Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1987, Síða 27

Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1987, Síða 27
LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987. 27 Kvikmyndir Austurienskt ynibragð Atriði úr Dun-Huang. Kvikmyndir Baldur Hjaltason Japanskt samstarf Þegar þetta er skrifaö er verið aö kvikmynda enn eitt stórverkiö í Kína. Þaö er myndin Dun-Huang sem Kínverjar og Japanir gera í samein- ingu. Ætlunin er að frumsýna myndina á kvikmyndahátíöinni í Cannes á næsta ári. Dun-Huang er byggö á samnefndri bók eftir japanska rithöfundinn Yas- ushi Inoue. Hún fjallar um sögulegan atburö sem gerðist fyrir 1000 árum í borginni Dun-Huang. Hún liggur í Gansu héraðinu rétt viö Mongólíu og þjónaði sem viökomustaöur á hinni fornu en frægu „Silkileið" sem var aðalflutningsleið milli Evrópu og Kína. Fjallar myndin um tíu ára tímabil á elleftu öld þegar mikill órói ríkti í kínversku þjóðfélagi. Það eru japanskir leikarar sem fara með aðalhlutverkin og lítt þekktur japanskur leikstjóri aö nafni Junya Sato sem situr við stjórnvölinn. Mikið lagtundir Sato á að baki myndir eins og The Bullet Train (1975) og Kukai (1984) sem ekki eru mikið þekktar utan Japans. Þetta er stærsta verkefni hans hingað til. Japanir hafa undirbúið bæði gerð og markaðssetningu Dun-Huang sérstaklega vel. Hafa þeir selt í for- sölu 6 milljónir miða sem svarar til 5%-þjóðarinnar sem telst vera nokk- uö gott. Áætla japönsku framleiðend- urnir að 10 milljónir Japana muni sjá myndina áður en yfir lýkur. Það er einnig athyglisvert aö líta á hveijir flármagna myndina. Það er Dentsu, sem er stærsta auglýsinga- stofa Japans, kvikmyndarisinn Toho og svo Marubeni fyrirtækið sem m.a. hefur keypt frysta loðnu frá íslandi. Er þetta nokkuð sérstæður hópur. Aö lokum má geta þess að íslenskir kvikmyndagerðarmenn ætluöu að nota kínverskan bakgrunn í hluta myndarinnar Erindisleysan mikla sem Erlendur Sveinsson s,tendur að. Ekki er undirrituðum kunnugt um hvemig þau mál standa. Baldur Hjaltason Vestrænir kvikmynda- gerðarmenn , leita nú í auknum mæli eftir samstarfl við Kínverja. Á undanfórn- um árum hafa verið kvik- myndaðar á meginlandi Kína þrjár stórmyndir í samvinnu við Evrópubúa, Japana og Bandaríkj Tai-Pan, The Last Emperor og Dun-Huang. Hinar öru þjóðfélagslegu breytingar á meginlandi Kína, sem stuðlað hafa að auknu fijálsræði og tíðari sam- skiptum viö umheiminn, hafa ekki eingöngu haft mikil stjórnmálaleg og efnahagsleg áhrif á Vesturlöndum. Menningarleg áhrif hafa einnig auk- ist til muna. Þótt kínversk kvikmyndagerð hafi tekið miklum stakkaskiptum síðan á dögum Maós höfða kínverskar myndir enn sem komið er lítið til annarra en Kínveija sjálfra. Hins vegar hefur það gerst að á örfáum árum hafa nokkrar stórmyndir verið kvikmyndaðar í Kína sem voru íjár- magnaðar af Bandaríkjamönnum og Evrópubúum og höfðu á að skipa leikurum, tæknimönnum að hluta og leikstjórum sem ekki voru kín- verskir. í nýjustu myndinni, sem nú er verið að kvikmynda í Kína, íjár- mögnuðu jafnvel Kínveijamir sjálfir hluta myndarinnar sem verður að teljas* nokkuð sérstætt. Tai-Pan Einn af þeim fyrstu, sem fengu að festa á filmu stórmynd á meginlandi Kína, var Dino De Laurentiis. Hann hafði tryggt sér kvikmyndaréttinn að bók James Clavell, Tai-Pan, en Clavell er líklega þekktastur fyrir bókin Shogun sem einnig hefur verið kvikmynduð. Myndin gerist á árun- um 1839-1841 þegar viðskipti milli evrópskra kaupmanna og Kínveijá stóðu með sem mestum blóma hvað varðar silki og te. Kínveijar höföu leyft „útlendingunum11 að setjast að í útjaöri Kanton. Snurða hljóp hins vegar á þráðinn þegar Evrópubúana fór að skorta silfur sem var eini gjaldmiðillinn sem Kínveijar vildu taka við. Kaupmennirnir fundu lausn á þessu máli. Þeir hófu ólög- lega sölu á ópíum til Kína og fengu greitt í silfri. Síöan gátu þeir greitt með þessu sama silfri fyrir það te og silki sem þeir þurftu á að halda. Neistann vantar Þetta gekk vel þangað til keisarinn bannaði ópíumneyslu. Ráðist var á „útlendingabyggðina“ og öllum óp- íumbirgðum brennt. Til að hefna harma kaupmannanna réðst breski flotinn á Kína og þegar upp var stað- ið voru Breta orðnir drottnarar Hong Kong sem var hluti af friðarsamning- unum. Samstarfið við Kínverja var enginn dans á rósum eins og Dino De Laur- entiis komst að raun um. Kínveij- arnir voru sannfærðir um aö kvikmyndagerðarmennirnir ættu óþrjótandi sjóði af dollurum og kröfðust himinhárra gjalda fyrir smávik. Einnig komu oft upp vanda- mál sem voru tengd mismunandi menningarbakgrunni og hugsunar- hætti Kínveija og Bandaríkjamanna. En yfirleitt tókst um síðir að jafna allan ágreining. Tai-Pan náði aldrei neinum vin- sældum að ráði þótt allir hafi verið sammála um að bakgrunnur mynd- arinnar, sem kvikmyndaður var í Kína, hefði verið sérstaklega mynd- rænn. En það dugði ekki til vegna þess að handritið var lélegt og glans- myndaleg útfærsla á svona viða- miklu verkefni var komin úr tísku og höfðaöi ekki lengur til áhorfenda. Segja má að De Laurentiis, sem er þekktastur fyrir stórmyndir á borð við King Kong og Hurricane, hafi þama skotið yfir markiö. Síðasti keisarinn En það voru fleiri en de Laurentiis sem höfðu augastað á Kína. Einn þeirra var ítalski leikstjórinn Bern- ardo Bertolucci. Eftir langan undir- búning leit fyrsta mynd Bertolucci í sex ár dagsins ljós þegar hún var frumsýnd á annarri kvikmyndahá- tíðinni í Tokyo. Var þaö myndin The Last Emperor sem íjallaði um valda- tíma og afdrif síðasta keisara Kín- verja. Myndin hefst 1908 þegar hinn 3 ára Pu Yi er krýndur sem valdamesti maður kínversku þjóöarinnar. Stuttu seinna er hann neyddur til að afsala sér öllum völdum en fær að halda titlinum „Lord of Ten Thou- sand Years“. Ekki þurfti Yi að líða skort því auk ensks kennara hafði hann 1500 manna hirð í kringum sig auk óteljandi ráögjafa. Valdalaus toppur Tæknilega má segja að hinn ungi Hingað til hefur Kurosawa verið þekktastur japanskra leikstjóra. Pu Yi gæti fengið og gert allt sem hann vildi - nema að fara út fyrir veggi hallar sinnar í Peking. Þessi einangrun gerði það að verkum aö Pu Yi vissi lítið hvað var að gerast í kínverska þjóðfélaginu fyrir utan það sem hann las í tímaritum og blöðum, svo og slúöursögur sem hon- um bárust til eyrna. Segja má að Pu Yi hafi verið fangi í stærsta og falleg- asta fangelsi sein nokkurn tíma hefur verið reist. Þaö var svo ekki fyrr en Pu Yi var orðinn nær þrítugur að hin nýja stjórn varpaði honum á dyr. Hann flutti til Tienstsin ásamt tveimur eig- inkonum sínum. Þar lifði hann vestrænu lífi líkt og glaumgosi. Hann tók töluverðan þátt í samkvæmislíf- inu og þar kynntist hann Japönum sem smátt og smátt fóru að hafa áhrif á lífsstíl og skoðanir hans. Þegar Jap- anir réðust inn í Kína ákváðu þeir að setja Pu Yi sem keisara yfir Mansjúríu sem var heimih forfeðra hans. Stórbrotin mynd Eftir að síðari heimsstyijöldinni lauk létu kommúnistar varpa Pu Yi í fangelsi og þar var hann látinn dúsa í tíu ár. Þennan tíma notaði hann til að skrifa endurminningar sínar. Síðustu árum ævi sinnar eyddi hann sem garðyrkjumaður og al- mennur borgari í samfélagi Maós. Eins og lesa má þá er hér ekki um neinn smáræðis söguþráð að ræða. Myndin hefur hlotiö mikið lof og ekki síst hin stórkostlega myndræna útfærsla sem hefur verið likt við ferð til annars heims. Ekkert var til spar- að og talið er að kostnaöurinn sé kominn upp í um 1000 milljónir króna. Þó hafa heyrst raddir sem telja myndina of kalda, þ.e. lítið sé lagt upp úr mannlegum samskiptum og hlýju. Það eru þeir John Lone, Joan Chen og Peter O’Toole sem eru í aðalhiut- verkum og hinn frábæri kvikmynda- tökumaður Vittorio Storaro fer hér á kostum.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.