaðir menn, til í allt,
sem játuðust undir að taka sam-
ræmda íslenskuprófið sem nemend-
ur 9. bekkjar grunnskólans
neyddust til að þreyta nú í vor.
Þessir þremenningar, sem gert hafa
íslenska tungu að lifibrauði sínu,
settu þó viss skilyrði fyrir þátttöku
sinni, eins og til dæmis að þeir
þyrftu ekki að greina málsgreinar
í setningahluta eða orðflokka. Sú
krafa mátti teljast nokkuð réttmæt
þar sem þarna er um að ræða hug-
tök og fræðiheiti sem lítið eru
notuð af öðrum en skólanemum og
íslenskufræðingum.
Einnig var sleppt úr prófmu köfl-
um sem vörðuðu lesskilning.
gjarnan á bókum og bókarköflum
sem nemendur 9. bekkjar höfðu les-
ið um veturinn en engin trygging
var fyrir að okkar menn í íslensku-
prófinu hefðu lesið, alla vega ekki
síðustu árin eða áratugina.
Það kom fram að þremenning-
arnir okkar stóðu sig afburða vel
í stafsetningu en þegar kom að
málfræði og hugtakaheitum fór
ögn að harðna á dalnum. Þeir æðr-
uðust þó hvergi og hlógu bara að
SMÁAUGLÝSINGAR OV
MARKADSTORG
TÆKIFÆRANNA
Þú átt kost á aö kaupa og selja allt sem gengur kaupum og sölum. Bara aö
nefna þaö í smáauglýsingum DV, hinu ótrúlega markaöstorgi tækifæranna.
Markaöstorgiö teygir sig víöa. Þaö er sunnanlands
sem noröan, vestan sem austan, í bátum sem flug-
vélum, snjóbílum sem fólksbílum, hvarvetna er DV
lesiö.
Einkamál. Já, þaö er margt í gangi á markaöstorginu,
en um hvaö er samiö er auövitaö einkamál hvers og
eins.
Sumir borga meö fínpressuöum seölum. Menn ný-
komnir úr banka? Þarf alls ekki aö vera. Gætu hafa
keypt straubretti á markaðstorginu daginn áöur.
Smáauglýsingar DV eru markaöur meö mikinn mátt.
Þar er allt sneisafullt af tækifærum.
Þaö er bara aö grípa þau.
Þú hringir... 2 70 22 Viö birtum... ÞaÖ ber árangur!
Smáauglýsingadeildin er í Þverholti 11.
Oplö:
Mánudaga-föstudaga, 9.00—22.00
laugardaga, 9.00— 14.00
sunnudaga, 18.00—22.00
ER SMÁAUGLÝSINGABLADID
Frjálst.óhaÖ dagblaö
KREDITKORTAÞJÓNUSTA
Þú hringir - við birtum og auglýsingin verður færð á kortið.
sjálfum sér þegar allar leiðir virt-
ust vera að lokast.
Okkar menn í samræmdu prófun-
um í íslensku sögðu að þessi raun
hefði aukið mjög skilning þeirra á
vandamálum níundu bekkinga
grunnskólans; það væri hreint ekki
svo lítið sem lagt væri á ungling-
ana okkar. Þremenningarnir
sögðust hafa gengið til þessa prófs
með bros á vör en síðan komist að
því að ekki væri allt sem sýndist.
Ýmis hugtök og orð vöfðust fyrir
þeim og íslenskan, sem þeir hafa
notað sem stílvopn árum saman,
virtist ekki eins þjál og leiðitöm
og þeir höfðu álitið til þessa.
Okkar menn í samræmdu prófun-
um í íslensku voru þeir Árni
Bergmann, rithöfundur og ritstjóri
Þjóðviljans, Indriði G. Þorsteins-
son, rithöfundur og ritstjóri
Tímans, og Páll Magnússon, frétta-
stjóri Stöðvar 2 og daglegur gestur
í stofum stórs hluta íslendinga.
Prófdómari og ábyrgðarmaður
einkunnagjafar í þessum prófum
var íslenskufræðingurinn góð-
kunni Guðni Kolbeinsson cand.
mag.
Ummæli
prófdómara
Frammistaðan
til fyrirmyndar
Eftir að Guðni Kolbeinsson próf-
dómari hafði farið yfir prófin sagði
hann að þremenningarnir hefðu
bara staðið sig vel. Stafsetningin
var góð hjá þeim en eitthvað voru
þeir farnir að ryðga í fræðiheitun-
um.
Orðrétt sagði Guðni:
„Að meðaltali gerir þriðjungur
þessara manna klaufavillu í staf-
setningu. Ég tel frammistöðu
þeirra til fyrirmyndar - enda þótt
á stöku stað séu ryðblettir á hug-
tukafræðinni.
Árni Bergmann:
9,0
Ég kann hljóðfræðina
betur á rússnesku
„Onghljóð - önghljóð, hvað er nú
það? Ég man bara ekkert í sam-
bandi við hljóðfræði," sagði Árni
Samræmda
íslenska prófið
I fyrsta kafla prófsins er hugað að staf-
setningu eftir upplestri. Þessi kafli prófsins
gildir 15 %. í öðrum kafla prófsins er kom-
ið að beygingum, orðflokkum, orðmyndun-
um, setningafræði og hljóðfræði. Þessi kafli
prófsins gildir 35 %.
í þessum kafla eru eftirtaldar spurningar
og er krossað við þær spurningar sem lagð-
ar voru fyrir þremenningana okkar:
X 1. Felldu mannanöfnin, sem í svigunum
standa, rétt inn í eftirfarandi málsgreinar:'
Ég sagði (Unnur) að koma í veisluna hjá
(Signý) um helgina. Viltu fara til (Sigþór
öm) og láta hann vita.
X 2. Greindu föll orðanna sem eru í svig-
um í eftirfarandi málsgrein: Við sáum mörg
(nýfædd) börn á fæðingardeild (spítalans).
X 3. Strikaðu undir þau orð í eftirfarandi
setningum sem standa í lýsingarhætti þá-
tíðar: Mér var mjög vel tekið hjá liðinu og
það kom mér vissulega á óvart hve leik-
menn voru mér hjálplegir. Til að mynda var
mér strax fylgt til framkvæmdastjórans sem
bauð mér í mat. Um síðustu helgi lék ég
þokkalega en hef þó oft leikið betur.
X 4. í eftirfarandi málsgrein eru sagnorð
í viðtengingarhætti. Hvaða hlutverki gegn-
ir viðtengingarháttur þar? Væri ég duglegri
við bréfaskriftimar fengi ég fleiri svör.
5. Greindu orðin, sem eru í sviga, í eftir-
farandi málsgrein, í orðflokka: Síðastliðið
ár (verður) (lengi) í (minnum) haft (vegna)
leiðtogafundar (og) aðgerða (hvalfriðunar-
manna).
X 6. Myndaðu þrjú orð af sagnorðinu að
aka, með eða án hljóðbreytingar. Ekki má
nota nema einu sinni sama stofninn af sögn-
inni.
X 7. Myndaðu lýsingarorð af eftirtöldum
nafnorðum: þögn, synd, Svíi.
X 8. Skrifaðu eftirfarandi texta og lag-
færðu málfar án þess að merking raskist:
Unglingar hafa um marga valkosti að velja
í tómstundum svo að þeim vantar tíma til
að §inna öllu sem í boði er.
9. Til hvaða setningarhluta teljast orðin,
sem eru í sviga, í eftirfarandi málsgreinum:
Vélarnar (verða reyndar) á morgun.
Ræðumenn skýrðu stuttlega (afleiðingar)
af stefnu stjórnvalda.
11. Hver eftirfarandi skilgreininga á best
við frumlag?
() Frumlag er fallorð sem stendur með
andlagi og segir hvað einhver gerir.
() Frumlag er í nefnifalli og skýrir sagn-
fyllinguna nánar.
() Frumlag er fallorð í nefnifalli.
() Frumlag er nafnorð í nefnifalli og tákn-
ar oft geranda.
X 12. Skiptu eftirfarandi málsgrein í setn-
ingar með lóðréttum strikum og skrifaðu á
línuna fyrir ofan hana hvort þær eru aðal-
setningar eða aukasetningar:
Ekki verður sagt að um auðugan garð
sé að gresja um heimildir þegar kanna skal
viðhorf íslendinga til móðurmálsins að
fornu.
X 13. Breyttu beinni ræðu í eftirfarandi
málsgreinum í óbeina ræðu: Stúlkan spurði
kennarann hvernig honum liði. „Prýði-
lega,“ svaraði hann, „enda á ég mesta
gæðahúsbónda.“
X 14. Dragðu hring um þá stafi í eftirfar-
andi málsgrein sem tákna önghljóð: fönn
net lögur sumar kúla bið
X 15. Skrifaðu tvö orð sem í eru nefhljóð.
Dragðu hring um þá stafi sem tákna þau:
X 16. Strikaðu undir þau orð í eftirfar-
andi málsháttum sem borin eru fram á
mismunandi hátt eftir landshlutum:
Það er hverjum kunnast er hann kaupir
dýrast.
Ekki er bagi þó bróðir sé nefndur.
Mennt er máttur.
í þriðja hluta prófsins er lesskilningur
kannaður. Þar sem þama er að miklu leyti
byggt á texta og bókum sem nemendur eiga
að hafa lesið í vetur slepptum við þeim hluta
prófsins.