Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1987, Blaðsíða 25

LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987.
25
Samvinnuþýðingar feðga:
Teygjum textann
LOPI - LOPI
Þriggja þráða plötulopi, 10 sauðarlitir,
einnig grænir, rauðir og bláir litir.
Ullargarn (hespulopi) ódýrt - ullarband.
Sendum í póstkröfu.
Lopi, ullarvinnsla,
Súðarvogi 4 - Reykjavík
Sími 30581.
á milli okkar
t
- segir faðirinn, Eysteinn Þorvaldsson
„Viö teygjum textann á milli okkar,“
segir Eysteinn Þorvaldsson sem und-
anfarin ár hefur verið aö togast á við
son sinn, Ástráð, um textabókarinn-
ar Homo Faber eftir Svisslendinginn
MaxFrisch.
Þessi togstreita feðganna er þó ekki
í ætt við fjölskylduharmleiki því þeir
hafa nú í nokkur ár unnið saman að
þýðingum og sendu fyrir flórum
árum frá sér íslenska þýðingu á Rétt-
arhöldunum eftir Franz Kafka.
Eysteinn er lektor í bókmenntum við
Kennaraháskólann en Ástráður ný-
bakaður doktor í samanburðarbók-
menntum, stundakennari við
Háskólann og bókmenntagagnrýn-
andi DV.
Öryggi í samvinnunni
„Okkur fmnst það góð aðferð að
vinna saman að þýðingum," heldur
Eysteinn áfram þegar hann lýsir
vinnubrögðum þeirra feðga. „Það er
hka mikið öryggi fólgið í því þegar
tveir menn fara nákvæmlega yfir
sama verkið og það er líka skemmti-
legra því þýðingar eru einmanaleg
vinna.“
Þegar forvitnast er nánar um þessi
vinnubrögð þeirra feðga upplýsir
Ástráður að aðferðin sé ekki fólgin í
því að faðirinn standi yfir syninum
með orðabók og skeri úr um rétt og
rangt. „Við vinnum verkið þannig
að fyrst er textanum skipt upp í
marga hluta. Við skiptum brotunum
á milli okkar og þýðum þau lauslega.
Að því loknu er tekið til við að bera
textabrotin saman og fullvinna text-
ann.“
Fyrsta skrefið er að sá sem hefur
þýtt hvern kafla les upphátt fyrir
hinn þýðinguna en hann fylgist með
í frumtextanum. „Þetta er auðvitað
mjög tímafrek aðferð og mun sein-
legri en ef einn maður ynni að
verkinu en úr þessu getur orðið
skemmtilegt ferðalag um efni og
tungumál bókarinnar,“ segir Ástráð-
ur.
Munur á stíl hverfur
„Með þessu móti fáum við tækifæri
til að ræða textann, hverja einustu
setningu og oft einstök orðbætir
Eysteinn við, „og þá ekki síður sjálf-
an þýðingarvandann. Þessi aðferð
gerir það líka að verkum að allur
munur á stíl hverfur og ég held að
það sé engin leið að sjá nú hvor þýddi
hvaö í upphafi."
Raunar hefur það orðið til að teija
vinnuna að Ástráður hefur undan-
farin ár verið við nám í Bandaríkjun-
um. Þann tíma hafa þeir haldið
sambandinu með bréfaskriftum og
síðan nýtt tímann til fullnustu þegar
Ástráður var heima í fríum. í Banda-
ríkjunum lagði Ástráður m.a. stund
á þýðingafræði og segir að þeir feðg-
ar „bæti hvor annan upp“ því faðir
hans hafi lengri reynslu að baki í
meðferð íslenskunnar.
Þeir feðgar draga heldur enga dul
á að þeir hafi kynnst hvor öðrum vel
með þessari vinnu. „Það má segja að
við glímum hvor við annan,“ segir
Ástráður. „Við höfum þó alltaf náð
samkomulagi um endanlega gerð
textans.
í nokkrum tilvikum höfum við orð-
ið að leita aðstoðar annarra, eins og
alltaf er nauðsynlegt við þýðingar.
Bókin fjallar um vélaverkfræðing. í
henni er mikið sagt frá flugi og þá
notuð tækniheiti sem við höfum orö-
ið að fá aðstoð við að snúa á ís-
lensku.“
Samvinna þeirra feðga hófst árið
1981 þegar þeir byrj uðu að þýða verk
Kafka. Auk Réttarhaldanna þýddu
þeir þá nokkrar smásögur eftir hann
og komu þær út í tímariti Máls og
menningar árið 1983.
Svissneskur Laxness
„Að þessum Kafkaþýðingum lokn-
um urðum við ásáttir um að endilega
þyrfti að kynna skáldsögur Max
Frisch hér á landi,“ segir Ástráður.
„Til þessa hefur hann einungis verið
þekktur hér á landi fyrir leikrit sín
en hann er ekki síður mikilhæft
sagnaskáld. í heimalandi sínu hefur
hann, sem rithöfundur, svipaða
stöðu og Halldór Laxness hér á landi
þótt ekki hafi myndast um hann
sama „lognið“ og raunin er á um
Laxness.
Hann hefur verið mjög gagnrýninn
á margt í svissnesku þjóðlífi. Fyrir
vikið hefur hann farið í taugarnar á
mörgum löndum sínum sem bera því
við að hann sé að ófrægja land sitt,
rétt eins og sagt var um Laxness
áöurfyrr.“
Til stóð að Max Frisch kæmi á
Bókmenntahátíð nú í haust en af því
gat ekki orðið. Þeir feðgar hafa held-
ur ekki hitt skáldið „því miður“,
segir Eysteinn. Max Frisch er nú
kominn hátt á áttræðisaldur. Hann
hefur oft verið orðaður við nóbels-
verðlaun, nú síðast í haust, en af þvi
varð þóekki.
Heiti bókarinnar, Homo Faber,
kemur mörgum ókunnuglega fyrir
sjónir. Þýðendurnir segja að útilokað
sé að gefa bókinni íslenskt heiti í stað
þess latneska svo vel fari. „Útgefand-
inn vildi fá íslenskt nafn á bókina en
þar sem þetta er óþýðanlegt þá hefði
orðið að fmna bókinni nýjan titil,“
segir Ástráður. „Homo vísar til homo
sapiens, sem er tegundarheiti
mannsins, og aðalpersónan í bókinni
heitir Walter Faber en „faber" þýðir
jafnframt handverksmaður eða
„tæknimaður" í yfirfærðri nútíma-
merkingu.
Bókin hefur alls staðar verið gefm
út undir þessu heiti og það hefðu
verið svik við höfundinn aö fara að
breytaþví."
Kafka næstur
Þeir feðgar ætla ekki að láta staðar
numið við þessa bók í samvinnuþýð-
ingum sínum. „Við höfum fullan hug
á að þýða meira," segir Eysteinn, „og
við erum búnir að efna í bók meö
smásögum eftir Kafka og höfum þeg-
ar hafist handa við það verk.
Þetta eru töluvert ólíkir textar að
þýða. Kafka notar formlegt mál
meira er Frisch sem skrifar nær tal-
máli. Því höfum við orðið að setja
okkur í nýjar stellingar þegar við
skiptum á milli höfunda."
Fyrir þessi jól koma á bókamark-
aðinn nokkrar þýðingar á þýskum
bókum sem er óvenjulegt því fáir
hafa lagt sig eftir þýðingum úr
þýsku. Þeir Eysteinn og Ástráður
lærðu báðir þýsku hér heima og voru
síðan við nám í Þýskalandi. „Það
má segja að við höfum dálæti á þessu
máli,“ segir Eysteinn, „og okkur
fannst líka að hér vantaði þýðingar
á ýmsum öndvegisverkum þýskrar
tungu.“
-GK
Ástráður Eysteinsson og Eysteinn Þorvaldsson. DV-mynd BG
JÁRNSMÍÐAVÉLAR
BEYGJUPRESSA - 30 TONN -
EDWARDS - TREUBAND - 2 MTR.
KLIPPUR
EDWARDS - 1/25
IÐNVÉLAR & TÆKI,
Smiðjuvegi 28,
sími 76100.
SÓKNARFÉLAGAR
- SÓKNARFÉLAGAR!
Félagsfundur verður haldinn miðvikudaginn 25. nóv.
kl. 20.30 í Sóknarsalnum, Skipholti 50a.
Fundarefni: 1. Rætt um væntanlega samninga.
2. Önnur mál.
Sýnið skírteini. Mætið stundvíslega.
Stjórnin
STÚ DENTAFÉLAG REYKJAVlKUR
STOFNAB 1871
NIL HUMANI A ME ALIENUM PUTO
FULLVELDISFAGNAÐUR
STÚDENTAFÉLAGS REYKJAVÍKUR
VERÐUR HALDINN
LAUGARDAGINN 28. NÓVEMBER1987
í ÁTTHAGASAL HÓTEL SÖGU
Boðið er upp á glæsilegan kvöldverð. Inga Backman
söngkona kemur fram og ræða kvöldsins verður flutt
af Jóni Erni Marinóssyni. Fjöldasöng er stjórnað af
hinum landskunna „stuðmanni" Valdimar Örnólfs-
syni. Hljómsveit hússins leikur fyrir dansi.
Borðapantanir í síma 67 33 55.
Stjórnin
10% AFSLÁTTUR
Bjóðum 10%
afslátt á
2,5 og 3,0 metra
KIMADAN
mykjudælum
meðan birgðir
endast.
Flatahrauni 29
220 Hafnarfirði.
Sími 91-651800