Dagblaðið Vísir - DV - 21.11.1987, Side 31

LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987.
43
Tjörnina eða það sem enn var eftir
af henni. Þetta var að sönnu fámenn-
ari fundur en haldinn var við
Tjörnina nú á dögunum en mjór er
mikils vísir. Og fundarmenn gengu
lengra en að vilja varðveita Tiörnina
því frá fundinum kom fastmótuð til-
laga til bæjarstjórnarinnar um að
gera lystigarð við hana.
Á fundinum á Hótel íslandi var
skorað á bæjarstjórnina að sjá um
að ekkert yrði gert til að spilla fyrir
því að gerður yrði skemmtistígur
umhverfis Tjörnina og að gerð yrði
áætlun um kostnaö við verkið og
hreinsun Tjarnarinnar. Mengunin
var þá þegar farin að setja svip á
Tjörnina og bæjarbúum hefur þótt
lítið vit í að varðveita hana sem for-
arpoll.
Hingað og ekki lengra
Hugmyndin um skemmtistíg og
lystigarð við Tjörnina fékk góðar
byggingu þessara húsa en hann var
borinn ofurliði í byggingarnefnd.
„Þessir atburðir og ýmsir aðrir sann-
færðu mig um það að Tjörnin og
svæðið kringum hana væri í nokk-
urri hættu,“ segir Knut, „ef ekki yrði
duglega við spyrnt í eitt skipti fyrir
öll.
Mér var kunnugt um að byggingar-
nefnd bárust annað veiflð beiðnir frá
hinum og öðrum að mega fylla upp
svæði hér og þar í Tjörninni og reisa
þar hús. Enn hafði verið staðið nokk-
urn veginn fast gegn þessari áleitni
en vel gat svo farið að láta yrði und-
an síga, ekki síst ef mektarbokkar
ættu í hlut.“
En viðspyrna bæjarstjórans kom
fyrir lítið og vesturbakka Tjarnar-
innar var breytt á fyrstu árum
aldarinnar. Eftir að lokið var við
gerð Tjarnargötunnar var hún
óbreytt næstu áratugina. Gatan náði
þá alveg fram á bakkann og engin
im eftir öldinni. Myndin er tekin skömmu eftir fyrra stríð.
undirtektir í bæjarstjórninni og
tveim árum síðar var samþykkt að
láta ekki byggja á 20 faðma breiðu
svæði frá Fríkirkjunni, sem þá var
að rísa, og meðfram allri Tjörninni
að norðvesturhörni hennar. Þar með
var búið að samþykkja að varðveita
hana í sinni upprunalegu mynd, ef
norðurendinn er frátalinn.
Eins ög sjá má á Tjörninni nú var
þessari samþykkt ekki ætlað að
standa til eilífðar. Hún stóð reyndar
ekki óhögguð nema í eitt ár þvi árið
1904 var ákveðið að byggja hús undir
brekkunni fyrir vestan Tjörnina.
Húsin, sem þar risu á næstu árum,
standa enn og eru með þeim reisuleg-
ustu í bænum. Þetta voru bústaðir
embættismanna og þar stendur bú-
staður ráðherra Islands hæst við
suðurenda götunnar. Þessi húsaröð
við vestanverða Tjörnina er löngu
' orðin hluti af umhverfi hennar. Úti-
lokað var að byggja þessi hús og
leggja götuna fyrir framan þau án
þess aö ganga.á Tjörnina en þar með
var líka farin veg allrar veraldar
fyrsta samþykktin um verndun
hennar.
Bæjarstjórinn á móti
Þetta gekk þó ekki átakalaust því
sjálfur bæjarstjórinn, Knut Zimsen,
var móti því að Tjörnin yrði minnk-
uð. Knut segist í endurminningum
sínum hafa verið eindregið á móti
gangstétt eða runnagróður var á
bakkanum.
Kjarval á móti
Suðaustanvert við Tjörnina varð
bæjarstjóranum hins vegar betur
ágengt og hann fékk því til leiðar
komið að þar var tekið frá land fyrir
Hljómskálagarðinn. Þaö var þó held-
ur ekki óumdeilt uppátæki og eftir
að Hljómskálinn var risinn mátti
Knut þola ákúrur fyrir. Jóhannes
Kjarval á að hafa vikið sér að honum
og sagt þungur á brún: „Þér ráðið
náttúrlega þessari helvískri vitleysu
að láta reisa Hljómskálann þarna.
Sjáið þér ekki, maður, hvað þetta er
dæmalaust, Hljómskálinn skyggir á
alla útsýn til Keilis."
En þótt Knut Zimsen væri í nöp
viö Tiarnargötuna þá stóð hann síðar
fyrir breytingum á austurbakka
Tjarnarinnar með lagningu Frí-
kirkjuvegarins og lét leggja Skothús-
veginn yfir hana. Þetta var á árunum
1917 til 1918. Þar með Var Tjörnin í
stórum dráttum búin að fá þann svip
sem við þekkjum enn í dag. Hún er
allmiklu minni en hún var þegar
fyrst var farið að bfeyta henni fyrir
hundrað árum og enn stendur til að
minnka hana lítillega. Samkvæmt
mælingum, sem Árni Einarsson líf-
fræðingur hefur gert, eru uppfylling-
ar nú um 24,4% af stærð hennar um
árið 1880. -GK
Þannig leit Tjörnin út áður en ráðist var í breytingar á henni. Þennan uppdrátt gerði Sveinn Sveinsson búfræðing-
ur árið 1876.
Að lokinni fyrstu atlögunni að Tjörninni á seinustu árum 19. aldar leit hún svona út. Þetta kort var gert árið 1902
og sést greinilega á þvi að enn hefur ekki veriö ráöist i vegagerð umhverfis Tjörnina.
KEYKJAVÍK
19 iO
tjfcýr/ngar á rrwr/c/vm
j ýiSrt erff
S<rn4t/r er*<$t
/ Jiýrirrrartn aj*e. ó/&>sr
2 /an cJa&o&S/’ifío//
3 / attc/oA-orssAxi*'
t X.trrrefaka/xASrA-jcz
5 Va rzfortcrrj&á/inrt
6 /2á&ftoera&*'Sta3*tr/*>/r
7 SAr/.Ks/ofísr Áar/or*r,S Off S/<SAAv/rA
6 /e/á^orat AAVAÍvr
í tj«Ar<7/Á>, Aa/fí~ o<7 srrofs f/ít/Hsr
ÍO tfcww4}/<>
4t AtoVe/ 3s/Ortef
/7 Jsafo/B/ortwsrrtsmxlfcr
43 AeyAjaoí/cur /ÍftáteA:
Sfo/tt/ SAya/e/Ártt/S
£t Slao Atir A/ayAeo v/Aor
/O 2/istsóöc!' S<yrr>A-Orrru/rós
{7 <SöðiosTto/oraSr U
/9 /f//>/e>yíxMÁr/ð
/» StOeX/myrr</ /t/ÓCets 7?rari--a/a<j
zo /fóto/ Xv&kjwt* (/trosiorást)
ti íiterc/st/arrAohúaið
Ariö 1920 var Tjörnin i stórum dráttum komin í það horf sem hún er enn. Þá var nýlokið við að leggja Frikirkjuveg-
inn og Skothúsveginn.